تورکیه
مختصات: شرقی″۰۰ ′۴۰ °۳۵ شمالی″۰۰ ′۱۰ °۳۹ / ۳۵٫۶۶۶۷شرق ۳۹٫۱۶۶۷شومالی
تورکیه (ترکی جه: Türkiye) اتا کشور هسه که هم آسیا هم اروپا دله دره. این کشور آذربایجون، ئیرون، گورجسّون، ارمنسّون، عیراق، سوریه، بولغارسّون و یونان جه سامون دانّه.
| ترکیه‌ی جوموری Türkiye Cumhuriyeti ترکیه |
||||
|---|---|---|---|---|
|
||||
| ملی شعار: آشتی در میهن، آشتی در جهان | ||||
| ملی سرود: مارش استقلال |
||||
 |
||||
| نیشتنگا | آنکارا شرقی′۵۰°۳۲ شمالی′۵۵°۳۹ / ۳۲٫۸۳۳غرب ۳۹٫۹۱۷جنوب | |||
| گت‌ترین شهر | استامبول | |||
| رسمی زوون | ترکی | |||
| حکومت ِنوع | جمهوری با پارلمان واحد | |||
| حاکمون نوع • رئیس جمهور • نخست‌وزیر |
رجب طیب اردوغان احمد داوداغلو |
|||
| موارد منجر به تشکیل عثمانی جه |
۲۹ اکتبر ۱۹۲۳ | |||
| گتی | ||||
| - | گتی | ۷۸۳٬۵۶۲کیلومتر مربع (۳۷ام) | ||
| - | ئو (٪) | ۱، ۳ | ||
| جمعیت | ||||
| - | سرشماری | ۷۵٬۶۲۷٬۳۸۴ (۱۸ام) |
||
| - | جمعیت انبسی | ۹۳/km۲ (۱۰۲ام) | ||
| جی‌دی‌پی | (تخمین ۱۳۸۷) | |||
| - | مجموع | ۶۳۷٬۷۴۳ میلیارد دلار (۱۷ام) | ||
| - | سرانه | ۱۱٬۴۶۳ دلار (۵۵ام) | ||
| اچ‌دی‌آی (۱۳۸۶) | ۰٬۷۷۵ (میونه) (۸۴ام) | |||
| پول یکا | لیره (TL) |
|||
| زمونی منطقه | EET (جهونی ساعت+۲) | |||
| - | تابستونی (DST) | EEST (جهونی ساعت) | ||
| اینترنتی دامنه | .tr | |||
| تلفن پیش‌شماره | +۹۰ | |||
جغرافیا
دچیینتورکیه گتی ۷۷۹۰۰۰ کیلومتر مربع هسّه. اینتا کشور ۵۱ میلیون نفر جمعیت دانّه و ونه نیشتنگا نوم آنکارا هسّه. تورکیه دِتا قاره‌ی آسیا و اروپا دله دَره و همینتی هسته که خانه اروپای اتحادیه دله عضو بَواشه که هنتا این اجازه ره نَییته. ترکیه‌ی ِآسیایی بخش اتا جزیره‌مونا (=شبهه جزیره) دله دره که وه ره آناتولی گانّه. ترکیه‌ی دِتا معروف روخنه دجله و فرات هسّنه.
فرهنگ
دچیینتورکیهِ مردم ویشته ترکی زوون جه گپ زنّه. ولی وشون میون اتی کوردی و ارمنی هم درنه. ترکیه‌ی اساسی قانون ناسیونالیسم سَر بنویشته بیّه و همینسه این اقلیتون ره ونه «ترک» نوم هِدائِن؛ یعنی وشون ِقانون گانه هرکی ترکیه دله زندگی کانده و این کشور ِآدِم هسته، ونه نوم وانه «ترک»؛ نا «ترکیه‌یی». اقلیتون این کشور دله نتونّه شه ماری زوون ره مدرسه دله یاد بَییرن و ماری زوون جه گپ بزوئن عمومی اماکن دله ممنوعه. ترکیه‌ی ِگت‌ترین اقلیت کوردها هستنه که این مسائل وسّه، دولت جه درگیرنه. کوردها دله پ‌ک‌ک بقیه جه ویشته معروف هسته که شه چندین چلّه (=شاخه) دانّه. ونه اتا چلّه صلح و دموکراسی حزب هسته که ترکیه ِپارلمون دله هم دَره.
ترکیه مردِم ویشته مسلمون هسنه ولی وشون دله ارمنیون و مسیحیتِ دین ِپه‌رو هم درنه. مسلمونها هم ویشته تسنن په‌روو هستنه ولی علویون ِپه‌روو هم خله این کشور دله دَکلِستونه.
ایقتصاد
دچیینترکیهی ِپیل ِیکا نوم لیره هسه. اینتا کشور توریست جا خله درآمد دَریانّه. ونه ایقتصادی نیشتنگا نوم استامبول هسه. ونه توریستی‌ترین جائون جه آنتالیا هسته که اتا ساحلی شهره و غربی مناطق دله دره.
تاریخ و سیاست
دچیینترکیه قدیم یونان ِاتا بخشون جا بی‌یه ولی بعد اونکه ترکون بمونه ایران دله وشون بتونسنه که یونانیون ره اِسایی ترکیه دله جا دَربکانن و شه اونجه عثمانی ِامپراطوری ره بساتنه. آتاتورک جهونی جنگ اول په اینتا کشور دله جمهوری ایعلام هکرده و سکولاریسم ره رسمی بنومسته.
نگارخنه
دچی‌ین-
افسوس تاریخی شهر -
-
استامبول دانشگاِ لوش -
کیزکوله سی، استامبول -
-
آرارات (آغری)، ترکیه ِگتِ کوه -
پولونزکوی، لهستونی‌ون ِقصبه، استامبول ِپَلی -
سلطون احمد مسجد، استامبول دله -
-
سلطون سلیم مسجد، ادیرنه -
-
-
