قطر
مختصات: شرقی′۳۱°۵۱ شمالی′۱۸°۲۵ / ۵۱٫۵۱۷غرب ۲۵٫۳جنوب
قطر اتا عربی کشور هسته که عربستون جزیره‌مونای ِشرق و خاورمیانه دله قرار دانّه، این کشور فارس دریامونا (= خلیج فارس) دله دَره. ونه نیشتنگا (=پایتخت) دوحه هسته. قطر خاشکی دله فقط عربستون جه سامون دانّه و شه اتا جزیره‌مونا (= شبه‌جزیره) هَسته.
دولة قطر قطر |
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| ملی سرود: امیر ره خنابدون |
||||||
 |
||||||
 |
||||||
| نیشتنگا (و گتترین شهر) | دوحه شرقی′۳۱°۵۱ شمالی′۱۸°۲۵ / ۵۱٫۵۱۷غرب ۲۵٫۳جنوب | |||||
| رسمی زوون | عربی | |||||
| حکومت ِنوع | سلطنت | |||||
| حاکمون نوع • امیر ولیعهد• •نخست وزیر |
تمیم بن حمد آل ثانی ندانّه عبدالله بن ناصر بن خلیفه آل ثانی |
|||||
| موارد منجر به تشکیل بریتانیا جه |
۴ سپتامبر ۱۹۷۱ | |||||
| گتی | ||||||
| - | گتی | ۱۱٬۴٧۳کیلومتر مربع (۱۶۴ام) | ||||
| - | ئو (٪) | جزئی | ||||
| جمعیت | ||||||
| - | سرشماری | ۲٬۰۴۲٬۴۴۴[۱] (۱٣۶) |
||||
| - | جمعیت انبسی | ۷۴/km۲ (۱۲۱ام) | ||||
| اچ‌دی‌آی (۲۰۱۳) | ۰،۸۳۴ (بسیار بالا) (۳۶ ام) | |||||
| پول یکا | ریال (QAR) |
|||||
| زمونی منطقه | ۳+ AST | |||||
| - | تابستونی (DST) | ۳+ DST (جهونی ساعت) | ||||
| اینترنتی دامنه | qa. | |||||
| تلفن پیش‌شماره | +۹۷۴+ | |||||
اواسط قرن ۱۹ میلادی جه آل ثانی این کشور دله ارثی حکومِت دارنه و اسا تمیم بن حمد آل ثانی امیر هسته. قبل این که قطر دله نفت دَربَزنه، قطر عمدتاً مروارید پِشتی چرخ گیته. این کشور تا سال ۱۹۷۱ بریتانیا کولونی دله دَیّه. ونه استقلال په، چون گازی که ونه سامون دله جه دَراِمو خله زیاد بی‌یه، باعث بیّه ثروتمندترین کشورون جه بَواشه.
رسمی زوون این کشور دله عربی هسته و انگلیسی معمولاً دومین زوون وسّه استفاده وانه. رسمی دین اسلامه و پول ِیکا ریاله.[۲] قطر جمعیت ۲٬۰۴۲٬۴۴۴ نفر هسته.[۳] قطر ِمردمون ویشته خارجی هَستنه و یک‌سوم جمعیت ره خادی قطریون تشکیل دِنّه و فقط یک‌چاروم زن هَستنه.[۴]
قطر اقتصاد خله خار چی هسته. وشون شه نفت و گازی منابع پشتی اقتصادی رشد داشتنه[۵] و خله جائون سرمایه‌گذاری هاکردنه. این کشور ِمردمون دنیا دله بیشترین سرانه‌ی درآمد ره دارنه و عربی کشورون دله قطر همه جه ویشته توسعه په در شونه.[۶] قطر دله الجزیره خبرگزاری وجود دارنه که عربون دله خله طرفدار دارنه. این شبکه عربی بهار سَره خله تأثیر بی‌یشته.[۷][۸][۹] این کشور اتی میونجی‌کر کشور هم هسته و مسائل بین‌المللی دله کایری کانده. [۱۰][۱۱] قطر ۲۰۲۲ فوتوال جهونی جام ره میزبان بیه. این اولین‌بار بی‌یه که اتا عربی و خاورمیونه‌یی کشور این مسابقات ره بعهده گیته.[۱۲]
جوغرافی
دچی‌ین
