مارکوس اورلیوس

مارکوس اورلیوس آنتونیوس (لاتین خط جه: Marcus Aurelius Antoninus بزائه‌ی ۲۶ آوریل ۱۲۱ – بمرده‌ی ۱۷ مارس ۱۸۰) اتا روم امپراتور بی‌یه که میون سال‌های ۱۶۱ و ۱۸۰ میلادی حکومت داشته و اتا رواقی فیلسوف هم بی‌یه. وه نروا–آنتونی سلسله دله دنیا بمو و این خانواده‌یِ پنج‌تا خار امپراتور دله، آخرین نفر بی‌یه. وه آخرین امپراتور بی‌یه که پاکس رومانا دوره دله دیّه و این صلحِ دوره ونه زمونه سر بیّه. مارکوس اورلیوس سال‌های ۱۴۰, ۱۴۵, و ۱۶۱ بعنوان روم کنسول هم خدمت هکرده.

مارکوس اورلیوس ونه مرمری موجستمه، سنت ریموند موزه دله کته. مقوم کوایستور (fa) — رومِ کونسول — رومِ سناتور — رومِ امپراتور ۷ مارس ۰۱۶۱ – ۱۷ مارس ۰۱۸۰ → آنتونیوس پیوس – کومودوس ← شخصی معلومات بزا-روز 26 آوریل 121 رم بمردن ۱۷ مارس ۰۱۸۰ مِزار سنت انجلو قلعه تشریفاتی لقب آگوستوس بزا نوم Marcus Catilius Severus Annius Verus لقب Verissimus دوره هلنیستی فلسفه ملیت روم باستان (fa) اقامت رم گپ‌بزن زوون لاتین بنویشتن زوون لاتین پیشه‌ئون سیاستمدار فیلسوف (fa) نویسنده شاه پی‌یر آنتونیوس پیوس همسر Faustina the Younger شابلون:Awrap وچون کومودوس Annia Cornificia Faustina Minor (en) Vibia Aurelia Sabina (en) Titus Aurelius Fulvus Antoninus (en) Lucilla (en) Annia Aurelia Galeria Faustina (en) Fadilla (en) Marcus Annius Verus Caesar (en) Domitia Faustina (en) فامیل مالمنیوس اجداد دیگر معلومات تخصصی رشته فلسفه دین روم باستانی دین رِمبِش رواقیون استاد Alexander of Cotiaeum (en) — Herodes Atticus (en) — Marcus Cornelius Fronto (mul) — Junius Rusticus (en) مهمترین کارون ( قرن 2) مدیتیشن

مارکوس اوریلیوس ِپی‌یر نوم ره مارکوس آنیوس وروس گتنه که قاضی (پرائتور) بی‌یه و ونه مار نوم ره هم دومیتیا کالویلا گتنه. مارکوسِ پی‌یر شه ره ازدواج جه تراجان و هادریان امپراتورها جه وصله بزو ولی وقتی مارکوس سه ساله بی‌یه بمرده و مارکوس ره ونه مار و گت‌ببا داشتنه و گت هاکردنه. اون گدر که امپراتور هادریان ِخوردی ریکا، آئلیوس سزار، سال ۱۳۸ دله بمرده، هادریان باته که مارکوس ِعامی که ونه نوم ره آنتونیوس پیوس گتنه، ونه مه جانشین و ولیعهد بوئه. زمونی که آنتونیوس دست قدرت دکته، شه برار-زا مارکوس اورلیوس ره شه پلی بیارده و وه ره لوسیوس وروس (آئلیوس سزار ِصغیر ریکا) همراه شه وچه قبول هاکرده. همین سال هادریان بمرده و آنتونیوس شاه بیّه. مارکوس اورلیوس که اسا ولیعهد بئی بی‌یه ره بَوِردنه مدرسه و یونانی و لاتین یاد بدانه و وه ره هرودس آتیکوس و مارکوس کورنلیوس فرونتو دست‌بن درس یاد هدانه. وه آنتونیوس ِکیجا، فائوستینا جه سال ۱۴۵ ازدواج هاکرده.

سال 161 بی‌یه که آنتونیوس بمرده و مارکوس اورلیوس قبول هاکرده که لوسیوس وروس جه هم‌بازی امپراتور بوو. ونه سلطنت گدر روم ِامپراتوری خله جائون جنگ دکته. ونه شرقی سامون ره اشکانیون نهب شینه که لوسیوس وشون ره شکست هدا و ارمنی شاهون جه درگیر بی‌یه. مارکوس این گدر مارکومانی, کوئادی, و سرمتیون یازیگس اقوام که شمال جه حمله کردنه ره مارکومانیک جنگ‌ها دله شکست هدا ولی ژرمنی‌تبارون خط-نشون بکشی‌ین دمباله داشته. مارکوس اورلیوس دستور هدا که روم ِپول دله کمتر نقره دشنن و ونه خالصی ره کمته هاکرده. بنظر اِنه که ونه دوره مسیحیت روم دله ویشته سرکوب بی‌یه ولی هیچ بنویشته‌ای دنی‌یه که سراق هاده مارکوس شخصاً این کار دله نقش داشت بوئه؛ حتا ترتولیان کتاب دله گنه که وه مسیحیون ِمحافظ بی‌یه. سال ۱۶۵ یا ۱۶۶ اتا نخش مریضی دکته و پنج تا دَه میلیون رومی ره طاعون بکوشته که اتاشون لوسیوس وروس بی‌یه که سال ۱۶۹ بمرده.

مارکوس اورلیوس هچکی ره شه وارث و ولیعهد نی‌یشته. ونه کیجا لوسیا بی‌یه که لوسیوس جه ازدواج هکرد بی‌یه و کومودوس احتمالاً ونه ریکا بی‌یه که مارکوس جاسر هنیشته ولی تاریخ‌دون‌ها اینتا مسئله سر گپ دارننه. مارکوس اورلیوس جه اتا شلمون و اتا موجستمه هنتا رم شهر دله کته که ونه جنگ دله برنده بیّن ره یاد یارنه. «مدیتیشن» هم کتابی هسه که وه بنویشت بی‌یه و فلسفه موضوع دارنه و رواقیون فکر ره میّن کنده. این کتاب ره هنتا که هنتا هسه، خله گت آدمون تعریف کنّه.

منبع‌شناسی

ویشترین منابعی که مارکوس اورلیوس زندگی یا حکومت خَوِری بنویشتنه، اسا تیکه-تیکه و اکثراً غیرقابل اعتماد هسنه. وشون دله مهمترین دسته تاریخ آگوستی ِزندگی‌نومه‌ها هستنه که ظارا معروف هسته ات دسته نویسنده قرن چاروم میلادی این کتاب ره بنویشت بینه، ولی بنظر اِنه که ات نفر تیناری وه ره سال ۳۹۵ بنویشته و مقار نمو. باقیِ زندگی‌نومه‌هایی که امپراتورها یا وشون ِجیردستون بنویشتنه ره ننشنه اعتماد هاکردن، ولی ات دسته منابع درنه که وشون ره قدیمی‌ته منابع سر جه بنویشتنه و اسا اون منابع قدیمی‌ته (ماریوس ماکسیموس یا ایگنوتوس واری) دیگه امه دست جه نرسی‌یه و این دسته کتابون بتتر هستنه. مارکوس ِزندگی و حکومت بشناسی‌ین وسه هادریان, آنتونینوس پیوس, مارکوس, و لوسیوس وروس زندگی‌نومه ره بنشنه اعتماد هکردن ولی آئلیوس وروس و اویدیوس کاسیوس ره دکّل ننشنه.

ات سری نومه و پغوم که تنک-تِرو بی‌یه ره پیدا هاکردنه که مارکوس ِمعلم (فرونتو)، آنتونی ِدفتردارون وسّه رسنی‌یه و سال‌های 138 تا 166 شنه.خِدی مارکوس اورلیوس ِفلسفی کتاب، مدیتیشن هم ات جا ونه زندگی خَوِر گپ زنده ولی خله ننشنه تاریخ ونه سر بشتن و دنیوی مسائل جه کمته اشاره دارنه. این دوره‌یِ اصلی منبع، دیوکاسیوس، اتا یونانی سناتور اهل بیتینی نیقیه هسته که رومِ تاریخ ره از اول تا ۲۲۹ میلادی، هشتاد جلد کتاب دله جمع هاکرد بی‌یه. این کتاب خله روم ِنظامی تاریخ بفهمستن وسّه مهم هسته، منتها ونه درنظر بیتن که این مَردی شه سیاستمدار بی‌یه و شه بخاستی و سیاسی ارمون ره داشته که ونه بنویشته سر تأثیر اِلنه. چنتا ادبی منابع دیگر میون هم جزئیاتی دره: جالینوس ِطبیب ِکتاب دله در مورد عادات نخبگان آنتونین، آلئوس آریستیدس ِبنویشته دله در مورد خلق و خوی زمانه، و قوانین اساسی و «رامز ژوستینیان» دله در مورد مارکوس ِحقوقی کارون چیزهایی پیدا وونه. کتیفه و سکه هم علایده بر اینان، خار منبع هستنه.

خوردی

نوم

مارکوس رم شهر دله روز ۲۶ آوریل ۱۲۱ میلادی دنیا بمو. ونه بزا-نوم «مارکوس آنیوس وِروس» (Marcus Annius Verus) بی‌یه، البته منابعی درنه که گنّه این نوم ره ونه پی‌یر بمرده په، شه گت‌پی‌یر جه بیته. وه ره اتا نوم دیگه «مارکوس آنیوس کاتیلیوس سِوِروس» (Marcus Annius Catilius Severus) هم نوم هدا بینه، که ونه بزا-نوم یا نوجوونی دوره شنه، یا اتی دیگر نوم «مارکوس کاتیلیوس سوروس آنیوس وروس» هسته. زمونی که ونه عامی، آنتونینوس که حکومتِ وارث بئی بی‌یه، وه ره شه وچه جا قبول هاکرده و ونه قیّم بیّه، ونه نوم ره رسماً «مارکوس آئلیوس اورلیوس وروس سزار» (Marcus Aelius Aurelius Verus Caesar) بیتنه و شاهی برسی‌یه په، ونه نوم رسماً «مارکوس اورلیوس آنتونینوس آگوستوس» بیّه تا بمرده. اپیفانیوس سالامیس شه کتاب دله ونه نوم ره مارکوس اورلیوس وروس بیارده.

خانواده

مارکوس اورلیوس ِپی‌یر نوم ره «مارکوس آنیوس وروس [سوم]» گتنه. آنی وِری اتا رومی خانواده فامیلی بی‌یه که اون گدر اوکوبی ِمستعمراتی شهر دله دئینه که این شهر ِمکان اسا ایسپانیایِ کوردوبا وَر هسته. وشون ِاصل و رگ شه ایتالیایی بی‌یه و وشون شه شجره‌نومه ره نوما پومپیلیوس جه رسنینه. آنی وِری اواخر قرن اول میلادی، رمِ شهر دله معروف فامیلی بئی‌یه. مارکوس ِپی‌یر ِگت‌ببا رم دله سناتور بیّه و بازنشستِ قاضی بی‌یه؛ ونه گت‌ببا هم سال ۷۳–۷۴ میلادی اشراف دله شه جا ره هاکرده. گت‌ببا ظارا روپیلیا فائوستینا ره بَوِرده که اتا اشرافی کیجا بی‌یه و اینتی نروا-آنتونی سلسله ره بساته؛ روپیلا و سالونیا ماتیدیا خاخِر-بخوندست بینه و سالونیا هم امپراتور تراجان دَدِ بی‌یه.

مارکوس ِمار، دومیتیا لوسیلا مینور (که وه ره دومیتیا ساویلا هم گتنه)، اتا اشرافی زنا بی‌یه و ونه پی‌یر نوم ره پ ساویلیوس تولوس گتنه که خله ونجه ارث برسی بی‌یه (اینتا آسنی ره، اتا نومه که پلینی بنویشته دله، پیدا هاکردنه) ساویلیوس تولوس ِارث دله اتا گتِ آجرسازی هم دیّه که رم ِشهر کناره دیّه و خله سود یارده چون شهر اون گدر دَر گت‌ته بی‌یه و ساخت و ساز زیاد بی‌یه. ونجه اتا ویلا هم برسی بی‌یه که کائلیان سی سر دیّه. مارکوس، شه هورتی مَله دله گت بیّه و شه بنویشته‌ئون دله این ویلا نوم ره خانه باوه، گنه «مه کائلیان».

ونه دومین خانواده، آئورلیا فامیلی ره داشتنه که رومی‌تبار بینه و مارکوس ره ۱۷ سالگی جه، شه ریکا جا گت هاکردنه. آنتونی پیوس که مارکوس ِخورد-پی‌یر بی‌یه، اتا مله جه اِمو که اونجه نوم ره آئورلی فولوی گتنه و روم ِگول منطقه دله بی‌یه.

