بوسنی و هرزگوین
مختصات: شرقی′۲۵°۱۸ شمالی′۵۲°۴۳ / ۱۸٫۴۱۷غرب ۴۳٫۸۶۷جنوب
بوسنی و هرزگوین (بوسنیایی جه: Bosna i Hercegovina؛ صربی جه: Босна и Херцеговина) اتا کشور هسته که اروپای ِجنوب شرقی دله و بالکان ِمنطقه دَرون دَره. ونه نیشتنگا (=پایتخت) نوم سارایوو هسته. بوسنی قبلاً یوگوسلاوی دله دَیی‌یه.
| بوسنی و هرزگوین Bosna i Hercegovina Босна и Херцеговина بوسنی و هرزگوین |
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| ملی سرود: سرود ملی بوسنی و هرزگوین |
||||||
 |
||||||
 |
||||||
| نیشتنگا (و گتترین شهر) | سارایوو شرقی′۲۵°۱۸ شمالی′۵۲°۴۳ / ۱۸٫۴۱۷غرب ۴۳٫۸۶۷جنوب | |||||
| رسمی زوون | بوسنیایی، کرواتی و صربی | |||||
| حکومت ِنوع | فدرال دموکراتیک جمهوری | |||||
| حاکمون نوع • رئیس جمهور • نخست وزیر |
والنتین این نیکولا اسپیریچ |
|||||
| موارد منجر به تشکیل یوگسلاوی جه |
۱۹۹۲ | |||||
| گتی | ||||||
| - | گتی | ۵۱٬۱۹۷کیلومتر مربع (۱۲۷ام) | ||||
| جمعیت | ||||||
| - | سرشماری (۲۰۰۷) | ۳٬۹۸۱٬۲۳۹ ({{{رتبه جمعیت۱۲۶ام}}}) |
||||
| - | جمعیت انبسی | ۷۶/km۲ (۱۲۳ام) | ||||
| پول یکا | Convertible Mark (BAM) |
|||||
| زمونی منطقه | CET (جهونی ساعت+۱) | |||||
| - | تابستونی (DST) | CEST (جهونی ساعت) | ||||
| اینترنتی دامنه | .ba | |||||
| تلفن پیش‌شماره | +۳۸۷ | |||||
 |
||||||
تاریخ
دچیینجهونی جنگ اول
دچیینجهونی جنگ اول بوسنی و هرزگووین ِنیشتنگا (سارایوو) جه شروع بیّه. این جنگ ِدلیل آرشی‌دوک فرانتس فردیناند (اتریش ِولیعهد) ِترور بی‌یه که سارایوو دله اتفاق دَکِته.
جهونی جنگ دوم
دچیینجهونی جنگ دوم که تموم بیّه په، یوگوسلاوی اینجه که اسا بوسنی دَره ره بَییته و اتا فدرال ایالت هاکِرده. سرد جنگ دوره هم یوگوسلاوی شرقی بلوک جمع دله دَکِته و اینتی بوسنی و هرزگوین اتا سیوسیالیستی ایالت بَیی‌یه.
بوسنی ِجنگ
دچیینوقتی یوگوسلاوی دَپاشِنی‌یه بیّه و رِقِدبورده، بوسنی و هرزگوین جمهوری اتا رفراندوم په،سال ۱۹۹۲ اعلان استقلال هاکرده. این اتفاق باعث بیّه بوسنی جنگ شروع بَواشه. چون بوسنی دله اتی صرب زندگی کاردنه که وشون رفراندوم ره تحریم هاکرد بینه و وقتی رفراندوم انجام بیّه، فقط ۶۷٪ مردمون که ویشته بوسنیایی بینه شرکِت داشتنه. اینسه رفراندوم نتیجه ۹۸٪ مثبت بی‌یه.[۱]
صربون که صربستون و مونته‌نگروی ِکشور وشون پـِشتی ره کارده، بوسنی صرب جمهوری ره تشکیل هِدانه و خاستنه بوسنی و هرزگوین ره دِتا کشور هاکِنِن تا صرب‌هِنیشت مناطق و صربستون ِکشور اتا «گت ِصربستون» ره بِسازِن. بوسنی دله کروات‌ها هم دَیینه که وقتی بَدینه وضعیت چـِتی قارش‌میش بیّه، کرواسی ِپِشتی جه، بوسنی و هرزگوین کروات جمهوری ره تشکیل هِدانه.
