مراکش
مختصات: غربی′۵۱°۶ شمالی′۰۲°۳۴ / عبارتون خطا: < ِعملگر اَمه وسّه آشنا نی‌یه ۳۴٫۰۳۳جنوب
مراکش یا مغرب (عربی جه: المغرب؛ بربری جه: مُراکُش Murakuc یا أمرّوک Amerruk) اتا کشور هسته که آفریقای ِشمال‌غربی وَر کَته. مراکش ِساحل خله طولانی هسته و اطلس اوقیانوس ره وَر خانّه که شمال جه جبل‌الطارق و مدیترانه دریا ره رِسِنه. مراکش ِشرقی سامون الجزایر و جنوبی سامون موریتانی دَرنه. مراکش ِنیشتنگا (= پایتخت) رباط هسته.
المملکة المغربیة Tageldit n Amerruk ⵜⴰⴳⴻⵍⴷⵉⵜ ⵏ ⴰⵎⴻⵔⵔⵓⴽ مراکش |
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| ملی شعار: الله، وطن، ملک | ||||||
| ملی سرود: سرود شریفین |
||||||
 |
||||||
 |
||||||
| نیشتنگا | رباط غربی′۵۱°۶ شمالی′۰۲°۳۴ / عبارتون خطا: < ِعملگر اَمه وسّه آشنا نی‌یه ۳۴٫۰۳۳جنوب | |||||
| گت‌ترین شهر | کازابلانکا | |||||
| رسمی زوون | عربی و بربری | |||||
| حکومت ِنوع | مشروطه سلطنت | |||||
| حاکمون نوع • شاه • نخست وزیر |
محمد شیشم عبد الله بنکیران (نخست‌وزیر) |
|||||
| موارد منجر به تشکیل سعدی سلسله آلاوتی سلسله استقلال فرانسه جه استقلال ایسپانیا جه |
۱۵۵۴ ۱۶۶۶ ۲ مارس ۱۹۵۶ ۷ آوریل ۱۹۵۶ |
|||||
| گتی | ||||||
| - | گتی | ۴۴۶٬۵۵۰کیلومتر مربع (۵۷ام) | ||||
| - | ئو (٪) | ۲۵۰ | ||||
| جمعیت | ||||||
| - | سرشماری | ۳۱٬۳۵۲٬۰۰۰ (۳۷ام) |
||||
| - | جمعیت انبسی | ۷۰/km۲ (۸ام) | ||||
| جی‌دی‌پی | (تخمین ۲۰۰۷) | |||||
| - | مجموع | ۱۲۶٫۹۴۳ بیلیون دلار (۵۴ام) | ||||
| - | سرانه | ۴٬۰۹۳ دلار (۱۰۹ام) | ||||
| اچ‌دی‌آی (۲۰۰۷) | ۰٫۶۴۶ (بالا) (۱۲۶ام) | |||||
| پول یکا | درهم (MAD) |
|||||
| زمونی منطقه | WET (جهونی ساعت+0) | |||||
| - | تابستونی (DST) | WEST (جهونی ساعت) | ||||
| اینترنتی دامنه | .ma | |||||
| تلفن پیش‌شماره | +۲۱۲ | |||||
 |
||||||
تاریخ
دچیینقدیم
دچی‌ین
بربری یا آمازیغ ِقبایل قدیمی تمدن‌ها (فنیقی، کارتاژ، رومانی، وندال و بیزانس واری) جه ارتباط داشتنه ولی اینان هیچ‌کامین نتونِستنه منطقه ره بَیرِن شه وسّه و بومی بربریون وشون دیم‌به‌دیم اِسّانه.
سال ۵۰ هجری قمری که برابری کانده سال ۶۶۵ میلادی جه، بومیون اسلام جه آشنا بَیینه و شه این دین ره قبول هاکِردنه. اسلام سال ۱۷۰ هجری قمری (۷۸۶ میلادی) رسماً این منطقه دله نفوذ هاکرده و این گادِر بی‌یه که «سید مولا ادریس بن عبدالله بن الحسن بن الحسن بن علی» بموئه مراکش دله عباسیون ِضِد قیام هاکِرده و ادریسیون سلسله ره بساته. این سلسله اولین مالکی ِسلسله بی‌یه و اولین اسلامی حکومِتی بی‌یه که مستقلاً و خلفا جه سیوا بساته بیّه. این سلسله قبل اون که تبرستون علویون تشکیل بَواشه، تنها حکومتی بی‌یه که اسلام ِپه‌روو بی‌یه ولی عباسیون جه مخالفت کارده.
