مهدی اخوان ثالث
مهدی اخوان ثالث (بزائه اسفند ۱۳۰۷، مشهد- بمرده ۴ شهریور ۱۳۶۹، تهران) گت شاعر و موسیقی‌پژوه ایرانی هسته. ونه تخلص شعرون دله «م. امید» بی‌یه.
مهدی اخوان ثالث 
|
اخوان ثالث شعر کلاسیک ایران دله گت کس بی‌یه. وه نیمایی شعر گاته ونه آثار دلپذیر هر دِ تی سبک جه هستنه. وه آشنا به تار بزوئن هم بلدبی‌یه و مقوم‌ئون موسیقیایی ره دونسته.[۲]
ونه پییر (علی)، اتا زرتشتی خانواده جه بی‌یه که شه دین ره عوض هاکرد بینه و مسلمون بَیبینه. وشون سه‌تا برار بینه و هرکومتا اتا شهر دله دیینه، همینسه وشون فامیلی اخوان ثالث بی‌یه.[۳]
اخوان ثالث شه اولین شعرون ره ارغنون جه سال ۱۳۳۰ مونتشر هاکرده. ولی اخوان دهه بیست شه شعری فعالیتون ره شروع هاکرده، اما تا زمون انتشار زمستون، سال ۱۳۳۶ گادِر، خله مشهور نیّه.[۴]
با اونکه اول به سیاست گرایش داشته ولی پس از ۲۸ مرداد سیاست جه وردگرسته. بعدأ نیما یوشیج و ونه شیوه جه آشنا بیّه. شاهکار اخوان ثالث شعر زمستون هسته که اتا نیمایی شعر هسته.[۴]
گپ بزوئن خامنه‌ای جه
دچیینعلی خامنه‌ای گاته: «پس از انقلاب اخوان سه زنگ بزومه و بائوتمه بئه میدون دله و شعر و زوون جه، انقلاب ره حمایت هاکنه.»
اخوان وه ره بائوته: «إما همیشک ضد سلطه بیمی؛ نا سلطه همراه»
چن روز پس از رد پیشنهاد خامنه‌ای چن نفر خیابون دله ونه راه ره دَوستنه و وه ره بزونه. اخوان بازنشستگی حقوق هم قطع بیّه.
خامنه‌ای اتا از خطبه‌ئون نماز جمعه دله اخوان ره «هیچ» بخوندسته و اخوان شعری اتا شعر جه که ونه مطلع «هیچیم و چیزی کم» بی‌یه، ونه جواب ره هدائه.[۵]
بمردن
دچییناخوان ثالث چن ماه پس از وردگردستن از خانه فرهنگ آلمان ۴ شهریور سال ۱۳۶۹ تهران دله بمرده. وه توس دله فردوسی ِقبر پَلی چال بَیی‌یه.
نمونه اشعار
دچیینزمستان
دچیینسلامت را نمی‌خواهند پاسخ گفت
سرها در گریبان است
کسی سر بر نیارد کرد پاسخ گفتن و دیدار یاران را
نگه جز پیش پا را دید، نتواند
که ره تاریک و لغزان است
وگر دست محبت سوی کسی یازی
به اکراه آورد دست از بغل بیرون
که سرما سخت سوزان است
نفس، کز گرمگاه سینه می‌آید برون، ابری شود تاریک
چو دیوار ایستد در پیش چشمانت
نفس کاین است، پس دیگر چه داری چشم
ز چشم دوستان دور یا نزدیک؟
مسیحای جوانمرد من! ای ترسای پیر پیرهن چرکین
هوا بس ناجوانمردانه سرد است... آی...