قطر اتا پچوک کشور هسته که فارس دریامونا (=خلیج فارس) دله دره. این کشور ِگتی ۱۱٬۴٧۳کیلومتر مربع هسته که یعنن قم استان جه تقریباً هم‌قایدوئه و ایران ِاستان‌ها دله فقط البرز استان ونجه پچیک‌ته هسته.[۱۳] ونه ابعاد اتا مستطیل ره مونه که شمال-جنوبی مسیر 160 کیلومتر و شرقی-غربی مسیر 80 کیلومتر هسته. قطر جزیره‌مونا (= شبه جزیره) هسته چون ونه بن‌طرفی سعودی عربستان جه وصل هسته. این کشور ِسامون عربی متحد امارات و بحرین جه هم نزدیک هسته. قطر و بحرین سال 2001 شه سامون‌سری اختلافات ره عدالت بین‌المللی دادگاه حکم په، حل هاکردنه و همین گدر قطر اتا پیمون‌نومه عربستان جه دَوِسته که شه سامون ره قائم هاکنه.متن صفحه .[۱۴]
قطر ِبنه ویشته بیابون هسته و بلندی ندارنه و شرقی‌ور ونه، اتا آهکی فلات جه ور خرنه. ونه بلندترین سی 103 متر بلندی دارنه. این کشور ِدور-تا-دور 560 کیلومتر ساحل دارنه و 60 کیلومتر هم عربستان ِپه ِسامون هسته. این کشور هیچ منبعی شیرین ئو وسه ندارنه. ونه بنه‌ی خاک کشاورزی وسّه بدردی نی‌یه و ویشته آهک دارنه و شور زلکا هسته. این کشورِ گرما تابستون دله تا 50 درجه سانتی‌گراد رسنه و پاییز-بهار دله متوسط 17 درجه هسته. زمستون دله هم ات‌که خانک‌ته وونه. دار و گیاه کشور دله پیدا نوونه و فقط ونه شمالی مناطق ات‌که بنشنه دار دکاشتن و بیابونی لم اونجه بهار ماه دله تی‌تی کانده. حیوون هم پیدا نوونه و ونه معروفترین جانور اوریکس هسته که ملّی حیوون هسته و اتا ملی برنومه دارنه که وه ره حفظ هاکنن. [۱۴]
تاریخ
دچیینقرن هیژدهم نمه‌په، خله قطر جه تاریخی ندارمی. سال ۱۷۶۶ اتی کویتی عشایر که آل خلیفه ایل‌تبار جه بینه، بمونه این منطقه دله و الزباره شهر دله مروارید وسّه بازار بسات بیّه. سال ۱۷۸۳ آل خلیفه بحرین جزیره (که ایران سامون دله دیّه) دله حکومت تشکیل هدانه. آل خلیفه قطر جه بریم بوردنه و اتی شیوخ این جزیره دله امونه-شینه. «رحمه بن جابر الجلاهمه» اتا شخ بی‌یه که آل خلیفه جه جنگ دکته و قطر ره ات‌گال شه دست داشته. سال ۱۸۶۷ بریتانیا مخبر بیّه که قطری و بحرینی‌شون هدی جا جنگ دکتنه (تا اون‌گدر بریتانیا خال کرده که قطر هم بحرین سامون دلوئه) و همینسه وسط دکته و آل ثانی، که قطر دله اتا معمولی خاندان بینه، ره سال ۱۸۶۸ بقدرت برسندی‌یه. جهونی جنگ اول په، عثمانی‌شون بمو بینه حجاز و زمونی که الحصاء ره بیتنه، قطر ِحاکم ِوچه وشون ره پغوم هدا که بئین اینجه ره هم بیرین. سال ۱۸۷۱ عثمانی قطر ره اشغال هاکرده ولی ای سعودی‌شون سال ۱۹۱۳ قطر ره بیتنه. سال ۱۹۱۶ قطر ِرهبر و بریتانیا اتا پیمون بنویشتنه که گاته بریتانیا ونه قطر ِخارجی امور ره دگاردنه و درعوض قطر جه پشتیبونی کانده.[۱۴]
