کوردی
.jpg)
کوردی زوون طیفی از گویش‌ئونی هستنه که کوردون ونجه گپ زنّه. کوردی زوون یا کوردی زوون‌ئون اتا چله ایرانیج زوونون هستنه که ونه غربی چله دله درنه.[۱] در واقع «کوردی زوون» فارسی واری به معنی اتا زوون با اتا استاندارد شکل و تعریف بیی سامون نی‌یه[۲][۳] کوردی اتا طیف شومال‌غربی ایرانیج زوونون هستنه که گاه همدیگه ره نزدیک و گاه هم نسبت به هم از نظر زوون‌شناسی دورنه. این زوونون عبارتنه از: کورمانجی، کلهری، سورانی، گورانی و اورامانی. زازاکی زوون ره هم ویشتر کوردی دونّه.[۴]
شبیه‌ترین زوون‌ئون به کوردی بلوچی، گلکی، تالشی و تبری هستنه، این زوون‌ئون هم شومال‌غربی چله دله درنه. ات سو دیگه جا، جنوبغربی چله دله لوری و بختیاری و فارسی هم کوردی دسوری هستنه.
کوردی عمدتاً ایران، عراق، سوریه و ترکیه دله استفاده وونه.[۵] کوردی شه چله چله دانه. ونه گت چله‌ئون اینان هسنه: [۶][۷][۸][۹][۱۰]
- شومال-غربی کوردی:کرمانجی
- مرکزی کوردی: سورانی
- جنوبی کوردی: کرماشانی، فیلی، کلهری، و لکی. [۱۱] [۱۲] [۱۳]
کوردی عراق کوردستون دله رسمی‌زوون هسته[۱۴] در حالی که سوریه دله ممنوع بیی‌یه. تا اوت ۲۰۰۲ ترکیه دله محدودیت‌ئون شدیدی ونه سر دیی‌یه و هنتا هم این کشور دله کوردی ره لطمه زنّه.[۱۵]. ایران دله هم بنشنه وه ره بعضی رسانه‌ئون دله کار بزوئن ولی هنتا ننشنه وه ره مدرسه‌ئون دله درس هادئن.
منابعدچی‌ین
- ↑ http://www.iranicaonline.org/articles/kurdish-language-i From the West Iranian languages, only Persian, Kurdish, and Balōči were known relatively well
- ↑ Encyclopaedia Iranica، سرواژهٔ Kurdish language
- ↑ بنیاد مطالعات ایران، بازدید: مه ۲۰۰۹.
- ↑ Encyclopaedia Iranica، سرواژهٔ Kurdish language
- ↑ کرد و پراکندگی او در گستره ایران زمین - ح. بهتویی - ۱۳۷۷ - تهران.
- ↑ Ethnologue report for Kurdish
- ↑ دایره المعارف بزرگ اسلامی، جلد دهم، تهران ۱۳۸۰، ص. ۵۴۸-۵۴۹
- ↑ Rüdiger Schmitt: Die iranischen Sprachen in Gegenwart und Geschichte. Wiesbaden (Reichert) ۲۰۰۰,.
- ↑ Rüdiger Schmitt (Hg.): Compendium Linguarum Iranicarum. Wiesbaden (Reichert) ۱۹۸۹,
- ↑ Kurdish language - Britannica Online Encyclopedia
- ↑ دایره المعارف بزرگ اسلامی، جلد دهم، تهران ۱۳۸۰، ص. ۵۴۸-۵۴۹
- ↑ Rüdiger Schmitt: Die iranischen Sprachen in Gegenwart und Geschichte. Wiesbaden (Reichert) ۲۰۰۰,.
- ↑ دستور زبان کردی کرمانشاهی، وحید رنجبر، انتشارات طاق بستان، ۱۳۸۸
- ↑ Full text of Iraq constitution - Conflict in Iraq- msnbc.com
- ↑ Special Focus Cases
|
|
|---|---|
| رج | غربی ایرانیج زوونون |
| غربی شمال |
باستون: مادی میانا: پارتی (پهلوی اشکانی) ترنه: آذری | گیلکی | مازرونی ِزوون | تالشیکی | تاتی تبار زوونون | کردی کرمانجی | کردی سورانی | زازا-گورانی | سمنانی | مرکزی ایرانیج زوونون | بلوچی | سیوندی |
| غربی جنوب |
باستون: باستونی پارسی میانا: میانا پارسی (پهلوی) ترنه: فارسی | لری | بختیاری | لارستانی | بشاگردی | کمزاری | تاتی اران |
| رج | شرقی ایرانیج زوونون |
| شرقی شمال |
باستون: اوستایی میانه: سغدی | خوارزمی | بلخی | غربی سکایی | آلانی | سرمتی ترنه: آسی | یغنابی (سغدی نو) |
| شرقی جنوب |
میانا: سکایی-تخاری ترنه: پشتو | پامیری زوونون | پراچی | ارموری | منجی | یدغه |
| ۱-بلوچی گویشورون مهاجرت وسه جوغرافیائی هارشا ی جا ایران فلات ره شرقی جنوب منتقل بهینه. ۲- غربی جنوب رج ره رج فارسی‌تبار نیز گن نه. ۳-ویشتر زوون‌اشناسون، اوستایی ره غربی و شرقی رجون مرز دله دسته‌بندی کن نه. |