این کشور ِشاهون و سلسله‌ئون همیشه سعی داشتنه که اسلام ره شه اطراف تبلیغ هاکِنِن. وشون آفریقای غربی جائون، ایسپانیا، پرتغال و ات‌که فرانسه دله کَلِستنه و مردم ره دعوت کاردنه که مسلمون بَوون. بعد این که ایسپانیا دله مسیحیون و مسلمون‌ها جنگ دکتنه، آخرسری پیمون‌نومه بنویشتنه که کاتولیک حکومت ایبری جزیره‌مونا ره بداره ولی مسلمون و یهودی مردم شه دین ره حفظ هاکنن ولی مسیحیون شه پیمون ره وفا نکاردنه و دَشتِ نامسیحیون ره زورپشتی مسیحی هاکردنه، کاشتنه یا تبعید کاردنه.
معاصر ِتاریخ
دچیینسال ۱۹۱۲ میلادی الجزیره‌ی ِپیمون ِپه، فرانسه بتونِسته ات‌خله تِلاش جه مراکش ره اشغال هاکِنه ولی عبدالکریم خطاب مردم ِرهبری ره بعهده بَییته تا فرانسویون ره دَرهاکِنِن. سال ۱۹۲۷ میلادی، «محمد بن یوسف» (= محمد پنجم) سلطنت جه برسی‌یه و فرانسه‌ی ِحکومِت جه مخالفت هاکِرده. محمد پنجم شه مخالفت وسّه مردِمون میون محبوب بیّه و فرانسه وه ره مِزراب بی‌یشته و آخرسری وه ره تبعید هاکردنه ماداگاسکار دله. مردمون این کار ره قبول نَکاردنه و قیام هاکردنه و فرانسه جه بخاستنه که محمد پنجم وَردَگِرده و استقلال ره بدست بیاره. الجزایر دله هم این گادِر قیام علیه فرانسه باعث بی‌یه فرانسویون مجبور بَواشِن مراکشیون گپ ره گوش هادِن و ۱۶ نوامبر ۱۹۵۵ محمد پنجم وَردَگِردِسته و روز ۳ مارس ۱۹۵۶ فرانسه مراکش ِاستقلال ره برسمیت بشناسی‌یه. مراکش دله اون گادِر تاسا سه‌تا شاه حکومت جه بَرِسینه.
مراکش ادعا کانده که غربی صحرا ونه شِنه و سال ۱۹۷۵ جه ونه بعضی قسمتون ره اداره کانده ولی هنتا این قِسمِت سَره بحث دارنه.
مردمون
دچیینمراکش ِمردمون شه ملی-مذهبی هویت جه خله حساس بینه و هستنه. این کشور تنها عربی‌کشور بی‌یه که عثمانی وه ره فتح نَکارده. مراکشیون هَنتا شه مَله‌یی لباسون ره کانّه. مراکش ِشائون، که اسا «علویون ِسلسله» جه هستنه، سیاسی-دینی مرجعیت ره دارنه و این مقام اساسی قانون دله بَنویشتوئه البته قبل اینکه اساسی قانون بنویشته بَواشه هم همین اوضاع برقرار بی‌یه.
مراکش ِمسلمون‌ها اکثراً مالکی هَستنه و وشون دله بعضی یهودیت ِپه‌روو هم دَرنه. مراکشی یهودون اکثراً مهاجرت هاکِردنه و بوردنه ایسراییل دله. این کشور ِرسمی زوون‌ها اِسا عربی و بربری هَستنه و مردِم اغلباً فرانسوی ره هم بَلِدِنه.
پانویس
دچی‌ین| ویکی تلمبار دله بتونّی پرونده‌ئونی که مراکش خَوری دَره ره پیدا هاکنین. |