وَچگی

مارکوس ِخاخِر، آنیا کورنیفیسیا فائوستینا، احتمالاً سال ۱۲۲ یا ۱۲۳ دنیا بمو بوئه. که ونجه بنشنه دربَوِردن که وشون پی‌یر سال ۱۲۴ بمرده که یعنن سه ساله بی‌یه که صغیر بینه. اگر اینتی بوئه، مارکوس وسّه ونه سخت بوئه که شه پی‌یر ره یاد داره ولی وه شه مدیتیشن کتاب دله بنویشته که "حیا و مردونگی" ره شه پی‌یر و ونه اسم-رسم جه یاد بیتمه. ونه مار، لوسیلا، دیگه شی نکرده ولی اون گدر رسم بی‌یه که اشرافی زنان خله شه وچه ره تحویل نیتنه و وچون ره وسّه دایه‌ئون و لـَله‌ئون گت هاکنن. صغیر وچه ره مارکوس آنیوس وروس دوم که وشون گت‌ببا بی‌یه، گت هاکرده و وشون ِقانونی قیّم بی‌یه. لوسیوس کاتیلیوس سوروس، که مارکوس ِشابا (مار طرفی گت‌پی‌یر) بی‌یه هم وشون ِگت هاکردن دله نقش داشته. وه احتمالاً دومیتیا لوسیلا ِخورد-پی‌یر بی‌یه. مارکوس شه پی‌یر-مار ِسِره دله که کائیلن ِسی وَر بی‌یه دله گت بیّه که اتا اشرافی منطقه بی‌یه و ات خله ویلا اونجه دیّه. مارکوس ِگت‌پی‌یر اونجه اتا قصر داشته که لاتران وَر دیّه و مارکوس اونجه رفت-روش کرده. مارکوس اتا بنویشته دله شه گت‌پی‌یر جه تشکر کنده که وه ره یاد بدا چتی «خار بوشه و بدخلقی نکنه». ونه گت‌پی‌یر اتا معشوقه کیجا داشته که ونه زنا بمرده په، ونه وَر دیّه ولی مارکوس ره ونجه خِش نمو. مارکوس خِشحال بی‌یه که خله مجبور نیّه این زنا پَلی دَوو.

اتا موجستمه که مارکوس جوونی ره سراق دِنه (کاپیتولینه موزه). آنتونی بیرلی, ونه مودرنِ زندگی‌نومه‌نویس، این موجستمه خَوِری بنویشته: 'وه یَقِن اتا ناراحت وَچه شنه'.

مارکوس جوونی جه کشتی دکتن و بوکس کا بکردن ره په گیته. وه نوجوونی گدر کشتی‌گیر بی‌یه و بورد بی‌یه یراق‌دکرد کشتی ره یاد بهیته و اتا گروه سالیی نوم دله عضو بیّه که خدای مارس ره پرستش کردنه و اتی مقدس و نمادین سپر ره لت کشینه که ونه نوم «آنسیلیا» بی‌یه و جنگ ِفصل ِشروع بیّن و تموم بیّن ره مردم‌سه یاد یارده. مارکوس شه سِره دله معلم‌سرخانه داشته و اون گدر ِاعیانی خانواده‌ئون دستوری درس بخوندسته؛ وه کاتیلیوس سوروس ِدعاگو بی‌یه که نی‌یشته وه دولتی مدرسه بوره. مارکوس ِاتا معلم که وه ره نقاشی یاد دائه و ونه نوم ره دیاژنوس گتنه، خله ونه سر تأثیر بشته و وه ره فلسفی زندگی هاکردن جه آشنا هاکرده. آوریل سال ۱۳۲ میلادی، دیاژنتوس وه ره یاد هدا که چتی فلاسفه‌یِ لباس ره تن دکانه و یونانی عبا دپوشه. وه بنه سر خاته ولی ونه مار وه ره سیب یشته که تخت سر بخسه. ات‌سری نو معلم ونه وسه بیاردنه که شامل هومری محققون الکساندر، اهل کوتیائوم و تروسیوس آپر، و لاتین ِمعلم توتیسیوس پروکولوس بینه و سال ۱۳۲ یا ۱۳۳ جه شه معلم‌سرخانگی ره شروع هاکردنه. مارکوس الکساندرِ ادبیات درس‌هدائن ِشیوه ره خله قبول داشته. الکساندر ِگپ بزوئن و بنویشتن شیوه که گته متریال و ماده خله سبک جه مهمته هستنه و بیان ونه دقیق بوشه و گال-به-گال هومر جه نقل‌قول یارده، خله مارکوس سر تأثیر داشته و ونه «مدیتیشن» کتاب دله هم این تأثیر میّن هسته.

امپراتور هادریان ِولیعهدی

اواخر سال ۱۳۶ میلادی، هادریان ناخِشی بیته و دَر مِرده و شه ویلا دله تخت سر کب‌بی‌یه. وه لوسیوس سیونیوس کومودوس ره شه جانشین و فرزندخوانده انتخاب هاکرده که مارکوس ِزن‌پی‌یر بی‌یه. اونتی که بعضی منابع گنّه، این انتخاب خله گت-گتون ره چم نیّه. خله ننشنه بفهمستن که هادریان چی‌سه این مردی ره شه جاسر هنیشنی‌یه و احتمال دارنه که وه خاسته نهایتاً مارکوس که حلا خله کم‌سن-سال بی‌یه ره حکومت برسنه. طبق رسومی که داشتنه، کومودوس شه نوم ره تغییر هدا و شه اسم ره «لوسیوس آئلیوس سزار» بیته. وه زمونی که امپراتور بیّه ضعیف و ناخِش بی‌یه و حتا انده وه ره قِد دنی‌بی‌یه که اتا سمبولیک سپر ره تیناری راست هاکنه. آئلیوس ات‌که دانوب درکا پلی دیّه و وردگرسته رم اولین روز سال ۱۳۸ ره سِنایِ مِیلس دله سخنرانی هاکنه ولی همون شو مریض بیّه و انده ونه تن خون سرهاکرده تا فردا-سّه بمرده.

اتا رومی سکه (۱۳۶–۱۳۸ میلادی) که هادریان (جلو، ونه سر ولگِ تاج کته) و ونه خوردی لوسیوس آئلیوس (پشت‌دیم) ره سراق دِنه.

روز ۲۴ ژانویه ۱۳۸ میلادی، هادریان باته که آئورلیوس آنتونیوس، که مارکوس ِعمه‌شی بی‌یه، ونه جدیدِ ولیعهد هسته. هادریان اتا شرط هم بشته که آنتونیوس وسّه دِتا صغیر وچه ره شه جانشینی وسّه گت هاکنه: اولی مارکوس و دومی لوسیوس کومودوس که همون لوسیوس آئلیوس ِریکا بی‌یه. مارکوس من‌بعد شه نوم ره «مارکوس آئلیوس اورلیوس ورسوس» بی‌یشته و لوسیوس نوم ره هم «لوسیوس آئلیوس اورلیوس کومودوس» گتنه. هادریان پیشنهاد په، آنتونیوس ِکیجا که وه ره فائوستینا گتنه هم لوسیوس ِخنه بورده و ونه زن بیّه. مارکوس ظارا خله خِشحال نیّه که هادریان اسا ونه گت‌ببا ونه بوو و ناراحتی جه شه کوچ ره بیته و شه ماری سِره جه بورده امپراتور سِره.

سال ۱۳۸ گدر، هادریان سنا جه بخاسته که مارکوس وسّه استثناء قائل بوون که وه پیش از ۲۴ سالگی کائستور (quaestor) بوو و سنا قبول هاکرده و سال ۱۳۹ جه مارکوس رومِ کنسول بیّه.. مارکوس ِخانواده عوض بیّن باعث بیّه که ونه مسیر و هِدار عوض بوو. اگه وه ولیعهدِ وچه نئی‌بو، احتمالاً وسه «triumvir monetalis» مقوم جه برسه که اتا نمادین مقوم بی‌یه که حکومتِ ضرابخنه‌یِ مدیریت ره داشته. وه نهایتاً اونجه جه تونسته رشد هاکنه و لژیون ِدله فرمانده بوو. ولی اگر مارکوس بی‌یه، احتمالاً جای اینتا هِدار ِراه، شی‌یه درس بخوندستن دمباله ره گیته و شهرِ مردم جه وِری‌یه. ولی با اینچنین، وه شه ره گوم نکرده و زمونی که شاهِ خِنه برسی‌یه، شه عادتون جه دست نکشی‌یه. اونتی که ونه زندگی‌نومه‌نویس گنه: «وه همونجور که شهروند بی‌یه مردم جه رابطه داشته، شه ارتباط ره حفظ هاکرده و زندگی دله صرفه‌جویی کرده و شه داشتی-نداشتی ره مواظب بی‌یه.»

این گدر چن نفر خاستنه امپراتور هادریان ره بکوشن که آنتونیوس وشون دَم ره بیته و هادریان شه سِره ره سَر بی‌یشته و بورده کامپانیایِ ساحلی ناحیه دله ویلا بیته و اونجه دیّه. طبیب هادریان ره پرهیز هدا ولی وه پرهیز نکرده و هرچی خاسته خِرده و مستی کرده. وه آخرسر ۱۰ جولای ۱۳۸ ونگ بکرده که آنتونیوس ونه سربالا حاضر بوو و همونجه دکته بمرده. ونه نعش ره بستایی پوتئول منطقه دله تش بزونه. آنتونیوس ِجانشینی خله آرام و بستا انجام بیّه: وه هادریان ِجیردستون ره شه کارِ سر باقی بی‌یشته و سنا جه احترام بی‌یشته و وشون اختیارات ره قبول هاکرده و حتا کسایی که این اواخر خاستنه هادریان ره بکوشن ره نکوشته و وشون جزا ره کم هاکرده. این خار-خِشی رفتار که داشته باعث بیّه که ونه سر «پیوس» لقب ره بلن.

آنتونی پیوس ِولیعهدی (۱۳۸–۱۴۵)

اتا یادگاری سکه که ونه سر آنتونیوس پیوس (۱۴۰–۱۴۴ م) عکس دره. ونه پشت‌دیم ِعکس دله مارکوس اورلیوس و خوردِ فاوستینا نومزه هاکردن عکس ره سال ۱۳۹ میلادی جه، سِراق هدانه و وشون په، آنتونیوس و ونه زنا گتِ فاوستینا هستنه که اتا الاهه‌یِ موجستمه ره دارنه.

اتا رومی دینار که آنتونیوس پیوس دوره شنه و ونه پشت‌دیمِ عکس مارکوس اورلیوس دیم هسته.

هادریان که بمرده په، آنتونینوس خله زود مارکوس ره تن بورده و وه ره سیب بی‌یشته که شه نومزدی ره سیونیا فابیا جه بهم بزنه و در عوض ونه کیجا فاوستینا ره بیره. تا اون گدر فاوستینا هم سیونیا برار، لوسیوس کومودوس، جه نومزه بی‌یه که اونتا ره هم بهم بزونه. مارکوس هم شه خورد-پی‌یر بخاستی ره قبول هاکرده. وه سال ۱۴۰ میلادی جه کنسول مقوم جه برسی‌یه و آنتونیوس ِهمکار بیّه، وه ره سِویر لقب و منصب ره هدانه که شهسوارون ِشیشمین فرمانده جایگاه بی‌یه و رژه دله روز ۱۵ جولای ۱۳۹ شه این مقوم ره نمایش هدائه. بعنوان ولیعهد، مارکوس اتا princeps iuventutis مقوم ره هم بیته که اسب‌سوارون ِمسئول بی‌یه و ونه نوم مارکوس آئلیوس اورلیوس وروس سزار بیّه. وه شه پلی، شه خِد ره گته که: «شه هوا ره دار که سزار دستوری نووشی؛ وگه‌نا شاید ونفش رنگ دله غرق بوی». سنا ونجه بخاسته که گردِ مذهبی گروهونی که اون گدر دینه دله عضو بوو که ظارا گتنه بیّه؛ ولی فقط اتا مدرک دره که وه آروال برارون گروه دله عضو بیّه.

آنتونینوس وه ره باته که بوره تیبریوس ِسِره دله، امپراتوری کاخ پالاتین دله دیّه، درون دوو و مارکوس ونه لینگ دم، "aulicum fastigium" یا درباری تشریفات قائل بوون. مارکوس تلاش کرده تا شه درباری زندگی ره شه فلسفی بخاستی‌ئون جه نزدیک هاکنه و این اَرمون ره فکر کرده که بنشسته انجوم هدائن؛ وه گته «اگه ات جا بنشنه زندگی هاکردن، پس بنشنه خار آدم دستوری زندگی هاکردن. چون قصر دله تومبه زندگی هاکنم، پس اونجه هم تومبه خار آدم بوئم و خار زندگی دارم.» – ولی ونه وسّه اینتی دیّن سخت بی‌یه و شه «مدیتیشن» کتاب دله گنه که حکومت دله دوی‌ین چتی وه ره مزراب اِشته.

