پورتال:ساری
پورتال :ساری
اینجه ، ساری شهر شه نه ؛ اِما اینجه تومبی هر چی که ساری درباره هسته ره پیدا هاکنیم. اینتا کومک کنده که ولگونی که ساری درباره هستنه ره اتا جا هارشیم و راحت تر بتوندیم وشون ره دچینیم . در ضمن کسونی که ساری دله زندگی کننه توننه امه جا راحت تر همکاری هاکنن ئو شه موضوع ره اینتا پورتال دله انتخاب هکنن.
ساری نیشتنگاء مازرون : از شومال به مازرون دریو ، از جنوب به البرز کوهون ئو سمنون اوستان ، از شرق به شهرون نکا ئو بهشهر ، از غرب هم به شهرون قائمشهر ئو جویبار ئو سوادکوه ور خانّه. اینتا شهر گتی ۳۹۲۲ موربع کیلومتر هسه. ونه طول جوغرافی ۵۳درجه ئو ۵دیقه هسه ئو ونه عرض جوغرافی هم ۳۶درجه ئو ۴دیقه قرار بیته. ساری هوا موعتدل ئو مرطوبه. از گت کوهون وه خلیفه کوه ئو اسپه کوه هسنه. گیاهون کوهون بالا چمن ئو بعد وشون تا پائین دارون ویشته وانه بعد از جنگلون هم باغون ئو مزرعه ئون درنه.
ساری که ویشته اوقات نیشنگای شائون تپوری بیه خله گت تاریخ دانه از این تاریخ یادگارونی میثل: آب انبارون ، کاخون ، حموما ، ساختمونا ئو... بموندسنه که خله شون از دوره ی باوندیون هسه ئو چاردونگه درون دره.
از گت مردمون ساری تومبی از دانشمندون به : ابن شهرآشوب ساروی ، علی بن ربن طبری ایسم بشنوییم.
از گت نویسندگون هم وانه وشون ایسم بائویم: مرزبان بن رستم پریمی ، الاهه بقراط
از گت کارگردونا هم ایسم آشنایی مثل: خسرو سینایی درنه.
رج:گت مردمون مازرون دله بخوندین.
- ساری تاریخ دله ایسما اینا بینه (بعضیا دله شک دره) : تمیشه ، زادراکرتا ، تامبراکس ، سارویه ، ساری.
- راهبند به پایین شهر ساری بائوته بونه.
- از قدیمی‌ترین مسجدای مازرون مسجد مصطفی خان ساری هسه.
- اینا ره هر چن زمون که بورده عوض هکنین
- برج قبریه امامزاده یحیی:اینتا قبر سه تا از وچون میر قوام الدین مرعشی هسته از هر لحاظ زیبائه ئو از ابلین بموندسه ئون نقاشی روی چو ئیران دله هسه.
- برج قبریه سلطان زین العابدین:با گونبد مخروطی هشت‌ترک از لحاظ نوع معماری ئو تزئینات کاشی کاری ئو در ئو صندوق چوبی نفیس، جز موهم‌ترین بنائون تاریخی ساری به شومار شونه. کتیه‌ئون ئو کاشی کاریای وه زیبائه ئو اتا مرقد دیگه در داخل بنوم سلزان‌امیر شمس‌الدین هسته.
در مرکز شهر ساری قرار دارد و برج آحری آت به خاطر دارا بودن صندوق و درب چوبی نفیس دارای اهمیت است. ارتفاع بنا ۲۰ متر و تاریخ ساخت آن سال ۸۴۹ هجری قمری می‌باشد. امامزاده یحیی از فرزندان امام موسی‌کاظم است.
- برج قبریه امامزاده عباس:در حاشیه شومالی ورودی شرقی شهر ساری واقع بیه ئو از نظر شیوه معماری، گونبد هرمی شکل و صندوق چوبی نفیس، اتا از بنائون معروف اوستان مازرون هسته. تاریخ بساته بین وه ۸۹۷ هجری قمری هسته ئو سه امامزاده بنامئون عباس ؤ محمد ئو حسن ون دله قبر بیتنه.این بنا در منطقه‌ای به نوم آزادگله دره.
- میدون ساعت ساری
- مسجد مصطفی خان:در سنه ۱۲۷۳ مسجد حاج مصطفی خان سورتیجی درس بیه ئو در محله چهارراه برق الآن قرار دانه.
