تورکمونسون
تورکمونسّون (تورکمونی جه: Türkmenistan) اتا کشور میونی آسیا دله هسّه. اینتا کشور تا سال ۱۹۹۱ شوروی ِجماهیر جه بی‌یه. ترکمونستون جنوب جه افغانستون و ایران، شومال جه ازبکستون و قزاقستون و غرب جه مازرون دریا ره وَر خانّه و اینتا دریا جه بتونده آذربایجون و روسیه ره وصل بَواشه. این کشور مردمون ویشته ترکمون هستنه و ترکمونی زوون جه گپ زنّه.
 | ||
| نیشتگا | عشق آباد | |
| گت ترین شهر | عشق آباد | |
| زوون | ترکمونی | |
| حوکومت | ریسی جمهوری | |
| گتی | ||
| - گتی | ۴۸۸٬۱۰۰ km² | |
| - % او | (%) ۴٫۹ | |
| جمعیت | ||
| - جمعیت | ۵٬۱۱۰٬۰۲۳ | |
| -جمعیت تراکوم | ۹٫۹/km²/km² | |
| پیل یکا | منات (tmm)
| |
| زمونی منطقه | ||
| اینترنتی دامنه | .tm | |
| تلفون پیش شماره | ++993
| |
۸۰٪ درصد ترکمونستون ِبنه ره قره قوم ِصحرا تشکیل دِنه که ونه هوا خاشک هسته ولی کپه داغ ِناحیه که جنوب دَره، مناسب هوا دانه و عشق آباد و سایر شهرون این ناحیه درنه. ترکمونستون ِگاز ِمنابع خار هستنه و این کشور ِدرآمد ره تشکیل دِنّه.
ترکمونستون ِرییس‌جمهور این کشور ِهمه‌کاره هسته. این کشور ِاستقلال جه تا سال ۲۰۰۶ صفرمراد نیازف رییس‌جمهور بی‌یه و ونه بمردن په، اسا قوربان قلی بردی ممداف رییس هسته. این کشور دنیای ِاتفاقات دله همیشه بی‌طرفی کانده.
نوم و تاریخ
دچیینترکمونها نوم ترک‌ها جه بَییته بیّه. این احتمال وجود دانّه که این نوم ره اتی مازرونی زوون جه بَییت‌بائن. چون ترکمون‌ها اوایل کوچ‌نشین بینه و مدام تبرستون ره حمله کاردنه و شهرون ره رِقِد دانه و ایران ِمردِم و پیی‌ته، دِنیای ِمردِم اینتی وشون جه آشنا بَیینه. مازرونی زوون دله «مونا» پسوند دَره که وقتی اتا کلمه په اِنه یعنی اون چی ره موندنه؛ پس «ترکمونا» یعنی «ترک ِواری» یا «ترک ِسون» یا «ترک ِدستوری».
ترکمون‌ها ساسانیون ِزمون جه همینتی دائم تبرستون ره حمله کاردنه و همینسه تمیشه نزدیکی مردِم گرگان ِسرخ ِدیفار ره بسات‌بینه تا وشون دَم ره بَیرِن. وشون بعد اون‌که مغولون بتونستنه خارزمشاهیون ره شکست هادِن، بمونه و مازرون دریا پَلی، بعضی تبری شهرون ره قتل‌عام و پاکسازی هاکردنه و این مناطق دله مستقر بَیینه، اتی که دَهِستان ِبقایا که اتا قدیمی شهر تبرستون ِتاریخ دله هسته، اسا این کشور ِخاک دله دَره.
ترکمونستون طبق آخال ِپیمون سال ۱۸۸۱ میلادی، ناصرالدین شاه گادِر، رسماً ایران جه سِوا بیّه و تزاری ِروسیه استان بیّه. ترکمونستون سیپتامبر ۲۰۰۵ رسماً همسود مستقل کشورون جه خارج بیه.
مازرون و ترکمونستون ِکشور ِاِساءِ روابط
دچیینصفرمراد، ترکمونستون ِقبلی رییس، گاته هر چی که مازرون استان جه عمل بئه ره خریدارمی ولی زمستون 1387 شمسی بی‌یه مازرون گاز ره قطع هاکرده. ایران ِرییس‌جمهور آخِر مجبور بیّه قبول هاکنه که اتی باج هاده تا گاز ره وصل هاکنِن و هیچ گادِر نائوتنه چنده پول این کار وسّه هِدانه.
ترکمونستون ولایتون
دچی‌ین| |
 |
جوغرافی
دچی‌ین۸۰ درصد کشور ترکمونستون ره صحرای قره قوم تشکیل دنه که دارای او و هوای خاشک هسته. ولی ناحیه رشته کوه کپه داغ در جنوب کشور و نزدیکی سامون ایران او و هوای موناسبی دانه و عشق آباد و ویشته شهرون موهم این ناحیه دله درنه.
دین
دچیینایسلام مذهب ویشته مردمون کشور هسته. ۸۹٪ ترکومنون موسلمون (ویشته پیرو مکتب حنفی از مذهب اهل سنت) و ۹٪ پیرو کلیسای ارتدوکس روسیه هستنه.