مارکوس بعنوان کوئستور خله لازم نیّه اداری کار و فعالیت داره. فقط وسّه زمونی که آنتونیوس دنی بی‌یه، سنایِ پغوم‌ها ره اتا منشی دستوری بخونده. ولی وه اَی گته که دره کاغذ میون غرق وونه و شه معلم، مارکوس کورنلیوس فورونتو، ره شکایت کرده که طاقت نارمه. ونه زندگی‌نومه‌نویس گنه که «وه دولتِ حکومت هکردن وسّه مناسب بی‌یه» وه اتا وظیفه دئیر داشته که وسّه سناتورها وسّه گپ بزنه و سخنرانی هاکنه و همینسه لازم بی‌یه وه ره فن بلاغت (گپ بزوئن) یاد هادن.

روز ۱ ژانویه ۱۴۵, مارکوس دومین دفعه وسّه کنسول انتخاب بیّه. فورونتو اتا نومه دله وه ره باته که ویشته بخسه «تا زمونی که خنه سنا دله سخنرانی هاکنه، ونه رنگ-رو خار بوئه و اونجه بلند-بلند گپ بزنه و گینگ-گینگ نکنه». مارکوس پیش از این، اتا نومه دله بائوت بی‌یه که نخار هسته: «تا اونجه که مه تن ِقِد جه مربوط هسته، شه ره تقویت کمبه. مه سنه دله درد ندارنه. ولی اون زخم [...] مه ره درنه دوا-درمون کنّه و مواظب هستمه که کاری نکنم که وشون طبابت سه مشکل پیش بئه. مارکوس هیچ گدر خله سالم یا قوی نیّه. کاسیوس دیو که سال‌های آخر ونه زندگی کتاب ره نوشته، ونجه تعریف و تحسین کرده که همیشک این مریض تن جه شه وظیفه‌ئون ره خار-خار انجام دائه. آوریل ۱۴۵, مارکوس و فائوستینا هئی دست ره دماستنه و ازدواج هاکردنه؛ وشون رسماً خاخِر-برار بینه ولی سال ۱۳۸ جه وشون ازدواج ره ترتیب هدا بینه. وشون ازدواج جه خله اطلاعات نموندسته ولی خله مهم اتفاق بی‌یه. سکه‌هایی این ازدواج عکس جه ضرب بینه و بازار دله تنک بینه و آنتونینوس بعنوان «Pontifex Maximus» برسی‌یه. مارکوس هم شه نومه‌ها دله شه زنا نوم ره یارنه ولی شه ازدواج خَوِری گپ نزنده.

فرونتو و ونه تحصیل دمباله ره بیتن

سال 136 میلادی، مارکوس ِدرس درجه‌ای برسی‌یه که وه ره toga virilis گتنه ولی وه شه تحصیل ره ادامه هدا و گپ بزوئن (بلاغت) ره تمرین کرده. مارکوس سه‌تا یونانی زوون ِمعلم (آنینوس ماکر, کاکنینوس کلر, و هرودس آکیتوس) و اتا لاتین معلم (مارکوس کورنلیوس فرونتو) شه وَر داشته که دِ نفر آخری، شه دوره‌ی بتترین اساتید جا بینه، ولی احتمالاً سال ۱۳۸ که وه شاهِ وچه بیّه، دیگه ونه معلم نموندستنه. یونانی اهمیت انده اون گدر زیاد بی‌یه که وه ویشته یونانی معلم شه وَر یارده. این گدر یونانی زوون ِادبیات دله سوفسطاییون دوم دوره بی‌یه که ات‌جور رونسانس ره مونسته. مارکوس که روم دله گت بئی بی‌یه، شه جول‌ترین و مهمترین گپ ره یونانی زوون جه نوشته.

آتیکوس وسّه داستان درست بیّه: وه اتا پولدار آتنی مردی (احتمالاً امپراتوریِ شرقی نیمه‌یِ پولدارترین کس) بی‌یه که نو وضع جه راضی نیّه و آتن شهر دله وه ره مردم ریک چینه. آتیکوس خله رواقیون جه بد داشته و وشون ره تمبل آدم دونسته و وشون سرنوشت ره باور داشتن ره نقد کرده.بااین‌چنین، مارکوس که ونه په گت بیّه، رواقی بیّه. مارکوس ونه نوم ره شه کتاب دله دکّل نیارنه درحالی‌که وشون تا خله سال هئی جه پغوم-پسغوم داشتنه.

فرونتو خله مردم میون احترام داشته: لاتین زوون ِسختِ رشته دله،وه ره سیسرون په، دومین گتِ استاد اشناسینه و حتا ونه جانشین دونستنه. آتیکوس خله وه ره محل ندائه. مارکوس نهایتاً قرار بیّه که جفت وشون ره کنار دینگنه. فرونتو اینتی که گتنه، لاتین زوون جه تسلط داشته و تونسته عبارتون ره ادبیات دله چرخه‌تو هاکنه و کلمه وسّه هم‌معنی و هم‌واری کلمه بساجه و اشتباه کلمات ره گپ دله جه دربکشه.

ات‌خله پغوم و نومه که مارکوس و فرونتو هئی وسّه رسنینه، هنتا باقی بموندستنه. این نومه‌ها جه میّن هسته که وشون دِ نفر چنده هِدی ره نزدیک بینه و صمیمی گپ زونه. مثلاً «مه فرونتو خدافظ، هر کجه دری، مه شیرین‌ترین عشق و لذت هستی» و... مارکوس ات‌گال بورد بی‌یه فرونتویِ زن و کیجا پَلی، که هر دِ نوم کراتیا بی‌یه، و وشون جه سَوِک-سوک گپ زو.

وه شه بزاروز (تولد) اتا نومه فرونتو وسّه هدا که گنه وه ره اونتی دوست دارنه که شه خِد ره دوست دارنه و خدائون جه خانه که وه ره گواه هادن که هر کلمه که لاتین ادبیات جه یاد گیرنه، فرونتو تِک جه یاد بیره. ونه دعا فرونتو وسّه خله تکرار وونه که ظارا فرونتو ویشته گدر مریض بی‌یه و شاید دکال همیشگی نخاری داشت بوئه. یک چپا (یک‌چاروم) نومه‌ئون ونه مریضی جه ربط دارننه. مارکوس اتا جا نویسنه که خانه فرونتویِ تنِ درد ایشالله مه تن درهکفه.

فرونتو هیچ گدر مارکوس ِمعلم‌سرخانه نیّه و شه وکالت ره ادامه هدا و ات کَش وه و آتیکوس هئی جه دادگاه دله درگیر بینه. مارکوس شه نومه دله فرونتو جه التماس کنده که «نصیحت» و اَی «لطف» سر جه آتیکوس ره حمله نکنه. وه ظارا پیش از این، آتیکوس جه بخاست بی‌یه که اولین میس ره وه نزنه. فرنتو جواب دِنه که شاید مارکوس حلا آتیکوس ره دوست دارنه و شاید هم وه راست ره گنه، با این وجود، ونه هر جور هسته دادگاه دله وه ره شکست هاده: «این اتهامات وحشتناک هستنه و ونه وشون خَوری هول و وِلا ره سِراق هدائن. مخصوصاً کسایی که بزوئن و گله‌میس جه گپ زنّه و تهدید کنّه ره ونه سیب بشتن. اگه من وه ره اتا پچیک یونانی نوم هادم، آخر کار نی‌یه.» اسا ندومبی وشون دادگاهِ نتیجه آخرسر چتی بیّه.

سن بیست و پنج سالگی (بین آوریل ۱۴۶ و آوریل ۱۴۷)، مارکوس شه حقوقِ تئوری درس‌های دست خسته بیّه و وه ره ناخِشی بیته. وه شه استاد خَوِری گنه که قاضی پلی هنیشتن و ول-ویاز بکشی‌ین کار نارنه، ولی قاضی بی‌یه و حکم هدائن هسته که نجیب آدمونِ کاره. مارکوس از این که خیالی مناظره و بحث دله ات ور ره بیره-دماسه و ونجه دفاع هاکنه، جه خسته بئی بی‌یه و فرانتو حرف جه دفاع کرده که گته این متعارفِ زوون که دره، ونه درون صداقت دنی‌یه. هر جور که بی‌یه، مارکوس شه درس ره سر هاکرده و شه اساتید ره هم خار-خار شه ور داشته و وشون گپ ِپه شی‌یه. اون گدرِ کاتبون گنّه که وه انده درس په ره گیته، ونه سلامتی ره خطر دمبدا. این تنها نخاش گپ هسته که مارکوسِ وچگی خَوِری بنویشتنه.

فرونتو وه ره هشدار هدا که فلسفه بخوندستن سر دقت هاکنه: «بتتر هسته که هیچ گدر فلسفه یاد بیتن په نشوئی […] تا این که وه ره ناقص و إرب-شرب یاد بیری» فرونتو فلسفه جه بد داشته و آپولونیوس کلسدونی که مارکوس ره فلسفه یاد دائه، ره ریک هچی‌یه. فرونتو فکر کرده که مارکوس چون خانه نطق هاکردن درس ره دپیچنه و ونه کلاس جه در بوره، شونه فلسفه کلاس دله نیشرنه. مارکوس فرونتو جه نزدیک بی‌یه و ونه نخاش گپ ره هم کورمی‌یه.

شاید آپولونیوس اولین کسی بی‌بو که مارکوس ره فلسفه یاد بدا ولی قطعاً ویشترین تأثیر ره کینتوس جونیوس روستیکوس ونه سر بشته. فرونتو این مَردی خَوِر گنه که «وه مارکوس ره نطق و خطابه درس جه دیر إنگو». روسیکتوس خله سن‌دار مردی بی‌یه و مارکوس توم بیست سال گت‌ته بی‌یه. ونه جد، آرولنوس روستیکوس، کسی بی‌یه که دومیتیان امپراتوری گدر وه ره رواقی بی‌یه وسّه بکوشت بینه. بعضی گتنه که ونه حق بی‌یه که سنکا جاسر هنیشه؛ نا فرونتو. مارکوس شه کتاب دله روستیکوس جه تشکر کنده که وه ره یاد بدا «گپ بزوئن دله وه ره جَو نیره، اونچی گمون کنده خَوِری فکر هکنه و بنویسه، اخلاقی بنویشته‌ئون خَوِری گپ بزنه.... و خطابه بخوندستن، شعر دَوِستن و خوش‌نویسی ره کنار بله».

فیلوستراتوس گنه مارکوس حتا زمونی که پیرمردی بئی بی‌یه هم روستیکوس پلی درس پس دا:

امپراطور مارکوس خله روستیکوس، بوئوتیایی فیلسوف، وَر شاگردی کرده و ویشته گدر ونه پلی شی‌یه و ونه سِره رفت-روش داشته. لوسیوس که تازه بمو بی‌یه رم، امپراتور ره راه‌دله بدی‌یه و ونجه خَوِر بیته که کجه شونی؟ مارکوس جواب هدا: «حتا اتا پیرمردی وسّه هم خار هسته که یاد بیره. من اسا درشومبه روستیکوس فیلسوف خنه که ات‌چی که هنتا ندومبه ره ونجه خَوِر هایرم.» و لوسیوس شه دست ره راست هاکرده باته: «خِدا، رومیونِ پادشاه این پیرِسَری کیف-کتاب دوش هایته، درشونه مدرسه!»

تولد و مرگ

روز ۳۰ نوامبر ۱۴۷، فائوستینا اتا کیجا دنیا بیارده که ونه نوم ره بشتنه دومیتیا فائوستینا. وه اولین وچه بی‌یه که فائوستینا هاکرده؛ وه بیست و سه سال بعد، اقلاً سیزده‌تا وچه دییر بزا که وشون میون فقط دِ رج دِگالی بینه. روز بعد، اول دسامبر، آنتونیوس دستور هدا که مارکوس ره «تریبون» و «امپریوم» جایگاه هادن که ارتش و امپراتوریِ اوستان‌ها سر قدرت داره. تریبون مقوم دله، وه این حق ره پیدا کرده که هر چار بار که آنتونیوس اتا لایحه ورده سنا، وه اتا لایحه پیشنهاد هاده. ونه تریبونِ مقوم روز ۱۰ دسامبر ۱۴۷ آنتونیوس دست تمدید بیّه. اولین جایی که دومیتیا خَوِری بنویشت هسته، مارکوسِ اتا نومه هسته که فرونتو وسّه هدا و ونه دله گنه که وچه مریض هسته و خِدا بخاهه، ونه نِخاری سر وونه. ونه اشکم هرستا و توتندی نکنده ولی هنتا لاغر هسته و کالش کنده. وه شه نومه دمباله گنه که شه زنا همراهی، خله وچه سر کل-کله کنّه و مشغول هستنه. Domitia would die in 151.

هادریانِ مقبره که مارکوس و فائوستینایِ وچون ره اونجه چال هکردنه.