- مجموعه تاریخی فرح آباد:در ۲۸ کیلومتری شومال ساری ئو در ورودی خزر آباد ئو در ۳ کیلومتری ساحل مازرون دریا قرار دانه. این مجموعه شامل مسجد، پل، دیوارون به جا بموندسه از یک کاخ سلطنتی هسته که به دستور شا عباس صفوی بساته بیه ئو تفرج‌گا ساحلی صفوی بیه مسجد با ایوانای رفیع، شبستونا. حجره ئون ئو مناره‌ئون از موهم‌ترین بنائون تاریخی اوستان مازرون به شومار شونه.
- آب انبار نو:اینتا آب انبار هم در نیشتنگای ساری ئو در بافت قدیمی در مجاورت خیابان کارن فئلی قرار دانه ئو به لحاظ نوع کاربری شبیه آب انبار میرزا مهدی هسته.
- کلبادی سره:این مکون قشنگ ئو قدیمی نیشتنگای شهر ساری ئو در نزدیکی میدون اصلی واقع بیه ئو الآن به عونوان ایداره میراث فرنگی مورد بهره‌برداری قرار بیته ئو قدمت وه حدوداً یه ۲۰۰ سنه قبل ربط دانه. ویژگیهای اجزای مئماری وه نظیر اتاقون، حجره‌ئون، شا نشین، حموم، حیاط ئو هونر بکاربورده به روی پنجره‌ئون و ارسی‌ئون و تزئین وشون با شیشه رنگی در نوع خادش بی‌نظیر هسه.
- کوهنه باغ شاء:درس بین وه توسط شائون صفوی بیه ئو در زمون رضا شاه وه ره خراب هکردنه ئو خیابون خیام فعلی ره بساتنه.
- نو باغ شاء:بدست مّمد میرزا ملک آراء زمون فتح علی شاء بساته بیه ئو عمارتایی شبیه چهل ستون اصفهان ون دله بساته بیه که البته در زمون رضا شاه و به دستور وه پادگان بیه.
- حموم وزیری:این بنا هم در نیشتنگای ساری ئو در نزدیکی کلبادی سره قرار دانه ئو از لحاظ نوع معماری، مصالح ئو ویژگیای ساختمونی از ابنیه دیدنی ئو مشهور مازرون به شومار شونه. اینتا بنا هم متعلق به دوران قاجاریه‌هسته.
- پل تجن:اینتا پل که روی روخنه ی تجن دره ابلین بار صفویون دوره بساته بیه بعدأ به ترتیب شا عباسی پل، ممد حسن خانی، آقا ممد خانیه پل بساته ئو بعد از مودتی خراب بیه. اَمّا پس از وشون رضا شا اتا پل اینجه بساته که خله خار بیه ئو هنوز ون سر جه حمل ئو نقل کنّه.
- برج رسکت:در چِل کیلومتری جنوب غرب ساری قرار دانه ئو مسیر دَسرسی به وه از ساری شروء ئو پس از عبور از دتا رائی کیاسر ئو سد سلمون تنگه به سمت غرب مونحرف وانه که ویشتر قسمت‌ون وه آسفالته هسته. این بنا در بخش دودانگه ساری قرار بیته ئو باآجر بساته بیه ئو تزئینات وه شامل مقرنس کاری دتا کتیبه آجری به خط کوفی و پهلوی ساسانی هسه.مقبره شهریار هرمزد بیه ئو مربوط به قرن پنجوم هجری قمری هسته.
- قلعه کولا: روستای پررچیکلا از توابع سابق پایین کولا دله دره همین سه وه ره کولا قلعه گانه مردمون تعریف کانه که ونه بِن اتا گنج دره که اتا ایژدها ون جه موحافظت کانده ئو وه ره شاه کولا که اتا زنا بیه بساته وه خله بلنده ئو تاریخ زیادی هم دانه.
- دوختر قلعه زرین وا(زرین آباد)
- مئدنی او یه سورت
- شاطر گونبد(دهاتونِ:پایین دزا-خارمیان-مرزرود گلما-قرن ۹هجری)
- سلیمون تنگه سد:در ۴۵ کیلومتری جنوب غربی ساری منطقه کوهی دله واقع بیه. این سد در سنه ۱۳۷۹ بساته بیه.ئو خله امکانات زیاد دانه ئو شما ره به این جه دعوت کامبه.
