تالشی

تالشی (تالشی جا: تالشی زَوُن یا толышә зывон) اتا اِرانیج زوون نوم هسسه. تالشی زوون ایران غربی شمال زوونون و کاسپی زوونون رج دله قرار گیرنه. گِلان ِشمالی قسمت و اردبیل ِشرقی قسمت ایران دله و آذربایجون ِجنوبی قسمت دله، تالشی جه گپ زنّه.

تالشی ات‌خله لهجه دارنه که سه‌تا چلّه بـِن قرار گیرنه

تالشی زوون مازرون ِدریوی ِکناره ره گیلکی و مازرونی زِوون جا هم‌ریشه هسسه ولی وشون جا تفاوت دارنه. تالشی زوون گیلکی و ترکی جا همسادا بیه و وشون رو تأثیر بـِشته انی وشون جا تأثیر بَئیته.^[۱]^[۲]^[۳]

تالشون شه چلّه‌ئونی دارنه. شمالی تالش میون پنج‌تا گویش دارمبی آستارایی، لنکرانی، ماسالی، لریکی و عنبرانی. جنوبی تالش دله، آستارای جا تا ماسال ور اتا جور تالشی گب زنّه که ترکی واری‌ئه، اما ماسال جا تا صومعه سرا، فومن، ماسوله و شفت ِدهاتون وَر، اصیل تالشی گب بزه بونه. ترکی زوون که ایرانی تبار جه نی‌یه تالشی میون نفوذ هاکرده و ونه اختلاف گویش ره باعث بیی‌یه.

تالشی مردمون ره تومبی به دتا بخش تقسیم هاکنیم:

اتا جا نشیر مدومون که سهر و دیات دله درننه و کیشاورزی کننه ره تالش گننه.
کسونی که کوچ نشیرنه و کوهون دلهدرننه و دامداری کننه ره گالش گننه.

اردبیل اوستان تالشون شه زوون خله خار حفظ هاکردنه و عنبران نمین اردبیل دله درننه.

بن بنویشتدچی‌ین

↑ تالشی زوون و ونه فامیلی کوردی جا
↑ اسلام گت دایرة‌المعارف جلد ۱۴ مدخل تالش. علی عبدلی
↑ علی عبدلی، فرهنگ تطبیقی تالشی - تاتی - آذری، تهران، ۱۳۸۰.

منابعدچی‌ین

فارسی ویکی‌پدیا
مستوفی، حمدالله به اهتمام دکتر محمد دبیرسیاقی. نزه القلوب. چاپ اول، تهران:
بر پایهٔ کتاب: تالشان (از دوره صفویه تا پایان جنگ دوم ایران و روس) نوشته حسین احمدی، مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی، تهران ۱۳۸۰.

بِریمْ بگردستندچی‌ین

شابلون:Incubator

تالشون سایت

	ایرانیج زوونون
رج	غربی ایرانیج زوونون
غربی شمال	باستون: مادی میانا: پارتی (پهلوی اشکانی) ترنه: آذری \| گیلکی \| مازرونی ِزوون \| تالشیکی \| تاتی تبار زوونون \| کردی کرمانجی \| کردی سورانی \| زازا-گورانی \| سمنانی \| مرکزی ایرانیج زوونون \| بلوچی \| سیوندی
غربی جنوب	باستون: باستونی پارسی میانا: میانا پارسی (پهلوی) ترنه: فارسی \| لری \| بختیاری \| لارستانی \| بشاگردی \| کمزاری \| تاتی اران
رج	شرقی ایرانیج زوونون
شرقی شمال	باستون: اوستایی میانه: سغدی \| خوارزمی \| بلخی \| غربی سکایی \| آلانی \| سرمتی ترنه: آسی \| یغنابی (سغدی نو)
شرقی جنوب	میانا: سکایی-تخاری ترنه: پشتو \| پامیری زوونون \| پراچی \| ارموری \| منجی \| یدغه
	_{۱-بلوچی گویشورون مهاجرت وسه جوغرافیائی هارشا ی جا ایران فلات ره شرقی جنوب منتقل بهینه. ۲- غربی جنوب رج ره رج فارسی‌تبار نیز گن نه. ۳-ویشتر زوون‌اشناسون، اوستایی ره غربی و شرقی رجون مرز دله دسته‌بندی کن نه.}

[1] تالشی زوون و ونه فامیلی کوردی جا

[2] اسلام گت دایرة‌المعارف جلد ۱۴ مدخل تالش. علی عبدلی

[3] علی عبدلی، فرهنگ تطبیقی تالشی - تاتی - آذری، تهران، ۱۳۸۰.

[۱]

[۲]

[۳]