سال ۱۴۹، ای وچه هاکرده و دِگالی ریکا بزا. این سال ونه وچونِ دنیا بموئن وسّه انده خِشحال بینه که یادگاری سکه ضرب هاکردنه و ونه دله دِتا چلیک وچه عکس ره بکشینه ولی ظارا این وچه خله عمر نکرده چون همون سال دله، ات دیگر سکه بزونه که ونه سر دومیتیا فائوستینا و اتا چلیک ریکا نقش کته و سکه‌یِ بعدی که بزونه فقط همون کیجا عکس ره دارنه و ریکائون دنینه. این دِتا چلیک وچه ره بَوِردنه هادریان مقبره دله چال هکردنه که وشون سنگ‌قور هنتا کته و وشون نوم ره «تیتوس اورلیوس آنتونیوس» و ««تیبریوس ائلیوس اورلیوس» نشون دِنه. مارکوس این اتفاق خَوِر بنویشته که: «هر مردی دعا کنده که من چتی شه وچه ره از دست ندم، ولی شما ونه دعا هاکنی که من چتی ونه بمردن جه نترسم و وه ره تاب بیارم.» وه ایلیاد کتاب جه بائوته‌مثال یارنه که ونه نظر «کِتاترین و آشناترین جمله هسته که […] غم و ترسِ دربَوِردِن وسّه کفایت کنده»:

 ولگ‌ئون،
وا که اِنه بعضی‌شون ره بنه‌سر تنِک کنده،
ونه دستوری، آدم وچه هم اینتی بونه.

– Iliad vi.146

اتی دیگر کیجا ۷ مارس ۱۵۰ دنیا بمو که ونه نوم ره بشتنه «آنیا اورلیا گالریا لوسیا». زمونی بین ۱۵۵ تا ۱۶۱، احتمالاً همون ۱۵۵ سال وَری، مارکوس مار (دومیتیا لوسیا) دکته-بمرده. فائوستینا حدود ۱۵۱ اتا کیجا دیگر هاکرده که ندومبی ونه نوم ره «آنا گالریا اورلیا فائوستینا» گتنه یا اونتا اتی دیگر هسته که سال ۱۵۳ دنیا بمو. اتا ریکا، تیبریوس آئلیوس آنتونیوس، هم سال ۱۵۲ کنارهکته. ونه بزا-سال هم اتا یادبود سکه بزونه که ونه سر دِتا کیجا و اتا چلیک‌ریکا ره سراق دِنه ولی این وچه هم باقی نموندسته و سال ۱۵۶ سکه سر ونه عکس نکته. وه احتمالاً سال ۱۵۲ بمرده که همین سال دله مارکوسِ خاخِر، کورنیفیسیا، هم بمرد بی‌یه. روز ۲۸ مارس ۱۵۸، مارکوس اتا نومه دله بنویشته که ونه اتی دیگر وچه هم دکته-بمرده. مارکوس سینودِ معبد ره شُکر گنه که هرچی مصلحت هسته پیش اِنه. این وچه نوم میّن نی‌یه. سال ۱۵۹ و ۱۶۰، فائوستینا دِتا کیجا دگالی بیارده: فادیا و کورنیفیسیا که وشون نوم ره مارکوس و فائوستینایِ بمرده خاخِرون سر جه بیتنه.

آنتونیوس پیوسِ حکومتِ اواخر

آنتونیوس پیوس موجستمه که بریتانیا موزه کته.

لوسیوس شه سیاسی فعالیت ره سال ۱۵۳ شروع هاکرده و کائستور لقب ره بیته. وه سال ۱۵۴ کنسول بیّه و سال ۱۶۱ ونه کنسولی ره مارکوس همراکِت تمدید هاکردنه. لوسیوس بجز «آگوستوسِ وچه» هیچ لقب دیگری نداشته. ونه رفتار خله مارکوس توم فرق کرده و ویشته ورزش کرده و کشتی گیته. وه ره خِش اِمو که بوره سیرک یا گلادیاتورون کا ره هارشه. وه تا سال ۱۶۴ زن نورده و عذب بی‌یه.

سال ۱۵۶, آنتونیوس دیگه هفتاد سال ره یور بورده. ونه تن انده جان دنی بی‌یه که شه هرسته و وسّه ونه تن ره توک هادن یا قائم لباس دکنن. وه خشک نون خِرده تا وه ره انده قِد هاده که صواحی مراسم وه ره خو نیره. همین‌جور که آنتونینوس سن بالا شی‌یه، مارکوس وظایف ره ویشته کردنه. تا اونجه که سال ۱۵۶ یا ۱۵۷، «praetorian prefect» مقوم ره بیته که هم اداری منشی بی‌یه، هم نظامی. سال ۱۶۰ باتنه که مارکوس و لوسیوس ره هم‌بازی سال بعد وسّه کنسول هاکنن چون یحتمل آنتونیوس ره مریضی سر دخت بی‌یه.

آنتونیوس دِ روز کار داشته بمیره، شه ارثی مِلک دله دیّه که حدود ۱۹ کیلومتر رم جه فاصله دارنه. وه شوم گدر حرص هاکرده آلپاینی پندیر ره بخرده و اون شو وسّه بالا بیارده و فردا وه ره تو بیته. فرداصوی وسّه، ۷ مارس ۱۶۱، وه امپراتوریِ شؤرا ره باته بئن و شه مملکت و شه کیجا ره مارکوس دست بسپارسته. آخرین کلمه‌ای که خاسته بمیره، باته «اعتدال» بی‌یه که ونه زندگی خلاصه ره جا یارنه. این واژه ره باته په، اتی که خال کندی خاسته بخسه، شه دیم ره دگاردنی‌یه و بمرده. ونه حکومت آگوستوس سلطنت تا اون گدر، ویشترین مدت ره داشته و وه تیبریوس جه چند ماه ویشته حکومت هاکرده.

امپراتوری

مارکوس اورلیوس و لوسیوس ورسوس ِتخت هنیشتن (۱۶۱)

مارکوس (چپ اتا) و لوسیوس ورسوس (راست اتا) که وشون موجستمه بریتانیا موزه دله کته.

وقتی سال ۱۶۱ آنتونیوس بمرده په، مارکوس عملاً امپراتوریِ مقوم ره بدست بیارده و ونه تشریفات ره بجا بیاردنه که سلطنت ره شروع هاکنه. سنا ونه سر آگوستوس ایسم ره بی‌یشته و ونه لقب ره «امپراتور» بی‌یشتنه تا رسماً بعنوان «pontifex maximus» برسه که وشون ِرسمی دین ِکاهن اعظم لقب بی‌یه. مارکوس ات‌که شه ره باقی امپراتورها جه متفاوت سراق دائه: ونه زندگی‌نومه‌نویس بنویشته که وه ره اکراه بی‌یه که امپراتوری ِقدرت ره شه دست بیره. این گپ تونده اینتی معنی بوو که وه امپراتوری جه ترسی‌یه یا امپراتوری ِقدرت ره ترس داشته. چون ظارا وه فلسفی جوون بی‌یه که امپراتور بیّن خله ونه دلوس نیّه. با اینچنین، رواقیون ِنظر این هسته که سرنوشت ره ونه گس هدائن و وه گته که مه وظیفه این هسته که امپراتور بووم.

اگرچه مارکوس هیچ علاقه شخصی به هادریان نشون ندائه (وه حتا شه کتاب دله، "مدیتیشن"، ونجه اتا خشک-خالی تشکر نکرده)، ولی احتمالاً شه وظیفه دونسته که هادریان ِجانشینی وصیت ره انجام هاده. یقن، سنایِ میلس خاسته مارکوس تیناری حکومت هاکنه ولی وه باته که لوسیوس ورسوس هم ونه مه هم‌باز بوئه و مه جه برابرِ اختیارات داره. سنا قبول هاکرده و لوسیوس ره هم تموم اون مقوم و القابی که مارکوس ره هدا بینه، هدانه. مارکوس نوم اینجه به بعد رسماً «امپراتور سزار مارکوس اورلیوس آنتونیوس آگوستوس» بیّه و لوسیوس هم شه نوم که کومودوس بی‌یه ره دکش هاکرده و بی‌یشته «امپراتور سزار لوسیوس اورلیوس وروس آگوستوس». این گدر اولین دوره‌ای هسته که روم دله دِتا امپراتور سلطنت ره هم‌باز بینه.

مارکوس و لوسیوس رسماً هم‌باز بینه و وشون اختیار اتا بی‌یه ولی عملاً مارکوس ویشته «اتوکراسی» یا «اقتدار» داشته و هم ونه سابقه بتتر بی‌یه، هم مذهبی دین ِگتِ کاهن مقوم ره تیناری داشته. مردم شه دونستنه که واقعاً مارکوس اصلی امپراتور هسته. ونه زندگی‌نومه‌نویس گته: «وروس هم مارکوس جه اطاعت کرده [...] همونتی که اتا سروان شه سرهنگ جه ونه اطاعت هاکنه.»

همون گدر که سنا وشون ره امپراتور اعلام هاکرده، ات‌دقستی بوردنه کاسترا پرایتوریا که محافظون ِگارد اونجه کمپ داشتنه. لوسیوس اونجه سربازون وسّه گپ بزو و گارد وشون ره «امپراتور» خطاب هاکردنه و طبق سنتی که وجود داشته، لوسیوس سربازها ره قول هدا وشون ره اتا مخصوص هدیه هاده. این هدیه (دوناتیو) ظارا خله زیاد بی‌یه و هر نفر پنج هزار دینار دانه که چند سال ِمزد قایده بی‌یه و درعوض گارد اینتی قسم خردنه که نو امپراتور جان ره بخرینن. از اونجه که وشون ِسلطنت تخت سر هنیشتن خله راحت و بی‌رقیب-رقبا بی‌یه، شاید خله لازم نیّه که اینتی سربازها ره باج هادن ولی ضمانتی بی‌یه که اگه بعداً نظامیون ره لازم داشتنه و مشکل ور بخردنه، وشون پشتی ره هاکنن. مارکوس که تخت سر هنیشته، رومِ پولِ ارزش ره کمته هاکرده. وه باته که سکه‌هایِ نقره‌یِ خالصی ره 83.5% تا 79% هاکنن – اینتی سکه‌ئون وزن ۲٫۶۸ گرم (۰٫۰۹۵ اونس) جه کم بیّه و ۲٫۵۷ گرم (۰٫۰۹۱ اونس) جه برسی‌یه.

ظارا آنتونیوس وسّه هم اتا تشریفاتی تشییع جنازه بیتنه و مفصل مراسم بی‌یشتنه. اون گدر باور داشتنه که اگه ونه لاش ره بَوِرن جای خاصی بستنن، ونه روح تش دله بریم انه و آسمون وَری شونه و بهشت جه رسنه. مارکوس و لوسیوس سنایِ میلس جه بخاستنه که آنتونیوس ره خدایی ِمقوم هادن و سنا قبول هاکرده و اتا ملّا که این کارِ مخصوص بی‌یه ره بیاردنه که وه ره تش هاده. ونه کلین ره هادریان و مارکوسِ بمرده وچون پلی چال هاکردنه. جایی که آنتونیوس پیش از این شه زنا، دیوا فاستینا، وسّه بسات بی‌یه ره آنتونیوس و فاستینا معبد نوم هدانه و این معبد هنتا سن لورنزویِ کلیسا وَر، میراندا دله باقی هسته.

آنتونیوس وصیت هاکرده که ونه مال-منال فاستینا جه برسه. (مارکوس هم شه زنایِ برسی ارث جه نیاز نداشته و حتا زمونی که امپراتور بیّه په، شه پول ات‌که ره هدا شه مارِ برارزا ره؛ Ummius Quadratus.) فاستینا سه‌ماهه باردار بی‌یه که ونه شی امپراتور بیّه. وه این گدر خو دله بدی‌یه که دِتا مَر دنیا یارنه که اتا، اتی دیگر جه بیزدارته هسته. روز ۳۱ آگوست، ونه دِگالی وچون لانوویوم دله دنیا بمونه: ت. اورلیوس فولووس آنتونیوس و لوسیوس اورلیوس کومودوس. این دِ تا وچه همون روز دنیا بمونه که کالیگولا هم دنیا بمو ولی طالع‌بین‌ها و ستاره‌شناسون دِگالیِ فال ره مساعد دینه. این دِتا شازده‌یِ نقش ره هم سکه سر بکشینه و وشون‌سه جشن بیتنه.

حکومت اوائل

مارکوس که حکومت برسی‌یه، همون اول شه یازّه ساله کیجا، آنیا لوسیا، ره برسنی‌یه لوسیوس شی‌خانه (درحالیکه بصتینکلا وشون دِتا رسماً برار بینه!). وشون عاروسی دله اتا جدیدِ شیوه پیش هایتنه که فقیر و صغیر وچون ره ویشته حکومت کومِک هاکنه. مارکوس و لوسیوس ره مردم تحویل بیتنه و وشونِ مردمی بی‌ین و این که شه فینگلی ره هوا ندانه، ره خِش داشتنه. این دوره آزادی بیان وجود داشته؛ اینتی که مارولوس، کمدی‌نویس، تونسته امپراتور ره کَتره باوه و ونجه انتقاد هاکنه. تاریخ‌نویسون باتنه: «هچکی پیوس ِنرم‌نرم سیاست ره کنار نینگو.»