- جنگلی پارکشهید زارع:پارک جنگلی شیید زارع در ۳ کیلومتری شرق ساری ئو در سمت جاده ساری به بهشهر قرار دانه ئو به علت مجاورت با تپه‌ئون جنگلی کم ارتفاع در دامنه البورز، بسیار زیبا هسه. برای ایستیفاده گردشگرون هم دارای امکاناتی برای دیِّن کوتاه هسه.
- کارخنه صنایع چوب ئو کاغذ پهنه کلا
- پنوهگاه حیات وحش دودانگه ئو سمسکنده ئو دشت ناز:اینتا خار جاء ۵۵ هکتار ۳۵ کیلومتری شومال شرق ساری دره ئو مسیر آسفالته وه در ۱۲ کیلومتری ساری به بهشهر در سه رائی اسلام‌اباد از جاده اصلی سوا وانه ئو پس از ردبین راه ۲۳ کیلومتر به مکون رسنه.
فضای جنگل وه از سنه ۱۳۴۶ بصورت محل رشدبیتن گوزن زرد خالدار ئیرانی دربموئه. دشت ناز برای علاقمندون به طبیعت و حیات وحش صدفا با مجوز سازمون محیط زیست تونده به تماشای گوزن و پرندگون زیبا نظیر قرقاول و کبوترون بپردازه.
- اگه اچّی دیگه دونّی بیلین.
- مِن اینان ره که بالا دره با کومک از کیتاب عملکردون رمضانپور به عونوان شهردار ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۴ هـ. شـ. (به نوم : ماه تلاش) در سنه ۱۵۱۳ طبری بیتمه.
اتا از دلایل موهمی که باعث بیه تا ساری در حالیکه اتا از نیشتنگائون تمدون ئو فرنگ بیه، نسبت به شهرون دیگه از آثارون تاریخی کمی برخوردار بائه حوادث زیاد بیه از جومله:
- سنه ۲۹۸ حمله روسون.
- سنه ۳۲۳ سیل ئو طغیون(روخنه ی تجن).
- سنه ۳۲۶ سیل باعث بیه ساری یک دس گِل بوّه.
- سنه ۴۲۶ حمله سلطون محمود غزنوی ئو ویرانیای وه.
- سنه ۵۹۸ آتش سوزی ساری.
- سنه ۷۹۵ حمله تیمور.
- سنه ۱۰۱۷ گت زلزله ساری دله روی هدائه.
- سنه ۱۰۴۵ حمله روسون ئو آتش بکشین فرح آباد ئو ساری.
- سنه ۱۰۹۸ گت زلزله ساری.
- سالون ۱۱۹۴-۱۲۰۵ جنگون داخلی برادرون ئو دشمنون آقا محمدشا.
- سنه ۱۲۲۳ گت زلزله در ساری (اتا ماه زمین ئو زامون لرزسّه).
- سنه ۱۲۳۵ بیماری طاعون.
- سنه ۱۳۲۰ بیماری تیفوس.
- اینان ره از وی کی پدیای پارسی بیتمه.
از سنه ۱۳۳۵ میزون جمئیت ساری به شرح زیر بیه:
- ۱۳۳۵ ۲۶٬۲۷۸ نفر
- ۱۳۴۵ ۴۴٬۵۴۷ نفر
- ۱۳۵۵ ۷۰٬۷۵۳ نفر
- ۱۳۶۵ ۱۴۱٬۰۲۰ نفر
- ۱۳۷۵ ۲۵۳٬۰۰۰ نفر
- ۱۳۸۵ ۲۵۹٬۰۸۴ نفر
- ساری پذیرای موهاجرین تورک، تورکمن، شهمیرزادی، کورد، ارمنی، گورجی، اصفهونی، عرب، بلوچی، افغونی ئو... بیه که در طول قرنای موختلف به ساری بمونه ئو یا پس از مودتی تئداد وشون کم بیه ئو یا از ساری کوچ هکردنه.
نیگارخنه
دچی‌ین-
پایین کولا (ایمامزاده عبدوالله)
-
امامزاده عباس -
ساری ئیران دله دره -
میدون ساعت ساری
ولگون
دچییناینتا پورتال کآره‌ئون:
دچی‌ین- محک: --mhk ۲۹ سـه‌پـتـه‌مـبـر ۲۰۰۹، ساعت ۱۰:۲۶ (UTC)
- شه ایسم بنویسین.
- شه ایسم بنویسین.
|