مارس ۱۹۹۴، واشینگتن پیمون دله کروات‌ها قبول هاکردنه که بوسنیایی‌ها جه اتی بوون و «بوسنی و هرزگوین ِفدراسیون» ره تشکیل هادِن و اینتی صربون ِدشمِنون متحد بَیینه. ۲۱ نوامبر ۱۹۹۵ بالاخره دِ طرف راضی بَیینه «دیتون ِپیمون» سَره، که ۱۴ دسامبر ۱۹۹۵ پاریس دله امضا بیّه، جنگ ره تموم هاکنِن. این جنگ سه سال طول بَکشی‌یه.
دیتون ِپیمون‌نومه اتی هسته که کشور ره چنتا مستقل ِبخش جه رَسِد کانده و این بخش‌ها اصلی دولت سَر اختیاراتی دارنه. این سیاسی ساختار که فدرالیسم جه نشأت گینّه، صربون ره اجازه دِنه که صربی‌هِنیشت مناطق دَرون شه وسّه اتا سِواءِ حکومِت دارِن. سال ۱۹۹۵-۱۹۹۶، اتا نیروی ۶۰٫۰۰۰ نفری ناتو جه بورده بوسنی دله تا مُخبِر بائِن که هِچکی پیمون ره نِشکِنه. دسامبر ۲۰۰۴ دله ناتو منطقه جه دَر بورده و ونه جا ره اروپای اتحادیه‌ی ِصلحبون ِنیروها (EUFOR) بَییتنه.
سیاست
دچی‌ین«علی عزت بگوویچ» که سه سال جنگ دله بوسنی و هرزگوین ِمسلمونای رهبری ره بعهده داشته، اولین رئیس جمهور این کشور تا سال ۲۰۰۰ میلادی بی‌یه. اسا قانون ات‌جور بَیی‌یه که رییس‌جمهور هر ۸ ماه ات‌بار عوض وانه و ات‌درمیون ونه صرب، بوسنیایی و کروات بائه. این کشور ِنخست‌وزیر نیکولا اسپیریک هسته که سال ۲۰۰۷ این مقوم ره بَییته.
جغرافیا
دچیینبوسنی و هرزگوین بالکان دله قرار دانّه و کرواسی، صربستون و مونته نگرو جه هم‌سامون هسته. این کشور دِتا ناحیهٔ بوسنی (شمال) و هرزگوین (جنوب) جه تشکیل بیی‌یه. این کشور ۲۲ کیلومتر دریویی سامون هم دانّه که اینتی اوقیانوس‌ها جه وصل وانه.
مردمون
دچییناین کشور جمعیت ۳٬۹۸۱٬۲۳۹ نفر هسته که وشون سنّ ِمیونگین ۳۹ ساله. ٪۴۸ مردمون بوسنیایی، ۳۷٪ صرب و ۱۴٪ کروات هستنه که این میون ۴۰ درصد مسلمون، ۳۱ درصد ارتودوکس و ۱۵ درصد کاتولیکنه. سه‌تا زوون بوسنیایی، کرواتی و صربی هم این کشور دله کاربرد دانّه.
پانویس
دچی‌ین- ↑ Malcolm, Noel (1994). Bosnia A Short History. New York University Press. ISBN 0-8147-5520-8.
منابع
دچیینبیرون بگردستن
دچی‌ین| ویکی تلمبار دله بتونّی پرونده‌ئونی که بوسنی و هرزگوین خَوری دَره ره پیدا هاکنین. |