ساخالین
ساخالین (روسی جه: Сахали́н، جاپونی جه: 樺太 کارافوتو یا サハリン ساهارین) اتا جزیره نوم هسته که آروم اوقیانوس ِشمالی وَر بَکشی‌یه هسته و میون جوغرافیایی عرضونِ ۴۵ °۵۰' و ۵۴°۲۴' شمالی جا دانّه. ساخالین روسیه‌یِ ساخالین اوستان ویشترین ناحیه ره تشکیل دِنه.
.PNG)
این جزیره‌یِ بومیون آینو، اوروک و نیوخ نوم دارنه که وشون دله آینوها ره سال ۱۹۴۹ شوروی اخراج هاکرده و وشون اسا هوکایدو دله دَرنه. قرون ۱۹ و ۲۰ میلادی تاسا این جزیره سَره جاپون و روسیه اختلاف دارنه و هرکامین گانّه که جزیره اَمه شِنه.
تاریخ
دچیینآینوها اتی قوم بینه که قدیم جه این جزیره دله دَیینه. جنوبی ناحیه دله سکونت داشتنه. اورک‌ها هم میونه و نیوخ‌ها شمال دَیینه. این مردمون ویشته ماهی‌گیری کاردنه و اینتی وشون زندگی چرخ گیته. حدود ۱۲۶۴ میلادی مغول‌ها ساخالین ره بَییتنه و وه ره شه سامون حیساب بیاردنه. پس از مغول‌ها مینگ سلسله -که چین ره بَییته- آینوها جه خراج گیته و وشون ره شه مستعمره داشته.
حدود ۱۶۷۹ میلادی جاپونی‌ها شه اولین سِره‌ئون ره جنوب ناحیه‌ئون دله بساتنه ولی چینی‌ها هَنتا گاتنه که جزیره وشون ِشِنه. اولین اروپایی‌ای که این جزیره ره بدی‌یه مارتن گریتس فریس هلندی بی‌یه که ۱۶۴۳ اتا نقشه ونجه بکشی‌یه
سال ۱۸۰۹ جاپون رسماً بائوته که جزیره ونه سامون دله دره. سال ۱۸۴۵ جاپون دِباره این گپ ره تکرار هاکرده که هچّی بائوته کوریل جزیره هم ونه شِنه. این گادِر روسیه هم بائوته که این جزایر ره خانه و اونجه اتسری کولونی شه وسّه بساته که مدرسه، کلیسا و زندون و معدن ره شامل بینه. ۱۸۵۵ شیمودا پیمون دَوِسته بیّه که گاته جاپون جنوبی وَر ره داره و روس‌ها شمالی‌وَر ره.
تریاک جنگ گادِر روس‌ها چین ره مِزراب بی‌یشتنه که ساخالین ره رسماً هاده وشون ره و سال ۱۸۷۵ جاپون هم قبول هاکرده که کوریل ِعَوِض این جزیره ره هاده روسیه ره.
روسیه-جاپون جنگ په این جزیره دِباره دِ بخش بیّه و جاپونی‌ها ونه جنوبی ناحیه ره کارافوتو گاتِنه.
جهونی جنگ دوم په و یالتا کنفرانس برگزار بیّه و سال ۱۹۴۵ نهایتاً شوروی این جزیره‌یِ صاحاب بیّه. میون سال‌های ۱۹۵۶ تا ۵۰ میلادی شوروی جاپونی‌ها ره ساخالین جه اخراج هاکرده و وشون بوردنه هوکایدو. سال ۱۹۵۱ هم جاپون قبول هاکرده که دیگه این جزیره ره بـِخاه نَواشه.