لیبریا
مختصات: غربی′۴۸°۱۰ شمالی′۱۹°۶ / عبارتون خطا: < ِعملگر اَمه وسّه آشنا نی‌یه ۶٫۳۱۷جنوب
لیبــِریا اتا کشور هسته که آفریقای ِغرب دَره و ونه نیشتنگا (= پایتخت) مانروویا هسته. این کشور گینه خلیج ِشمال قرار دانّه. لیبریا ره سال ۱۸۴۷ بَرده‌ئونی که آمریکا دله آزاد بَیی‌بینه، بِساتنه و این کشور اولین جمهوری‌ای بی‌یه که آفریقا دله بساته بیّه.
Republic of Liberia لیبریا |
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| ملی شعار: «آزادی ره دوست داشتِن اِما ره اینجه بیارده» | ||||||
| ملی سرود: همه خنابدون؛ لیبریا خنابدون! |
||||||
 |
||||||
.svg) |
||||||
| نیشتنگا (و گتترین شهر) | مانروویا شرقی′۴۸°۱۰ شمالی′۱۹°۶ / ۱۰٫۸غرب ۶٫۳۱۷جنوب | |||||
| رسمی زوون | انگلیسی | |||||
| حکومت ِنوع | جمهوری | |||||
| حاکمون نوع • رئیس جمهور • رئیس جمهور ِمعاون اول |
الن جانسون سیرلیف جوزف بواکای |
|||||
| موارد منجر به تشکیل متحده ایالات جه |
۲۶ ژوئیه ۱۸۴۷ | |||||
| گتی | ||||||
| - | گتی | ۱۱۱٬۳۶۹کیلومتر مربع (۱۰۳ام) | ||||
| - | ئو (٪) | ۱۳.۵۱۴ | ||||
| جمعیت | ||||||
| - | سرشماری | ۳٬۴۸۹٬۰۷۲ (۱۳۲ام) |
||||
| - | جمعیت انبسی | ۲۹/km۲ (۱۷۴ام) | ||||
| پول یکا | دلار (LRD) |
|||||
| زمونی منطقه | GMT | |||||
| اینترنتی دامنه | .lr | |||||
| تلفن پیش‌شماره | +۲۳۱ | |||||
لیبریا حدوداً ۳.۵ میلیون جمعیت دانّه. ونه رسمی زوون انگلیسی هسته و مسیحیت، اسلام و بعضی دیگه ادیان این کشور دله رواج دانّه. الماس، آهن، کائوچو، قهوه و کاکائو این کشور جه ویشته صادر وانه.
تاریخ
دچی‌ین
لیبریای ِاولین رئیس جمهور
- ۱۸۲۱ و ۱۸۲۲ آمریکای ِکوچ‌کَرون ِانجمن بتونِسته لیبریا ره بسازه.
- ۱۸۴۷ لیبریا اعلام جمهوری بَیِّن هاکِرده و مهاجرونی که آمریکا جه وَردِگِردِست‌بینه، بومیون جه جنگ هاکردنه.
- ۱۸۷۸ تا ۱۹۷۱ ویلیام تابمن که ویگ ِحزب جه بی‌یه رییس‌جمهوری کارده.
- ۱۹۷۱ تا ۱۹۸۰ ساموئل دوئه که اتا بومی آدِم بی‌یه، رییس‌جمهور بیّه.
- سال ۱۹۹۰، ساموئل دوئه ره کودتا جه کنار بَزونه. این گادِر اتا دله‌یی جنگ (= جنگ داخلی) پیش بِمو که ۱۴ سال یعنی تا سال ۲۰۰۳ حدوداً ۲۵۰ هزار نفر ونه دله بمردنه.
- ۱۹۹۹، غنا، نیجر و دیگه کشورون، لیبریا ره متهم هاکردنه که سیرالئون ِشورشیون جه پشتی کانده و گینه هم وه ره متهم هاکرده که اونجه شورشیون جه حمایت کانده.
تقسیمات
دچی‌ین
لیبریا 15 ایالت دانه:
- بومی (Bomi)
- بونگ (Bong)
- گبارپولو (Gbarpolu)
- گراند باسا (Grand-Bassa)
- گراند کیپ مونت (Grand Cape Mount)
- گراند گده (Grand-Gedeh)
- گراند کرو (Grand-Kru)
- لوفا (Lofa)
- مارگیبی (Margibi)
- مریلند (Maryland)
- مونتسرادو (Montserrado)
- نیمبا (Nimba)
- ریور سس (River Cess)
- رایور گی (River Gee)
- سینوئه (Sinoe)
منابع
دچی‌ین| ویکی تلمبار دله بتونّی پرونده‌ئونی که لیبریا خَوری دَره ره پیدا هاکنین. |