سال ۱۹۳۵ قطر شه نفت ِامتیاز ره هدا عراق ِشرکت‌نفت ره. چار سال دمبال‌ته نفت پیدا هاکردنه ولی تا ۱۹۴۹ ونه تولید طول بکشی‌یه. نفت انده گرون بیّه که خارجی کشورون سعی کاردنه قطر دله دخالت هاکنن. بریتانیا شه از ۱۹۶۸ گاته که خانه خلیج جه بوره و دیگه نتونده اینجه کشورون ره شه کولونی دله داره. قطر ۳ سپتامبر ۱۹۷۱ شه استقلال ره بخاه بیّه. بریتانیا هم قطر ره برسمیت بشناسی‌یه و ونجه اتا دوستی پیمون بنویشته. همین سال قطر عربی کشورون اتحادیه و متحد ملل سازمان دله عضو بیّه. سال ۱۹۷۲ بریتانیا کومک هاکرده که خلیفه بن حمد آل ثانی اتا کودتا جه قدرت ره دست بَیره. سال ۱۹۸۱ عربی خلیج کایری شورا ره بساتنه که قطر هم ونه دله عضو هسته. سال ۱۹۹۵ اتی کودتا بیّه که حمد بن خلیفه آل ثانی شه پییر جا هنیشته. قطر ناتو وسّه هم اهمیت دارنه چون اینجه جه عراق جنگ دله استفاده هاکردنه و دهه ۱۹۹۰ تاسا آمریکای ارتش چنتا سایت قطر دله دارنه که اینان جه افغانستون و عراق ره حمله کارده. [۱۴]
مردمون
دچیینقدیمته این کشور دله بیابون‌هنیشت عشایر دَینه که قبیله‌ای زندگی داشتنه و عربستان ِمرکزی نواحی جه یَمونه قطر دله. اسا ولی اقتصادی رشد باعث بیّه که ات‌خله خارجی کارگر دهه 1970 تاسا بئن قطر دله. این کارگرون ویشته پاکستانی، هندی و ایرانی هستنه. خله کم قطری‌هایی درنه که هنتا شه قبیله‌ای-عشایری زندگی ره حفظ هاکرد بوئن. اسا کسایی که شهرهنیش نینه، وشون جمیعت ات درصد هم نرسنه.[۱۴]
رسمی زوون عربی هسته و عربی ِخلیجی لهجه که این منطقه‌ی کشورون شنه، اینجه هم گپ بزه وونه. استاندارد ِعربی مدرسه دله درس هدا وونه و انگلیسی هم معمول هسته. انده کارگرون زیاد بینه که وشون دله اردو و فارسی هم معمولی بیی‌یه. رسمی دین اسلام هسته و قطری‌ها شه ویشته سنی هستنه و ات پچوک دسته هم درنه که شیعه هستنه. آل ثانی خاندان که حکومت دارنه، وهابیت په‌روو هستنه که عربستان دله هم سعودیون وه ره گسترش هدانه. البته آل ثانی انده وشون واری خاشک‌مذهبی نینه. خارجیون البته متنوع‌ته هستنه و اسلام، مسیحیت، هندوییسم جا ویشترین افراد اینجه درنه. [۱۴]
قطر جمیعت کم‌کم دره زیادته وونه چون مرگ‌میر ِآمار خله کم هسته. مهاجرت و کوچ ِآمار خله بالا دره و این کشور دنیایِ سومین کشور هسته. مردها، نسبت به زنان، سه برابر ویشته هستنه چون اکثراً مهاجرها مرد هستنه. حدود 70 درصد مردم بین 15 تا 29 یا 30 تا 44 ساله هستنه. مردهایِ امید به زندگی 77 سال و زنان ره 88 سال هسته.[۱۴]
دوحه، قطر ِنیشتگا، این کشورِ شرقی ساحل دره و ونه گتترین شهر هسته که نصف جمیعت ره شه درون دارنه. دوحه اتا جول ئو ِبندر کناره کته و گتِ فرودگاه دارنه. ام سیعید که قطرِ نفتی شهر هسته و ونه گتترین صنعتی شهر هم وونه، دوحه‌یِ جنوبی‌ور دره. الریان هم دوحه‌ی شمال‌غربی قرار بیته و دومین شهر هسته. تموم شهرها و جزیره‌ئون جاده جا هئی ره وصل هستنه.[۱۴]
اٮقتصاد
دچی‌ین.svg)
قطر خله شه نفت و گاز جه وابستگی دارنه. اولین بار سال ۱۹۳۹ بفهمستنه که اینجه نفت در-زنده و سال ۱۹۴۹ جه تولید ره شروع هاکردنه. پیش از اون، قطر دله مردم ماهی‌گیری و مروارید بیتن و تجارت جه زندگی ره پیش وَردنه و دنیایِ فقیرترین کشورها جه بینه. دهه ۱۹۷۰ ات‌دقستی قطر ِبومی مردم بالاترین درآمدهای جهون ره پیدا هاکردنه. اتا اروپایی-آمریکایی کنسرسیوم این نفت ِامتیاز ره بیته و تا سال ۱۹۷۰ که نفت ره ملی بیّه، وشون شه امتیاز ره داشتنه. اسا قطر ِملی شرکت نفت در بیاردن سر نظارت کانده ولی هنتا خارجی شرکتون اونجه خله نقش دارنه.[۱۴]