مارکوس چنتا مهم مقوم ره امپراتوری دله جابجا هاکرده: «ab epistulis» سکستوس کایسیلوس کرسنس ولوسیانوس (مسئول مکاتبات امپراتوری) ره بجای تیتوس واریوس کلمنس جایگزین هاکرده. کلمنس اهل استان مرزی پانونیا بی‌یه و اتا جنگ دله مورتانیا جه بجنگست بی‌یه. وه تازگی پنج‌تا ولایتِ دادستان بئی بی‌یه. وه آدمی بی‌یه که اگه مملکت ره نظامی بحران دکت بی‌بو، تونسته امپراتور ره تن بئه. لوسیوس وولوسیوس مائسیانوس، مارکوسِ قدیمی معلم‌سرخنه، که اون گدر مصر دله فرماندار بی‌یه، وردگرسته رم تا سناتور بووشه و ات‌شرِ خزانه‌دار (aerarium Saturni) بوو. وه ات‌که پئی‌ته کنسول هم بیّه. فرونتویِ دوماد، گایوس آئوفیدیوس ویکتورینوس، هم فرماندار بیّه و ژرمانیا سوپریور منطقه‌یِ والی بیّه.

فرونتو روز ۲۸ مارس، صبحِ جمندر، وردگرسته شه سِره، رم دله. وه تا بشنوسته که ونه شاگردون مقوم عوض بیّه، راه هکته. وه مارکوس وسّه پغوم-پسغوم هدا ولی مستقیم جرأت نکارده ونه وسّه نومه برسنه. فرونتو خله شه جه افتخار کرده که ونه شاگرد امپراتوری جه برسی بی‌یه. وه زمونی که سال ۱۴۳ میلادی خاسته کنسول بوو، شه سخنرانی دله باته: «[مارکوس] اون گدر اتا طبیعی استعداد داشته که إسا قشنگ شه خِد ره سِراق دِنه. إسا ونه محصول ره وینّی و تونّی وه ره بچینین.» فرونتو اینجه فقط مارکوس خَوِری گنه، هچکی دکّل لوسیوس ره اشاره نکنده.

فرونتو اونتی که مارکوس ره دوست داشته، لوسیوس جه علاقه نداشته چون ونه سطح ره پایین‌ته دونسته. لوسیوس ات‌کش ونجه بخاسته وه و ونه رفخ میون داوری هاکنه که کمین کاکَرون که وشون دِتا گنّه، بتتر هستنه. مارکوس هم فرونتو وسّه نومه بنویشته و باته که چچی کتاب خوندنه – کوئلیوس و ات‌که سیسرو – و شه خانواده خَوِری گپ بزو. وه فرونتو ره باته که مه کیجا مریض-مبتلا هسته و رمِ هوا ون‌سه خار نی‌یه، ات‌که مه وسّه خار-خار چی بنویس که بخوندم و مه تَش‌وَشه دخاسه. مارکوسِ حکومت اوائل خله آرام بی‌یه و وه تونسته شه وقت ره فلسفه بخوندستن و مردمِ اوضاعِ په‌گیری جه بگذرنه. ولی زود وضع وردگرسته و ونه آرامش دوره سر بیّه؛ اتا سکه که سال ۱۶۱ ضرب هاکرده، این موضوع ره سِراق دِنه.

اتا نقاشی که مارکوس اورلیوس ره سِراق دِنه که مردم دست نون دِنه. وه ره سال ۱٬۷۶۵ جوزف-ماری وین بکشی‌یه.

سال ۱۶۱ پئیز ما یا ۱۶۲ بهار ما بی‌یه که تایبر روخنه لاهیز هاکرده و ونه ئو رم ِشهر ره سرهایته. مردمِ مال ره ئو وَرده و قحطی دکته. مارکوس و لوسیوس شخصاً اخبار ره دمبال کردنه. اون گدر رسم بی‌یه که امپراتورها زمونی که ایتالیا وَری شهرون ره قحطی کَته، شه کیوونی‌گیریِ امبار سر ره وا کردنه و مردم خِراک جه رسینه.

فرونتو این سال‌ها پشت-به-پشت مارکوس وسّه نومه رسندی‌یه. وه شه پلی خال کرده که چون مارکوس وظایف و مقوم ویشته بیّه، اسا ونه درس هدائن همیشه جه مهم‌ته هسته. وه حس کرده که مارکوس که پیش از این فصاحتِ درس ره کنار بی‌یشت بی‌یه، اسا ات‌کش دیگه خانه این درس په ره بیره. فرونتو وه ره گته که ونه مقوم چتی فلسفه جه وَرا نی‌یه و این دِ میون فرق-فصل دره: «سزار، فرض هاکن توندی کلینتس و زنون عقل جه برسی، ولی ته شه اراده ره دارنی، نا وشون دسوری فلاسفه‌یِ کال‌چرم جمه ره».

مارکوسِ حکومتِ اوایل، فرونتویِ زندگیِ بتترین روزها بی‌یه: «مارکوس رمِ مردم وَر بخاستی هسته، رَزِم امپراتور، شاگردی که مه دلوس هسته و شاید همه توم مهم‌ته، هم‌اتنچی که ممکن بی‌یه، فصاحت دارنه» مارکوس زمونی که اتا شهر ره زلزله دکته، بورده سنایِ میلس دله گپ بزو که شه مهارت ره بلاغتِ درس دله نشون هدا. وه فاجعه‌یِ جولی ره گپ جه دیار هاکرده و سناتورها نظر ره جلب هاکرده. فرونتو این سخنرانی جه خله تعریف هاکرده.

ایران جه جنگ هکتن (۱۶۱–۱۶۶)

اتا سکه که ولاش چاروم حکومت شنه. ونه جلو یونانی خط جه بنویشته: ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΒΑΣΙΛΕΩΝ ΔΟΥ, ΑΡΣΑΚΟΥ ΒΟΛΑΓΑΣΟΥ, ΕΠΙΦΑΝΟΥΣ ΦΙΛΕΛΛΗΝΟΣ و ونه پشت ΔΙΟΥ کلمه دره که یعنن شاهونشاه. سال ΔΟΥ = ΥΟΔ΄ = ۴۷۴ = ۱۶۲–۱۶۳.

آنتونیوس شه وصیت‌نومه دله فقط خارجی کشورون و دولتون جا بنالست بی‌یه. اتا وشون دله ولاش چاروم بی‌یه که اواخر تابستون یا اوائل پئیز ماه 161 میلادی روم وَری لشکر بکشی‌یه. ولاش شه لشکر ره بَوِرده ارمنستون منطقه ره اشغال هاکرده و شاهی که رومیونِ وَر دیّه و وشونِ رسن‌دوست بی‌یه ره درهاکرده و پاکوروس که اشکانیون خاندان جه بی‌یه ره ارمنستون ِشاه هاکرده. مارکوس سداتیوس سوریانوس که کاپادوکیه‌یِ فرموندار بی‌یه و اتا قِد-دار نظامی آدم بی‌یه، این گدر ایران-رومِ سامون‌سری ولایت ره داشته و ارمنستون درگیری ره دمبال کرده.

ات مردی که ونه نوم ره الکساندر آبونوتیخوس گتنه، بورده سوریانوس پَلی و وه ره قول هدا که ته راحت توندی ارمنستون ره اشکانیون دست جه بیری، سروانیوس هم اتا لژیون گروه داشته که وه ره بیته و راهی بیّه ولی اتا اشکانی سردار، خسرو نوم، ونه دم ره همون اول راه بیته و فرات روخنه وَر، وه ره تله دینگو. سه روز نگذشته که سروانیوس شکست ره قبول هاکرده و شه ره سم هدا-بکوشته و ونه لژیون ره اشکانیون کور-کاشم هاکردنه.

روم ِامپراتوری ره چن جا دیگر جه هم تهدید کاردنه؛ بریتانیا، رائتیا و آلمانِ بالادست جه وحشی ژرمنی قبائل خاستنه سامون جه بگذرن و ات‌دسته تائونوس کوهستون جه رد بینه و لایمز ِدیفار جه بگذشتنه. مارکوس حلا آماده نیّه. وه اون گدر تازه امپراتور بئی بی‌یه و آنتونیوس دوره هم هچّی نظامی تجربه نداشته و ونه دوره فقط وه ره دفتری کار دانه.

أی نخش خَوِر هم إمو: سوریه‌یِ رومی فرموندار هم اشکانیون جه جنگ دکته و فرار-هاکرد عقب هنیشته. کمکی نیرو راهی هاکردنه که اشکانیون دم ره بیرن. «پ. جولیوس جمینیوس مارکیانوس» که اتا آفریخایی سناتور بی‌یه و لژیون دهم ره شه دست داشته، ویندوبونا (وین) وَری جه، راه دکته که بوره کاپادوکیه و هارشه اونجه چه خَوِر هسه. سه تا لژیون هم برسنینه شرق طرفی: مینرویایِ لژیون اول، بـِن شهر جه راه دکته، آدیوتریکس لژیون دوم، آکینسوم جه راه دکته، و مقدونیه‌یِ لژیون پنجم، تروئسیمس جه راهی بیه.

شمال سامون خله استراتژیکی، ضعف و نخص داشته و ونه فرماندارون ره بائوت بینه که تا تونّه جنگ نکفن. مارکوس آنیوس لیبو، مارکوسِ اولین عامی‌پسر، سوریه‌یِ نو فرموندار انتخاب بیّه. ونه اولین کنسولی دوره سال 161 جه بی‌یه، پس وه این گدر حدود سی سال سن داشته، و بعنوان اتا پاتریسین، خله نظامی تجربه نداشته و بی‌تجربه آدم بی‌یه. مارکوس اینجه نشون هدا که اتا قابل اعتماد آدم ره، اتا با استعداد آدم جه ویشته ترجیح دِنه.

مارکوس اورلیوس ِسکه که ونه سر اتا الاهه نقش ره بکشینه و ونه دست سپر دره که ونه سر بنویشتنه 'VIC(toria) PAR(thica)' که إشاره دارنه که پارتی‌ئون (اشکانیون) ره جنگ دله شکست هدانه. ونه دیگه بنویشته‌ئون: M. ANTONINVS AVG. / TR. P. XX, IMP. IIII, CO[N]S. III.

جنگ که سر بیّه، مارکوس چار روز بورده مرخصی. وه خله اضطراب داشته و خاسته آروم بوو و همینسه این چار روزی ره آلسیوم ِساحل‌کنار تفریح هاکرده. وه فرونتو نومه دله گنه که ونه دل نَوِنه شه تعطیلات خَوِری بنویسه. فرونتو جواب باته: «چچی؟ یعنن ته بوردی آلسیوم که چار روز ره دِرِستی بازی و شوخی هاکنی؟» وه مارکوس ره تشویق هاکرده که استراحت هاکنه و شه پیش‌ته امپراتورون دسوری بوئه (آنتونیوس ورزش کرده، ماهی گیته و کؤمدی إشائه) وه حتا اتا آسنی مارکوس وسّه تعریف کنده که خدائون چتی روز ره دِ قسمت رَسِد هاکردنه و نصف ره صواحی بشتنه، نصف دیگه ره شو هاکردنه؛ ظارا مارکوس اون گدر شو-شو نخاته و قضایی پغومون ره خوندسته. مارکوس نتونسته فرونتویِ نصیحت ره عمل هاکنه و گته که أنده ونه سر وظیفه دره که وقت ندارنه شه سر ره بَرِکه. مارکوس، فرونتوی نصیحت ره باعث کنده که شه ره دیم‌لیس هاده: '«شه پلی گنی «خار هسته که وه ره سفارش-نصیحت هاکنم! وه ونه استراحت هاکنه و راحت بوو» این وظیفه ره جان بسپارستن! هچکی ته قایده ندونده که وه لامصّب چتی‌ئه!»

سوریه‌یِ هرزه سربازون ویشته گدر انطاکیه‌یِ می‌خنه‌ئون دله ول بینه

فرات ِروخنه، رقه، سوریه

Fronto sent Marcus a selection of reading material, and, to settle his unease over the course of the Parthian war, a long and considered letter, full of historical references. In modern editions of Fronto's works, it is labeled De bello Parthico (On the Parthian War). There had been reverses in Rome's past, Fronto writes, but in the end, Romans had always prevailed over their enemies: 'Always and everywhere [Mars] has changed our troubles into successes and our terrors into triumphs'.

