گنبد کاووس
گنبد کاووس گلستون اوستان ره اتا شهر هسته.
تاریخدچی‌ین
این شهر ره قدیم «جرجان» گاتنه و این منطقه‌یِ گتترین شهرون جه بی‌یه. جرجان ابریشم جاده سر دَیّه و اتی اقتصادی مرکزیت داشته.
زیاریون گادِر جرجان تبرستون ِنیشتنگا (=پایتخت) بی‌یه. این شهر وسط هنتاقابوس بن وشمگیر (زیاری شاه) قَور کَته که شهرِ سمبل هسته و یونسکویِ لیست دله دره.
گنبد کاووس ترکمون‌هایِ حملات په رقد بورده و ونه مردمون یا بمردنه و یا مهاجرت هاکردنه و بمونه مازرون ولی خادی شهر پئی‌ته ترکمون‌ها ساکن بینه و کم‌کم تبدیل به اتا ترکمونی شهر بگردسته.
بعدها سال ۱۳۰۵ دله رضا شاه این شهر ره مدرنِ طراحی جه بازسازی هاکرده و وه ره بافتخار قابوس بن وشمگیر «گنبد قابوس» بنومسته. شهر طراحی ره آلمانی مهندسون انجام هدانه؛ اتی که شهر دله بن‌بست ندارنه و شهرِ مرکزیت گنبدِ مکان قرار دارنه.
بعد هامون ِخاشک هیتن ، سیستان و فارسی‌مناطق جه هم اتخله آدم دکلستنه این منطقه دله و اسا گنبد اتی چن فرهنگی شهر هسته.
فرهنگدچی‌ین
این شهرِ مردم نصف-به-نصف ترکمونی هستنه و باقی فارسی،آذربایجونی ، بلوچی، مازرونی و... هستنه که تموم مهاجر هستنه و صد سال اخیر دکلستنه شهر دله.
منابعدچی‌ین
|
|
|---|---|
| مرکز | گرگان |
| شهرستانون | آزادشهر | آق‌قلا | بندر گز | ترکمن | رامیان | علی‌آباد | کردکوی | کلاله | گرگان | گنبد کاووس | مراوه‌تپه | مینودشت |
| شهرون |
آزادشهر | آق‌قلا | انبار آلوم | اینچه‌برون | بندر ترکمن | بندر گز | خان‌ببین | دلند | رامیان | سرخنکلاته | سیمین‌شهر | علی‌آباد | فاضل‌آباد | کردکوی | کلاله | گالیکش | گرگان | گمیشان | گنبد کاووس | مراوه‌تپه | مینودشت | نگین‌شهر | نوده خاندوز | نوکنده |