کشاورزی و ماهی‌گیری
دچیینقطر دولت خانه بی‌سود وام هدائن جه ماهی‌گیری و کشاورزی ره شه کشور دله مدرن هاکنه ولی خله این کار دله موفق نی‌یه. وشون سعی کانّه فاضلاب ره تصفیه هاکنن و ئو شیرین‌کر جه دریویِ ئو ره شیرین هاکنن و اینتی خرما، خربزه، گورجه، کچلیک و وینگوم دکارن. اینتی قطر موفق بیّه شه نخار هوا و نخار خاک ره عمل بیاره و حتا شه همساینون ره صادرات هم کانده. گوشت و غلات و شیر ره هم این اواخر شه عمل یارنه. مروارید دیگه دریو جه بدست ننه چون جاپونی‌ها اتی صنعتی مروارید ساجنّه که این صنعت ره دپاشنی‌یه. ولی دولت ماهی‌گیری سر تأکید کانده و شه اتا ناوگان بساته که اواخر دهه ۱۹۹۰ تاسا ماهی و میگو صید کانده.[۱۴]
نفت‌گاز
دچیینقطر خله طبیعی گاز دارنه. ونه شمال، فارس دریامونا دله اتا گازی میدون دارنه که دنیایِ ویشترین گاز ره شه دله دارنه. ونه نفتی میادین هم بد نینه و دِ ور ساحل جه نفت در انه. قطری‌ها اواسط دهه ۱۹۹۰ تاسا تلاش هاکردنه که پول قرض بَیرن و شه گازی منابع ره ویشته هاکنن تا فقط نفت جه وابسته نوون. قرن ۲۱ شروع بیّه تاسا گاز سر خله سود هاکردنه و اسا وشون ویشترین درآمد گاز جه هسته. [۱۴]
صنایع
دچیینقطریها شه اقتصاد ره اتی تنوع هم هدانه. وشون خارجی شرکت‌ها ره دولت جه هم‌باز هاکردنه و پتروشیمی، هولدینگ، آرد و سیمان ره اینتی عمل یارنه. این کارخنه‌ئون که قطر دله درنه، چون ارزون گاز جه ارزون برق تولید وونه، انرژی وسّه خله هزینه ندارنه و اینتی وشون سود ویشته وونه.[۱۴]
تجارت و سرمایه
دچی‌ین
قطر مرکزی بانک سال ۱۹۹۳ میلادی بساته بیّه و اون گدر تاسا قطر ریال ره کنترل کانده. قطر دله باقی بانک‌ها تجارتی، اسلامی و خارجی هم درنه که مجوز دارنه. دوحه‌ی بورس هم سال ۱۹۹۷ تاسا فعال هسته. قطر عربی-اسلامی کشورون ره هم خله دست‌دل باز کومک کانده.[۱۴]
ویشترین وارداتی که دارنه، ماشین‌آلات و رفت‌روش ِتجهیزات، تولیدی کالاها، خِراک و زنده حیوون هسته. وشون صادرات هم که ویشته نفت (چه خام، چه پالایشی) و گاز هسته. آمریکا، چین، بریتانیا، آلمان، هند، ترکیه و امارات ویشترین واردات سهم ره دارنه و وشون نفت درعوض ویشته جاپون، جنوبی کره و هند وری شونه.[۱۴]
خدمات
دچیینخدماتِ بخش و دفاعی بخش حدود نصف داخلی ناخالص تولید ره خرج کانده و نصف نیروی کار ره بکار گیرنه. کشور ِنظامی خرج چهار برابر دنیایِ متوسط جه ویشته هسته. دولت سعی کانده توریسم ره گسترش هاده ولی هنتا خله کم توریستی درآمد دریارنه.[۱۴]
اشتغال
دچییننیروی کار قطر دله همه خارجی هستنه و دولت اینتا قضیه وسّه نگران هسته. سال ۱۹۹۶ وشون مصر ره اتهام بزونه که خاسته شه کارگرون جه استفاده هاکنه و کودتا هاکنه و اون گادر تاسا دیگه مصری‌ها اجازه ندارنه قطر دله کار هاکنن. سال ۲۰۰۰ اتا پروجه بی‌یشتنه که قطری‌ها ره یاد هادن چتی کار هاکنن ولی پروجه شکست بخارده. روز کاری قطر دله شنبه تا چارشنبه هسته و کارگری اتحادیه‌ئون ممنوع هستنه.[۱۴]