Over the winter of 161–162, news that a rebellion was brewing in Syria arrived and it was decided that Lucius should direct the Parthian war in person. He was stronger and healthier than Marcus, the argument went, and thus more suited to military activity. Lucius's biographer suggests ulterior motives: to restrain Lucius's debaucheries, to make him thrifty, to reform his morals by the terror of war, and to realize that he was an emperor. Whatever the case, the senate gave its assent, and, in the summer of 162, Lucius left. Marcus would remain in Rome, as the city 'demanded the presence of an emperor'.

Lucius spent most of the campaign in Antioch, though he wintered at Laodicea and summered at Daphne, a resort just outside Antioch. Critics declaimed Lucius's luxurious lifestyle, saying that he had taken to gambling, would 'dice the whole night through', and enjoyed the company of actors. Libo died early in the war; perhaps Lucius had murdered him.

Marble statue of Lucilla, AD 150–200, Bardo National Museum, تونس

In the middle of the war, perhaps in autumn 163 or early 164, Lucius made a trip to Ephesus to be married to Marcus's daughter Lucilla. Marcus moved up the date; perhaps he had already heard of Lucius's mistress Panthea. Lucilla's thirteenth birthday was in March 163; whatever the date of her marriage, she was not yet fifteen. Lucilla was accompanied by her mother Faustina and Lucius's uncle (his father's half-brother) M. Vettulenus Civica Barbarus, who was made comes Augusti, 'companion of the emperors'. Marcus may have wanted Civica to watch over Lucius, the job Libo had failed at. Marcus may have planned to accompany them all the way to Smyrna (the biographer says he told the senate he would), but this did not happen. He only accompanied the group as far as Brundisium, where they boarded a ship for the east. He returned to Rome immediately thereafter, and sent out special instructions to his proconsuls not to give the group any official reception.

The Armenian capital Artaxata was captured in 163. At the end of the year, Lucius took the title Armeniacus, despite having never seen combat; Marcus declined to accept the title until the following year. When Lucius was hailed as imperator again, however, Marcus did not hesitate to take the Imperator II with him.

Occupied Armenia was reconstructed on Roman terms. In 164, a new capital, Kaine Polis ('New City'), replaced Artaxata. A new king was installed: a Roman senator of consular rank and Arsacid descent, Gaius Julius Sohaemus. He may not even have been crowned in Armenia; the ceremony may have taken place in Antioch, or even Ephesus. Sohaemus was hailed on the imperial coinage of 164 under the legend Rex armeniis Datus: Lucius sat on a throne with his staff while Sohaemus stood before him, saluting the emperor.

In 163, the Parthians intervened in Osroene, a Roman client in upper Mesopotamia centred on Edessa, and installed their own king on its throne. In response, Roman forces were moved downstream, to cross the فرات at a more southerly point. Before the end of 163, however, Roman forces had moved north to occupy Dausara and Nicephorium on the northern, Parthian bank. Soon after the conquest of the north bank of the Euphrates, other Roman forces moved on Osroene from Armenia, taking Anthemusia, a town southwest of Edessa.

In 165, Roman forces moved on Mesopotamia. Edessa was re-occupied, and Mannus, the king deposed by the Parthians, was re-installed. The Parthians retreated to Nisibis, but this too was besieged and captured. The Parthian army dispersed in the دجله. A second force, under Avidius Cassius and the III Gallica, moved down the Euphrates, and fought a major battle at Dura.

By the end of the year, Cassius's army had reached the twin metropolises of Mesopotamia: Seleucia on the right bank of the Tigris and تیسفون on the left. Ctesiphon was taken and its royal palace set to flame. The citizens of Seleucia, still largely Greek (the city had been commissioned and settled as a capital of the Seleucid Empire, one of سکندر's successor kingdoms), opened its gates to the invaders. The city was sacked nonetheless, leaving a black mark on Lucius's reputation. Excuses were sought, or invented: the official version had it that the Seleucids broke faith first.

Cassius's army, although suffering from a shortage of supplies and the effects of a plague contracted in Seleucia, made it back to Roman territory safely. Lucius took the title Parthicus Maximus, and he and Marcus were hailed as imperatores again, earning the title 'imp. III'. Cassius's army returned to the field in 166, crossing over the Tigris into Media. Lucius took the title 'Medicus', and the emperors were again hailed as imperatores, becoming 'imp. IV' in imperial titulature. Marcus took the Parthicus Maximus now, after another tactful delay. On 12 October of that year, Marcus proclaimed two of his sons, Annius and کومودوس, as his heirs.

War with Germanic tribes (166–180)

اصلی مقاله: Marcomannic Wars

Scenes from the Marcomannic Wars, 176–180 (bas reliefs from the Arch of Marcus Aurelius, now in the Capitoline Museums)

Marcus Aurelius receiving the submission of the vanquished, with raised vexillum standards

Marcus Aurelius celebrating his triumph over Rome's enemies in 176, riding in a quadriga chariot

During the early 160s, Fronto's son-in-law Victorinus was stationed as a legate in Germany. He was there with his wife and children (another child had stayed with Fronto and his wife in Rome). The condition on the northern frontier looked grave. A frontier post had been destroyed, and it looked like all the peoples of central and northern Europe were in turmoil. There was corruption among the officers: Victorinus had to ask for the resignation of a legionary legate who was taking bribes.

Experienced governors had been replaced by friends and relatives of the imperial family. Lucius Dasumius Tullius Tuscus, a distant relative of Hadrian, was in Upper Pannonia, succeeding the experienced Marcus Nonius Macrinus. Lower Pannonia was under the obscure Tiberius Haterius Saturnius. Marcus Servilius Fabianus Maximus was shuffled from Lower Moesia to Upper Moesia when Marcus Iallius Bassus had joined Lucius in Antioch. Lower Moesia was filled by Pontius Laelianus's son. The Dacias were still divided in three, governed by a praetorian senator and two procurators. The peace could not hold long; Lower Pannonia did not even have a legion.

Starting in the 160s, Germanic tribes, and other nomadic people launched raids along the northern border, particularly into Gaul and across the Danube. This new impetus westwards was probably due to attacks from tribes further east. A first invasion by the Chatti in the province of Germania Superior was repulsed in 162.

Bronze medallion of Marcus Aurelius (AD 168). The reverse depicts Jupiter, flanked by Marcus and Lucius Verus. Inscription: M. ANTONINVS AVG. ARM. PARTH. MAX. / TR. P. XXII, IMP. IIII, COS III.

Aureus of Marcus Aurelius (AD 176–177). The pile of trophies on the reverse celebrates the end of the Marcomannic Wars. Inscription: M. ANTONINVS AVG. GERM. SARM. / TR. P. XXXI, IMP. VIII, CO[N]S. III, P. P.

Far more dangerous was the invasion of 166, when the Marcomanni of Bohemia, clients of the Roman Empire since AD 19, crossed the Danube together with the Lombards and other Germanic tribes. Soon thereafter, the Iranian Sarmatian Iazyges attacked between the Danube and the Theiss rivers.

The Costoboci, coming from the Carpathian area, invaded Moesia, Macedonia, and Greece. After a long struggle, Marcus managed to push back the invaders. Numerous members of Germanic tribes settled in frontier regions like Dacia, Pannonia, Germany, and Italy itself. This was not a new thing, but this time the numbers of settlers required the creation of two new frontier provinces on the left shore of the Danube, Sarmatia and Marcomannia, including today's Czech Republic, Slovakia, and Hungary. Some Germanic tribes who settled in Ravenna revolted and managed to seize possession of the city. For this reason, Marcus decided not only against bringing more barbarians into Italy, but even banished those who had previously been brought there.

Legal and administrative work

Like many emperors, Marcus spent most of his time addressing matters of law such as petitions and hearing disputes, but unlike many of his predecessors, he was already proficient in imperial administration when he assumed power. He took great care in the theory and practice of legislation. Professional jurists called him "an emperor most skilled in the law" and "a most prudent and conscientiously just emperor". He showed marked interest in three areas of the law: the manumission of slaves, the guardianship of orphans and minors, and the choice of city councillors (decuriones).

Marcus showed a great deal of respect to the Roman Senate and routinely asked them for permission to spend money even though he did not need to do so as the absolute ruler of the Empire. In one speech, Marcus himself reminded the Senate that the imperial palace where he lived was not truly his possession but theirs. In 168, he revalued the denarius, increasing the silver purity from 79% to 82% – the actual silver weight increasing from ۲٫۵۷–۲٫۶۷ گرم (۰٫۰۹۱–۰٫۰۹۴ اونس). However, two years later he reverted to the previous values because of the military crises facing the empire.

Trade with Han China and outbreak of plague

اصلی مقالات: Sino-Roman relations and Antonine Plague

A possible contact with Han China occurred in 166 when a Roman traveller visited the Han court, claiming to be an ambassador representing a certain Andun (Chinese: 安 敦), ruler of Daqin, who can be identified either with Marcus or his predecessor Antoninus. In addition to Republican-era Roman glasswares found at Guangzhou along the South China Sea, Roman golden medallions made during the reign of Antoninus and perhaps even Marcus have been found at Óc Eo, Vietnam, then part of the Kingdom of Funan near the Chinese province of Jiaozhi (in northern Vietnam). This may have been the port city of Kattigara, described by Ptolemy (c. 150) as being visited by a Greek sailor named Alexander and lying beyond the Golden Chersonese (i.e. Malay Peninsula). Roman coins from the reigns of Tiberius to Aurelian have been found in Xi'an, China (site of the Han capital Chang'an), although the far greater amount of Roman coins in India suggests the Roman maritime trade for purchasing Chinese silk was centred there, not in China or even the overland Silk Road running through Persia.

The Antonine Plague started in Mesopotamia in 165 or 166 at the end of Lucius's campaign against the Parthians. It may have continued into the reign of Commodus. Galen, who was in Rome when the plague spread to the city in 166, mentioned that "fever, diarrhoea, and inflammation of the pharynx, along with dry or pustular eruptions of the skin after nine days" were among the symptoms. It is believed that the plague was smallpox. In the view of historian Rafe de Crespigny, the plagues afflicting the Eastern Han empire of China during the reigns of Emperor Huan of Han (r. 146–168) and Emperor Ling of Han (r. 168–189), which struck in 151, 161, 171, 173, 179, 182, and 185, were perhaps connected to the plague in Rome. Raoul McLaughlin writes that the travel of Roman subjects to the Han Chinese court in 166 may have started a new era of Roman–Far East trade. However, it was also a "harbinger of something much more ominous". According to McLaughlin, the disease caused "irreparable" damage to the Roman maritime trade in the Indian Ocean as proven by the archaeological record spanning from Egypt to India, as well as significantly decreased Roman commercial activity in Southeast Asia.

Death and succession (180)

Last Words of the Emperor Marcus Aurelius (1844) by Eugène Delacroix

Marcus Aurelius died at the age of 58 on 17 March 180 of unknown causes in his military quarters either in the city of Vindobona (province of Pannonia Superior, today Vienna) or near Sirmium (province of Pannonia Inferior, modern Sremska Mitrovica). He was immediately deified and his ashes were returned to Rome, where they rested in Hadrian's mausoleum (modern Castel Sant'Angelo) until the Visigoth sack of the city in 410. His campaigns against Germans and Sarmatians were also commemorated by a column and a temple built in Rome. Some scholars consider his death to be the end of the Pax Romana.

The Roman Empire at the death of Marcus Aurelius in 180, represented in purple. His annexation of lands of the Marcomanni and the Jazyges – perhaps to be provincially called Marcomannia and Sarmatia – was cut short in 175 by the revolt of Avidius Cassius and by his death. The light pink territory represents Roman dependencies: Armenia, Colchis, Iberia, and Albania.

Marcus was succeeded by his son Commodus, whom he had named Caesar in 166 and with whom he had jointly ruled since 177. Biological sons of the emperor, if there were any, were considered heirs; however, it was only the second time that a "non-adoptive" son had succeeded his father, the only other having been a century earlier when Vespasian was succeeded by his son Titus. Historians have criticized the succession to Commodus, citing Commodus's erratic behaviour and lack of political and military acumen. At the end of his history of Marcus's reign, Cassius Dio wrote an encomium to the emperor, and described the transition to Commodus in his own lifetime with sorrow:

[Marcus] did not meet with the good fortune that he deserved, for he was not strong in body and was involved in a multitude of troubles throughout practically his entire reign. But for my part, I admire him all the more for this very reason, that amid unusual and extraordinary difficulties he both survived himself and preserved the empire. Just one thing prevented him from being completely happy, namely, that after rearing and educating his son in the best possible way he was vastly disappointed in him. This matter must be our next topic; for our history now descends from a kingdom of gold to one of iron and rust, as affairs did for the Romans of that day.

–Dio lxxi. 36.3–4

Dio adds that from Marcus's first days as counsellor to Antoninus to his final days as emperor of Rome, "he remained the same [person] and did not change in the least."

Michael Grant, in The Climax of Rome, writes of Commodus:

The youth turned out to be very erratic, or at least so anti-traditional that disaster was inevitable. But whether or not Marcus ought to have known this to be so, the rejections of his son's claims in favour of someone else would almost certainly have involved one of the civil wars which were to proliferate so disastrously around future successions.

