ویکیپدیا:هفتگی بنویشته/سال ۲۰۲۳/هفته ۳۰
ظهیرالدوله بیسُتون، بِهِسْتون یا بِهیسْتون اتا زیاریون ِامیر بییه که سالهای ۳۵۷ تا ۳۶۶ ه.ق، شه خاندانِ سومین امیر بییه. زمونی که ونه پییر، وشمگیر، شاه بییه، بهستون وه ره خدمت کرده و تبرستون ِولایت جه رسییه. اون گدر که ونه بَبا، سال ۳۵۷ هجری (یا ۹۶۷ میلادی)، بمرده، ونه خوردته برار خاسته حکومت ره شه دس بَیره ولی بهستون سریع بورده جرجان (که اسا گنبد کاووس هسته) و نقشه دکشییه تا برار، قابوس، بنا ره بَیره و شه تخت سر هنیشه. وه مجبور بیّه که شه پییرِ سابقِ دشمن جه ساخت-پاخت هاکنه و رکنالدوله که آل بویه جه بییه ره متحد بیّه و سامانیون که ونه پییرِ رفخ بینه ره کنار بییشته. بهستون اینتی شه جا ره قائِم هکرده و وقتی حسن بن فیروزان (سمنان ِولایتدار) بورده قابوس جه طرفداری هاکنه، وه ره بستا هاکرده و قابوس ره هم جرجان دله شه جا سر، هنیشنییه.
بیستون و بویهیِ خاندانِ رابطه خار-خِش بمونسته و وه عضدالدوله دیلمی ِکیجا ره بَورده که رکنالدولهیِ نوه وونه. سال ۳۶۰ هجری قمری خلیفه، المطیع بالله، بهستون وسّه هدیه برسنییه و وه ره ظهیرالدوله لقب هدا. بیستون خاطر که شه حکومت سر جمع بیّه، گیلان وَری هم نظر هاکرده و اونجه حسین الثائر که اتا علوی بییه ره زندون جه آزاد هاکرده تا ونه وسّه شمشیر بزنه و اینتی هوسم (که گیلانِ نیشتگا بییه) ره بَیته. اتگال بگذشته په، حسین الثائر و ابومحمد ناصری اونجه جنگ دکتنه و اینصوه ناصری وشون ره شکست هدا و اَی اینکَش ابوالحسن علی (که حسین الثائرِ ریکا بییه) بورده ناصری جه جنگ هکته و وه ره درهاکرده تا زیاریونِ پرچم ره گیلان دله جور بَوِره و بهستونِ نوم ره اونجه سکه سر وَردِگاردنه.
بهستونِ حکومت خله آرام و خجیر بییه. ونه دوره جنگی به اون صورت شروع نیّه و رفاه ویشته بیّه. بهستونِ شیوه ره ونه جانشینون هم کار بزونه. ونه دوره زیاریون دیگر خلافتِ مشروعیت ره قبول هاکردنه. بهستون جه ات خله سکه بمونسته که بعضیشون ره اشتباهاً وشمگیرِ سکه دونّه چون شه پییر نوم ره سکه سر نوشته. وه سال ۳۶۶ قمری (۹۷۷ میلادی) بمرده و ونه ریکا چون خورد بییه، ونه زنپییر، دباج گیلی، وچه دست ره دماسته و خاسته ونه جا سر هنیشه که قابوس (بهستونِ خوردته برار) نییشته و ونه دَم ره بیته.
دمباله تلمبار هوجیبئی