گرگان
'استرئوا یا گرگون گلستون اوستان نیشتنگاء ایران ِشمال دله و از گت‌ترین شهرون شمالی ایران هسته.
گرگان  
|
جوغرافی
دچییناینتا شهر در شرق مازرون دریا قرار دارنه. جمعیت سَره گرگان دومین رتبه ره در کل شمال بعد از رشت دارنه.
تاریخ
دچی‌ین
این شهر نوم قدیم «استرآباد» بی‌یه. استرآباد نوم دله استر همون «اساره یا اِستاره» جه بَییت بیّه و استرآباد «استاره‌ئونِ مِلک» ره معنی دِنه. [۹]
نومی که اسا این شهرِ سَر دَره (گرگان) اتا قدیمی نوم هسته که پیش از اسلام جه وَرگِردِنه. این نوم پیش از اسلام ورکانه یا ورگانه بی‌یه که یونانیون وه ره هیرکانیا گاتِنه. تموم این نوم‌ها ورگ وَرگِردِنه که قدیمی اساطیر دله اتا داستان‌دار حیوون هسته. ورکانه ره عربی دله به جرجان دگاردنینه و این شهر گنبد کاووس فعلی سَر قِرار داشته.[۱۰]
فرهنگ
دچییناسترآباد قدیم منطقه گرگان یا جرجانِ مهم شهرون جه بی‌یه. این شهرِ مردمون تبری فرهنگ داشتنه. این شهر قاجارون گدر به بعد مهاجرون زیادی پیدا هاکرده که باعث بَیینه اقلیتون مختلف شهر دله ساکن بَوون و اسا این شهر اتی چن‌فرهنگی هسته. فارس‌ها، مازرونی‌ها، ترکمون‌ها، سیستانی، بلوچ، قزاقی، افغان، آذری ترک و... شهر دله اسا هِدی جه زندگی کانّه و فارسی مردمون ِاصلی زوون بَیی‌یه.
گرگانِ اصلی مردمون، که هنتا مازرونی زوون (= گلکی، تبری) جه گپ زنّه، اتی مخصوص لهجه دارنه که «استرآبادی لهجه» یا «گرگانی لهجه» ره معروف هسته. قدیم استرآبادِ مردمون اتجور مخصوص زوون هم داشتنه که اسا از بین بورده. این زوون هم اتی شمالی زوون بی‌یه که ونجه فقط چنتا بنویشته اسا وجود دارنه.
گت آدمون
دچیینمیرداماد، سیداسماعیل جرجانی، فخرالدین اسعد گرگانی ، میرفندرسکی و ...
منابع
دچی‌ین- ↑ «نتایج سرشماری سال ۱۳۹۰». معاونت برنامه‌ریزی استانداری خراسان جنوبی (به نقل از مرکز آمار ایران)، ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲.
- ↑ سالنامه آماری استان گلستان سال ۱۳۸۹، پرونده 2-8، درگاه آمار ایران
- ↑ استرآباد/Fa/ShowBmiStateInfo.aspx?tid=20&sid=42&AspxAutoDetectCookieSupport=1 بانک ملی ایران]: وضعیت اجتماعی گلستان، بازدید: اکتبر ۲۰۰۹.
- ↑ سایت شهرداری و شورای اسلامی شهر گرگان. بازدید: نوامبر ۲۰۰۹.
- ↑ همشهری. پنجشنبه ۵ شهریور ۱۳۸۳ - سال دوازدهم - شماره - ۳۴۷۸. بازدید: نوامبر ۲۰۰۹.
- ↑ «معرفی شهردار گرگان». پایگاه اطلاع‌رسانی شهرداری گرگان.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ "جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری" (فارسی جه). Retrieved 29 October 2023.
{{cite web}}: Check date values in:|access-date=(help)نگهداری یادکرد:زبان ناشناخته (link) - ↑ ونه نوم اینجه بمو: جئونیمز. اثر یا نومِ زوون: انگلیسی. انتشارِ تاریخ: ۲۰۰۵.
- ↑ تاریخ طبرستان. بهاء الدین محمدبن حسن بن اسفندیار کاتب. عباس
- ↑ Borjian, H. 2008. «The Extinct Language of Gurgan: Its Sources and Origins». JOURNAL- AMERICAN ORIENTAL SOCIETY. 128 (4): 681-708.