Attitude towards Christians

In the first two centuries of the Christian era, local Roman officials were largely responsible for the persecution of Christians. In the second century, the emperors treated Christianity as a local problem to be dealt with by their subordinates. The number and severity of persecutions of Christians in various locations of the empire seemingly increased during the reign of Marcus Aurelius. The extent to which the emperor himself directed, encouraged, or was aware of these persecutions is unclear and much debated by historians. The early Christian apologist Justin Martyr includes within his First Apology (written between 140 and 150) a letter from Marcus Aurelius to the Roman Senate (prior to his reign) describing a battlefield incident in which Marcus believed Christian prayer had saved his army from thirst when "water poured from heaven" after which, "immediately we recognized the presence of God." Marcus goes on to request the Senate desist from earlier courses of Christian persecution by Rome.

Marriage and issue

Marcus and his wife Faustina had at least 14 children during their 30-year marriage, including two sets of twins. One son and four daughters outlived their father. Their children included:

• Domitia Faustina (147–151)
• Titus Aelius Antoninus (149)
• Titus Aelius Aurelius (149)
• Annia Aurelia Galeria Lucilla (150),–182 married her father's co-ruler Lucius Verus, then Tiberius Claudius Pompeianus, had issue from both marriages
• Annia Galeria Aurelia Faustina (born 151), married Gnaeus Claudius Severus, had a son
• Tiberius Aelius Antoninus (born 152, died before 156)
• Unknown child (died before 158)
• Annia Aurelia Fadilla (born 159), married Marcus Peducaeus Plautius Quintillus, had issue
• Annia Cornificia Faustina Minor (born 160), married Marcus Petronius Sura Mamertinus, had a son
• Titus Aurelius Fulvus Antoninus (161–165), elder twin brother of Commodus
• Lucius Aurelius Commodus Antoninus (Commodus) (161–192), twin brother of Titus Aurelius Fulvus Antoninus, later emperor, married Bruttia Crispina, no issue
• Marcus Annius Verus Caesar (162–169)
• Hadrianus
• Vibia Aurelia Sabina (170 – died before 217), married Lucius Antistius Burrus, no issue

نروا-آنتونی شجره‌نومه

Nerva–Antonine family tree
Q. Marcius Barea Soranus Q. Marcius Barea Sura Antonia Furnilla M. Cocceius Nerva Sergia Plautilla P. Aelius Hadrianus تیتوس (r. 79–81) Marcia Furnilla Marcia Trajanus Pater نروا (r. 96–98) Ulpia Aelius Hadrianus Marullinus Flavia Marciana C. Salonius Matidius تراژان (r. 98–117) Plotina P. Acilius Attianus P. Aelius Afer Paulina Major Lucius Mindius (2) Libo Rupilius Frugi (3) سالونینا ماتیدیا L. Vibius Sabinus (1) Paulina Minor L. Julius Ursus Servianus Matidia Minor Sabina هادریان (r. 117–138) آنتینوس C. Fuscus Salinator I Julia Serviana Paulina M. Annius Verus Rupilia Faustina Boionia Procilla Cn. Arrius Antoninus L. Ceionius Commodus Appia Severa C. Fuscus Salinator II L. Caesennius Paetus Arria Antonina Arria Fadilla T. Aurelius Fulvus L. Caesennius Antoninus L. Commodus Plautia unknown C. Avidius Nigrinus M. Annius Verus Calvisia Domitia Lucilla Fundania M. Annius Libo Faustina آنتونینوس پیوس (r. 138–161) L. Aelius Caesar Avidia Cornificia مارکوس آئورلیوس (r. 161–180) Faustina Minor C. Avidius Cassius Aurelia Fadilla لوسیوس وروس (r. 161–169) (1) Ceionia Fabia Plautius Quintillus Q. Servilius Pudens Ceionia Plautia Cornificia Minor M. Petronius Sura کومودوس (r. 177–192) Fadilla M. Annius Verus Caesar Ti. Claudius Pompeianus (2) Lucilla M. Plautius Quintillus Junius Licinius Balbus Servilia Ceionia Petronius Antoninus L. Aurelius Agaclytus (2) Aurelia Sabina L. Antistius Burrus (1) Plautius Quintillus Plautia Servilla C. Furius Sabinus Timesitheus Antonia Gordiana Junius Licinius Balbus? Furia Sabina Tranquillina گوردیان سوم (r. 238–244)
(1) = 1st spouse (2) = 2nd spouse (3) = 3rd spouse      Reddish-purple indicates emperor of the Nerva–Antonine dynasty     lighter purple indicates designated imperial heir of said dynasty who never reigned     grey indicates unsuccessful imperial aspirants     bluish-purple indicates emperors of other dynasties dashed lines indicate adoption; dotted lines indicate love affairs/unmarried relationships Small Caps = posthumously deified (Augusti, Augustae, or other)
Notes: Except where otherwise noted, the notes below indicate that an individual's parentage is as shown in the above family tree.
References: DIR contributors (2000). "De Imperatoribus Romanis: An Online Encyclopedia of Roman Rulers and Their Families". Retrieved 2015-04-14. Giacosa, Giorgio (1977). Women of the Caesars: Their Lives and Portraits on Coins. Translated by R. Ross Holloway. Milan: Edizioni Arte e Moneta. ISBN 0-8390-0193-2. Lambert, Royston (1984). Beloved and God: The Story of Hadrian and Antinous. New York: Viking. ISBN 0-670-15708-2. Levick, Barbara (2014). Faustina I and II: Imperial Women of the Golden Age. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-537941-9. Smith, William, ed. (1870). Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology.

بنویشته‌ئون

اصلی مقاله: مدیتیشن (کتاب)

First page of the 1811 English translation by Richard Graves

While on campaign between 170 and 180, Marcus wrote his Meditations in Greek as a source for his own guidance and self-improvement. The original title of this work, if it had one, is unknown. 'Meditations' – as well as other titles including 'To Himself' – were adopted later. He had a logical mind, and his notes were representative of Stoic philosophy and spirituality. Meditations is still revered as a literary monument to a government of service and duty. George Long's English translation of Meditations was included in Volume 2 of the Harvard Classics. According to Hays, the book was a favourite of Christina of Sweden, Frederick the Great, John Stuart Mill, Matthew Arnold, and Goethe, and is admired by modern figures such as Wen Jiabao and Bill Clinton. It has been considered by many commentators to be one of the greatest works of philosophy. Meditations sold 16,000 copies in 2012. In 2019, 100,000 copies were sold.

It is not known how widely Marcus's writings were circulated after his death. There are stray references in the ancient literature to the popularity of his precepts, and Julian the Apostate was well aware of his reputation as a philosopher, though he does not specifically mention Meditations. It survived in the scholarly traditions of the Eastern Church, and the first surviving quotes of the book, as well as the first known reference of it by name ('Marcus's writings to himself') are from Arethas of Caesarea in the 10th century and in the Byzantine Suda (perhaps inserted by Arethas himself). It was first published in 1558 in Zurich by Wilhelm Xylander (né Holzmann), from a manuscript reportedly lost shortly afterwards. The oldest surviving complete manuscript copy is in the Vatican library and dates to the 14th century.

Equestrian Statue of Marcus Aurelius

اصلی مقاله: Equestrian Statue of Marcus Aurelius

Aureus of Marcus Aurelius (AD December 173 – June 174), with his equestrian statue on the reverse. inscription: M. ANTONINVS AVG. TR. P. XXVIII / IMP. VI, CO[N]S III.

The Equestrian Statue of Marcus Aurelius in Rome is the only Roman equestrian statue which has survived into the modern period. This may be due to it being wrongly identified during the Middle Ages as a depiction of the Christian emperor Constantine the Great, and spared the destruction which statues of pagan figures suffered.

The original Equestrian Statue of Marcus Aurelius, 2nd century AD, now located in the Palazzo dei Conservatori

Crafted of bronze in شابلون:Circa, it stands ۱۱٫۶ فوت (۳٫۵ متر) and is now located in the Capitoline Museums of Rome. The emperor's hand is outstretched in an act of clemency offered to a bested enemy, while his weary facial expression due to the stress of leading Rome into nearly constant battles perhaps represents a break with the classical tradition of sculpture.

Column of Marcus Aurelius

اصلی مقاله: Column of Marcus Aurelius

Marcus's victory column, established in Rome either in his last few years of life or after his reign and completed in 193, was built to commemorate his victory over the Sarmatians and Germanic tribes in 176. A spiral of carved reliefs wraps around the column, showing scenes from his military campaigns. A statue of Marcus had stood atop the column but disappeared during the Middle Ages. It was replaced with a statue of Saint Paul in 1589 by Pope Sixtus V. The column of Marcus and the column of Trajan are often compared by scholars given how they are both Doric in style, had a pedestal at the base, had sculpted friezes depicting their respective military victories, and a statue on top.

میراث و بی‌یشتی

A 2nd century Roman sculpted portrait of Marcus Aurelius, which captures the pensive temperament of the philosopher-emperor, now in the Walters Art Museum.

Marcus acquired the reputation of a philosopher king within his lifetime, and the title would remain after his death; both Dio and the biographer call him "the philosopher". Christians such as Justin Martyr, Athenagoras, and Eusebius also gave him the title. The latter went so far as to call him "more philanthropic and philosophic" than Antoninus and Hadrian, and set him against the persecuting emperors Domitian and Nero to make the contrast bolder.

The historian Herodian wrote:

Alone of the emperors, he gave proof of his learning not by mere words or knowledge of philosophical doctrines but by his blameless character and temperate way of life.

Iain King explains that Marcus's legacy was tragic:

[The emperor's] Stoic philosophy – which is about self-restraint, duty, and respect for others – was so abjectly abandoned by the imperial line he anointed on his death.

دپیته چرخه‌تو

• List of Roman emperors

په‌نویس

All citations to the Historia Augusta are to individual biographies, and are marked with a 'HA'. Citations to the works of Fronto are cross-referenced to C.R. Haines's Loeb edition.

منابع

باستانی

• Aristides, Aelius. Orationes (in Latin).

Trapp, Michael B. Orations. 1: Orationes 1–2. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, 2017. شابک ‎۹۷۸−۰۶۷۴۹۹۶۴۶۵.

• Victor, Aurelius. De Caesaribus (in Latin).

Bird, H.W. De Caesaribus. Liverpool: Liverpool University Press, 1994. شابک ‎۹۷۸−۰۸۵۳۲۳۲۱۸۶.

• Dio, Cassius. Roman History (in Greek).

Cary, Earnest, trans. Roman History. 9 vols. Loeb ed. London: Heinemann, 1914–27. شابلون:OCLC. Online at LacusCurtius.

• Digest (in Latin).

Scott, S.P., trans. The Digest or Pandects in The Civil Law. 17 vols. Cincinnati: Central Trust Company, 1932. شابلون:OCLC. Online at the Constitution Society.

• Epiphanius of Salamis. On Weights and Measures (in Latin).

Dean, James Elmer, ed. Epiphanius' Treatise on Weights and Measures – The Syriac Version. Chicago: University of Chicago Press, 1935. شابلون:OCLC.

• Fronto, Marcus Cornelius. The Correspondence of Marcus Cornelius Fronto: With Marcus Aurelius Antoninus, Lucius Verus, Antoninus Pius, and Various Friends (in Latin).

Haines, Charles Reginald, trans. The Correspondence of Marcus Cornelius Fronto: With Marcus Aurelius Antoninus, Lucius Verus, Antoninus Pius, and Various Friends. 2 vols. Loeb ed. London: Heinemann, 1920. شابلون:OCLC. Online at the Internet Archive: Vol. 1, 2.

• Gellius, Aulus. Noctes Atticae (Attic Nights).

Rolfe, J.C., trans. The Attic nights of Aulus Gellius. 3 vols. Loeb ed. London: Heinemann, 1927–28. شابلون:OCLC (Vol. 1), شابلون:OCLC (Vol. 2), شابلون:OCLC (Vol. 3). Vols. 1 and 2 online at LacusCurtius.

• Herodian. Ab Excessu Divi Marci (History of the Roman Empire from the Death of Marcus Aurelius, in Latin).

Echols, Edward C., trans. Herodian of Antioch's History of the Roman empire: From the death of Marcus Aurelius to the accession of Gordian III. Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 1961. شابلون:OCLC. Online at Tertullian and Livius.

• Lucian.

Fowler, F.G.; Fowler, H.W., trans. The works of Lucian of Samosata. Oxford: Clarendon P., 1949. شابلون:OCLC.

Alexander (in Latin). Translation online at Tertullian.

Translations (from Latin) of Historia Quomodo Conscribenda (The Way to Write History), Imagines (A Portrait–Study), and Pro Imaginibus (Defence of the 'Portrait–Study') online at Sacred Texts, based on the Gutenberg e-text.