دمت گرم و سرت خوش باد
سلامم را تو پاسخ گوی، در بگشای
منم من، میهمان هر شبت، لولی‌وش مغموم
منم من، سنگ تیپاخوردهٔ رنجور
منم، دشنام پست آفرینش، نغمهٔ ناجور
نه از رومم، نه از زنگم، همان بیرنگ بیرنگم
بیا بگشای در، بگشای، دلتنگم
حریفا! میزبانا! میهمان سال و ماهت پشت در چون موج می‌لرزد
تگرگی نیست، مرگی نیست
صدایی گر شنیدی، صحبت سرما و دندان است
من امشب آمدستم وام بگذارم
حسابت را کنار جام بگذارم
چه می‌گویی که بیگه شد، سحر شد، بامداد آمد؟
فریبت می‌دهد، بر آسمان این سرخی بعد از سحرگه نیست
حریفا! گوش سرما برده‌است این، یادگار سیلی سرد زمستان است
و قندیل سپهر تنگ میدان، مرده یا زنده
به تابوت ستبر ظلمت نه توی مرگ اندود، پنهان است
حریفا! رو چراغ باده را بفروز، شب با روز یکسان است
سلامت را نمی‌خواهند پاسخ گفت
هوا دلگیر، درها بسته، سرها در گریبان، دستها پنهان
نفسها ابر، دلها خسته و غمگین
درختان اسکلت‌های بلور آجین
زمین دلمرده، سقف آسمان کوتاه
غبار آلوده مهر و ماه
زمستان است
چون سبوی تشنه..
از تهی سرشار،
جویبار لحظه‌ها جاریست.
چون سبوی تشنه کاندر خواب بیند آب، واندر آب بیند سنگ،
دوستان و دشمنان را می‌شناسم من.
زندگی را دوست می‌دارم؛
مرگ را دشمن.
وای، اما – با که باید گفت این؟ - من دوستی دارم
که به دشمن خواهم از او التجا بردن.
جویبار لحظه‌ها جاری.
کتاب‌شناسی
دچیینشعرون
دچی‌ین- ارغنون، انتشارات تهران، (۱۳۳۰)
- زمستون، انتشارات زمون، (۱۳۳۵)
- آخر شاهنومه، انتشارات زمون، (۱۳۳۸)
- این اوستا جه، انتشارات مروارید، (۱۳۴۵)
- منظومه شکار، انتشارات مروارید، (۱۳۴۵)
- پاییز زندون دله، انتشارات مروارید، (۱۳۴۸)
- عاشقانه‌ها و کبود (۱۳۴۸)
- بهترین امید (۱۳۴۸)
- برگزیده اشعار (۱۳۴۹)
- خورد حیاط پاییز دله زندون میون (۱۳۵۵)
- دوزخ اما سرد (۱۳۵۷)
- زندگی گاته اما أی ونه بمونستن... (۱۳۵۷)
- ته ره ای کوهن بوم و بر دوست دارمه (۱۳۶۸)
- گزینه اشعار (۱۳۶۸)
- شاملو مردی دوست داشتنی
دیگه چی‌ئون
دچی‌ین- آورده‌اند که فردوسی (کتاب کودکان , ۱۳۵۴)
- درخت پیر و جنگل (۱۳۵۵)
- پیر و پسرش (قصه‌ای نه کوتاه برای بچه‌ها)
- نقیضه و نقیضه سازان (بحث و تحقیق ادبی)
- کتاب مقالات (جلد اول)
- بدعت‌ها و بدایع نیما یوشیج (۱۳۵۷)
- عطا و لقای نیما یوشیج (۱۳۶۱)
پانویس
دچی‌ین- ↑ ونه نوم اینجه بمو: برگه‌دان مستند نام‌ها. جی‌ان‌دی: 119238284. هارشی‌ین تاریخ: ۱۳ اکتبر ۲۰۱۵. اثر یا نومِ زوون: آلمانی. نویسنده: کتابخانه ملی آلمان.
- ↑ ستایشگر، مهدی. نام نامهٔ موسیقی ایران زمین جلد سوّم. چاپ اوّل، تهران: اطلاعات، ۱۳۷۶، ISBN ۹۶۴-۴۲۳-۳۷۷-۸(جلد ۳)، صفحهٔ ۵۲.
- ↑ مدیریت مجموعه فرهنگی تاریخی توس. تابلوی زندگینامه مهدی اخوان ثالث در کنار مزارش
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ اخوان، شاعر حماسه و شکست
- ↑ دیدار خامنه‌ای با هنرمندان؛ تلفیق رهبری مکتب با توهم شاعری - رادیو فردا
منابع
دچی‌ین- "زندگینامه مهدی اخوان ثالث". وب‌گاه جشن کتاب.
- ابوالحسنی، لیلی. "اخوان، شاعر حماسه و شکست". بی‌بی‌سی فارسی.
- ستایشگر، مهدی. نام نامهٔ موسیقی ایران زمین. چاپ اوّل، تهران: اطلاعات، ۱۳۷۶، ISBN 964-423-377-8.