مالیات
دچیینشخصی مالیات قطر دله وجود ندارنه و وسیله بروتن جه هم مالیات نییرنه. خارجی شرکتون ونه مالیات هادن که تازه عربی خلیج کایری شورایِ اعضا هم‌اتنده جه هم معاف هستنه. دولت مالیات جه درآمد آنچنانی ندارنه. سال ۲۰۱۸ تصمیم بیتنه ات‌سری قانون مالیات وسّه بی‌یلن و ونجه ویشته دربیارن. سال ۲۰۱۹ تاسا نوشیدنی، تنباکو، الکل و خی‌گوشت وسّه مالیات بی‌یشتنه و ارزش افزوده ره هم سال ۲۰۲۲ تا ۵ درصد جه رسنه.[۱۴]
ارتباطات
دچیینقطر دله ۱۲۳۰ کیلومتر جاده بکشینه که تموم آسفالت هسته. قطار راه ندارنه. دریو دله دِتا گت بندر بساتنه و وشون فرودگاه هم خله گت هسته. فقط اتا دولتی شرکت مخابرات وسّه وجود دارنه. سال ۱۹۹۶ اینترنت بیمو و فقط همون مخابرات ِدولتی شرکت هسته که وه ره ارائه دنه. قطری‌ها ویشترین سرانه اینترنت استفاده هاکردن ره دارنه. فیبر نوری ِکابل‌ها هم سال ۱۹۹۰ تا بحرین، عمان و کویت هکشی بیّه.[۱۴]
پانویس
دچی‌ین- ↑ «اطلاعات‌نامه جهان». هارشی‌یه بیی ۲۰ ژانویه ۲۰۱۴ گادِر.
- ↑ «اطلاعات‌نامه جهان». هارشی‌یه بیی ۲۰ ژانویه ۲۰۱۴ گادِر.
- ↑ «جهون اطلاعات‌نومه». هارشی‌یه بیی ۲۰ ژانویه ۲۰۱۴ گادِر.
- ↑ https://web.archive.org/web/20141006095212/http://www.qsa.gov.qa/eng/population_census/2013/PopulationStructure_jan.htm
- ↑ "Indices & Data | Human Development Reports". United Nations Development Programme. 14 March 2013. Archived from the original on 12 January 2013. Retrieved 27 June 2013.
- ↑ http://dohanews.co/un-ranks-qatar-highest-among-arab-states-human-development/
- ↑ Dagher, Sam (17 October 2011). "Tiny Kingdom's Huge Role in Libya Draws Concern". Online.wsj.com. Retrieved 30 December 2013.
- ↑ "Qatar: Rise of an Underdog". Politicsandpolicy.org. Retrieved 30 December 2013.
- ↑ Ian Black in Tripoli. "Qatar admits sending hundreds of troops to support Libya rebels". Theguardian.com. Retrieved 30 December 2013.
- ↑ Cooper, Andrew F. "Middle Powers: Squeezed out or Adaptive?". Public Diplomacy Magazine. Retrieved 12 March 2015.
- ↑ Kamrava, Mehran. "Mediation and Qatari Foreign Policy" (PDF). Retrieved 12 March 2015.
- ↑ Paul Rhys in Doha. "Blatter reaches out to Arabia". Aljazeera.com. Retrieved 30 December 2013.
- ↑ فهرست استان‌های ایران و مساحتشان، فارسی ویکی‌پدیا.
- ↑ ۱۴٫۰۰ ۱۴٫۰۱ ۱۴٫۰۲ ۱۴٫۰۳ ۱۴٫۰۴ ۱۴٫۰۵ ۱۴٫۰۶ ۱۴٫۰۷ ۱۴٫۰۸ ۱۴٫۰۹ ۱۴٫۱۰ ۱۴٫۱۱ ۱۴٫۱۲ ۱۴٫۱۳ ۱۴٫۱۴ ۱۴٫۱۵ ۱۴٫۱۶ ۱۴٫۱۷ Qatar، بریتانیکا دله.
منابع
دچی‌ین| ویکی تلمبار دله بتونّی پرونده‌ئونی که قطر خَوری دَره ره پیدا هاکنین. |