• Marcus Aurelius Antoninus. Meditations.

Farquharson, A.S.L., trans. Meditations. New York: Knopf, 1946, rept. 1992. شابلون:OCLC.

• Scriptores Historiae Augustae (Authors of the Historia Augusta). Historia Augusta (Augustan History).

Magie, David, trans. Historia Augusta. 3 vols. Loeb ed. London: Heinemann, 1921–32. Online at LacusCurtius.

Magie, David; Birley, Anthony R. Lives of the later Caesars. London: The Folio Society, 2005. شابک ‎۰۱۴۱۹۳۵۹۹۵.

• Themistius. Orationes (in Latin).

Penella, Robert J. The private orations of Themistius. Berkeley: University of California Press, 2000. شابک ‎۹۷۸−۰۵۲۰۲۱۸۲۱۵.

مۏدرن

• Ackermann, Marsha E.; Schroeder, Michael J.; Terry, Jancie J.; Lo Upshur, Jiu-Hwa; Whitters, Mark F. Encyclopedia of World History, Ackerman-Schroeder-Terry-Hwa Lo, 2008: Encyclopedia of World Historyشابلون:Dead link. New York: Facts on File, 2008. شابک ‎۹۷۸−۰۸۱۶۰۶۳۸۶۴.
• Adams, Geoff W. Marcus Aurelius in the Historia Augusta and Beyond. Lanham, MD: Lexington Books, 2013. شابک ‎۹۷۸−۰۷۳۹۱۷۶۳۸۲.
• An, Jiayao. 'When Glass Was Treasured in China'. Annette L. Juliano and Judith A. Lerner (eds), Nomads, Traders, and Holy Men Along China's Silk Road, 79–94. Turnhout, Belgium: Brepols Publishers, 2002. شابک ‎۹۷۸−۲۵۰۳۵۲۱۷۸۷.
• Astarita, Maria L. Avidio Cassio (in Italian). Rome: Edizione di Storia e Letteratura, 1983. شابلون:OCLC.
• Ball, Warwick. Rome in the East: The Transformation of an Empire, 2nd edition. London: Routledge, 2016. شابک ‎۹۷۸−۰۴۱۵۷۲۰۷۸۶.
• Barnes, Timothy D. 'Hadrian and Lucius Verus'. Journal of Roman Studies 57:1–2 (1967): 65–79. doi:10.2307/299345. شابلون:JSTOR.
• Barnes, Timothy D. 'Legislation against the Christians'. Journal of Roman Studies, Vol. 58 (1968): 32–50. doi:10.2307/299693. شابلون:JSTOR.
• Barnes, Timothy D. 'Some Persons in the Historia Augusta', Phoenix 26:2 (1972): 140–182. doi:10.2307/1087714. شابلون:JSTOR.
• Birley, Anthony R. Marcus Aurelius: a biography. London: Routledge, 1966, rev. 1987. شابک ‎۹۷۸−۱۱۳۴۶۹۵۶۹۰.
• Birley, Anthony R. 'Hadrian to the Antonines'. In The Cambridge Ancient History Volume 11, The High Empire, AD 70–192, edited by Alan Bowman, Peter Garnsey, and Dominic Rathbone, 132–194. Cambridge: Cambridge University Press, 2000. شابک ‎۹۷۸−۰۵۲۱۲۶۳۳۵۱.
• Bowman, John L. A Reference Guide to Stoicism. Bloomington, IN: Author House, 2014. شابک ‎۹۷۸−۱۴۹۶۹۰۰۱۷۳.
• Bury, John Bagnell. The Student's Roman Empire: A History of the Roman Empire from Its Foundation to the Death of Marcus Aurelius (27 B.C.–180 A.D.). New York: Harper, 1893. شابلون:OCLC.
• Champlin, Edward. 'The Chronology of Fronto'. Journal of Roman Studies 64 (1974): 136–159. doi:10.2307/299265. شابلون:JSTOR.
• Champlin, Edward. Fronto and Antonine Rome. Cambridge, MA: Harvard University Press, 1980. شابک ‎۹۷۸−۰۶۷۴۳۳۱۷۷۸.
• Collins, Desmond. Background to Archaeology: Britain in its European Setting. Cambridge: Cambridge University Press Archive, 1973. شابلون:OCLC.
• De Crespigny, Rafe. A Biographical Dictionary of Later Han to the Three Kingdoms (23–220 AD). Boston: Brill, 2007. شابک ‎۹۷۸−۹۰۴۷۴۱۱۸۴۰.
• Duncan-Jones, Richard. Structure and Scale in the Roman Economy. Cambridge: Cambridge University Press, 1990. شابک ‎۹۷۸−۰۵۲۱۸۹۲۸۹۶.
• 'Equestrian Statue of Marcus Aurelius'. Musei Capitolini.
• Gagarin, Michael. The Oxford encyclopedia of ancient Greece and Rome. Volume 7, Temples – Zoology. Oxford: Oxford University Press, 2010. شابک ‎۹۷۸−۰۱۹۵۱۷۰۷۲۶.
• Giacosa, Giorgio. Women of the Caesars: their lives and portraits on coins. Translated from Italian by R. Ross Holloway. Milan: Edizioni Arte e Moneta, 1977. شابک ‎۰۸۳۹۰۰۱۹۳۲.
• Gilliam, J. F. 'The Plague under Marcus Aurelius'. American Journal of Philology 82.3 (1961): 225–251. doi:10.2307/292367. شابلون:JSTOR.
• Gnecchi, Francesco. I medaglioni Romani, 3 Vols, Milan, 1912. شابلون:OCLC.
• Grant, Michael. The Antonines: the Roman Empire in transition. London: Routledge, 2016. شابک ‎۹۷۸−۱۳۱۷۹۷۲۱۰۵.
• Grant, Michael. The Climax Of Rome. London: Orion, 2011. شابک ‎۹۷۸−۱۷۸۰۲۲۲۷۶۹.
• Haas, Charles. The Antonine plague (in French). Bulletin de l'Académie Nationale de Médecine. Académie nationale de médecine. 190 (2006): 1093–1098. شابلون:OCLC.
• Hadot, Pierre. The inner citadel: the Meditations of Marcus Aurelius. Cambridge, MA: Harvard University Press, 1998. شابک ‎۹۷۸−۰۶۷۴۴۶۱۷۱۰.
• Hays, Gregory. Meditations. London: Weidenfeld & Nicolson, 2003. شابک ‎۹۷۸−۱۸۴۲۱۲۶۷۵۲.
• Holiday, Ryan; Hanselman, Stephen (2020). "Marcus Aurelius the Philosopher King". Lives of the Stoics. New York: Portfolio/Penguin. pp. 279–299. ISBN 978-0525541875.
• Irvine, William B. A Guide to the Good Life: The Ancient Art of Stoic Joy. Oxford University Press, 2009. شابک ‎۹۷۸−۱۵۲۲۶۳۲۷۳۳.
• Kemezis, Adam M. Greek Narratives of the Roman Empire under the Severans: Cassius Dio, Philostratus and Herodian. Cambridge University Press, 2014. شابک ‎۹۷۸−۱۱۰۷۰۶۲۷۲۶.
• Kleiner, Fred S. Gardner's art through the ages. Volume II: the western perspective. Mason, OH: Cengage Learning, 2008. شابک ‎۹۷۸−۰۴۹۵۵۷۳۵۵۵.
• Le Bohec, Yann. The Imperial Roman Army. Routledge, 2013. شابک ‎۹۷۸−۱۱۳۵۹۵۵۱۳۷.
• Levick, Barbara M. Faustina I and II: Imperial Women of the Golden Age. New York: Oxford University Press, 2014. شابک ‎۹۷۸−۰۱۹۹۷۰۲۱۷۶.
• Magill, Frank N. Dictionary of World Biography. London: Routledge, 2003. شابک ‎۹۷۸−۱۵۷۹۵۸۰۴۰۷.
• Mattingly, Harold; Sydenham, Edward A. The Roman imperial coinage. Vol. III, Antoninus Pius to Commodus. London: Spink & Son, 1930. شابلون:OCLC.
• Mellor, Ronald, review of Edward Champlin's Fronto and Antonine Rome, American Journal of Philology 103:4 (1982).
• Merrony, Mark. The Plight of Rome in the Fifth Century AD. London: Routledge, 2017. شابک ‎۹۷۸−۱۳۵۱۷۰۲۷۸۲.
• McLaughlin, Raoul. Rome and the Distant East: Trade Routes to the Ancient Lands of Arabia, India, and China. London & New York: Continuum, 2010. شابک ‎۹۷۸−۱۸۴۷۲۵۲۳۵۷.
• McLynn, Frank. Marcus Aurelius: A Life. New York: Da Capo Press, 2009. شابک ‎۹۷۸−۰۳۰۶۸۱۹۱۶۲.
• McLynn, Frank. Marcus Aurelius: Warrior, Philosopher, Emperor. London: Bodley Head, 2009. شابک ‎۹۷۸−۰۲۲۴۰۷۲۹۲۲.
• Millar, Fergus. The Roman Near East, 31 B.C.–A.D. 337. Cambridge, MA: Harvard University Press, 1993. شابک ‎۹۷۸−۰۶۷۴۷۷۸۸۶۳.
• Pulleyblank, Edwin G.; Leslie, D. D.; Gardiner, K. H. J. 'The Roman Empire as Known to Han China'. Journal of the American Oriental Society, 1999. 119 (1). doi:10.2307/605541. شابلون:JSTOR.
• Reed, J. Eugene. The Lives of the Roman Emperors and Their Associates from Julius Cæsar (B.C. 100) to Agustulus (A.D. 476). Philadelphia, PA: Gebbie & Company, 1883.
• Robertson, D. How to Think Like a Roman Emperor: The Stoic Philosophy of Marcus Aurelius بایگانی‌شده در ۴ آگوست ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine. New York: St. Martin's Press, 2019.
• Rohrbacher, David. The Play of Allusion in the Historia Augusta. Wisconsin: University of Wisconsin Press, 2016. شابک ‎۹۷۸−۰۲۹۹۳۰۶۰۴۵.
• Sánchez, Jorge Pisa. Breve historia de Hispania: La fascinante historia de Hispania, desde Viriato hasta el esplendor con los emperadores Trajano y Adriano. Los protagonistas, la cultura, la religión y el desarrollo económico y social de una de las provincias más ricas del Imperio romano [Brief history of Hispania: the fascinating history of Hispania, from Viriato to the splendor with the Emperors Trajan and Hadrian. The protagonists, culture, religion, and the economic and social development of one of the richest provinces of the Roman Empire]شابلون:Dead link شابلون:In lang. Ediciones Nowtilus S.L., 2010. شابک ‎۹۷۸−۸۴۹۷۶۳۷۶۹۵.
• Stephens, William O. Marcus Aurelius: A Guide for the Perplexed. London: Continuum, 2012. شابک ‎۹۷۸−۱۴۴۱۱۲۵۶۱۳.
• Stertz, Stephen A. 'Marcus Aurelius as Ideal Emperor in Late-Antique Greek Thought'. The Classical World 70:7 (1977): 433–439. doi:10.2307/4348712. شابلون:JSTOR.
• Syme, Ronald. 'The Ummidii'. Historia 17:1 (1968): 72–105. شابلون:JSTOR.
• Van Ackeren, Marcel. A Companion to Marcus Aurelius. New York: Malden, MA : Wiley-Blackwell, 2012. شابک ‎۹۷۸−۱۴۰۵۱۹۲۸۵۹. شابلون:OCLC.
• Young, Gary K. Rome's Eastern Trade: International Commerce and Imperial Policy 31 BC – AD 305. London: Routledge, 2003. شابک ‎۹۷۸−۱۱۳۴۵۴۷۹۳۷.
• Yü, Ying-shih. 'Han Foreign Relations', in Denis Twitchett and Michael Loewe (eds), The Cambridge History of China: Volume 1, The Ch'in and Han Empires, 221 BC–AD 220, 377–462. Cambridge: Cambridge University Press, 1986. شابک ‎۹۷۸−۰۵۲۱۲۴۳۲۷۸.

بِریم بگردستن

• شابلون:Wikisource-inline
• شابلون:Wikisourcelang-inline
• شابلون:StandardEbooks
• شابلون:Gutenberg author
• شابلون:Internet Archive author
• شابلون:Librivox author
• Marcus Aurelius at the Internet Encyclopedia of Philosophy

شابلون:S-offشابلون:S-end

مارکوس اورلیوس آنتونی سلسله زائه‌ی: 26 آوریل 121 بمرده‌ی: 17 مارس 180
قبلی: Antoninus Pius	روم امپراتور 161–180	بعدی: Commodus
قبلی: {{{قبل}}}	{{{عنوان}}}	بعدی: {{{بعد}}}
قبلی: {{{قبل}}}	{{{عنوان}}}	بعدی: {{{بعد}}}
قبلی: {{{قبل}}}	{{{عنوان}}}	بعدی: {{{بعد}}}