محمد معین

محمّد معین (۹ اردیبهشت ۱۲۹۷ در رشت - ۱۳ تیر ۱۳۵۰) استاد زوون فارسی و پدیدآورندهٔ فرهنگ معین.

محمد معین شخصی معلومات بزا-روز 12 ژوئن 1914 (?) ou 29 آوریل 1918 رشت بمردن ۴ ژوئیه ۱۹۷۱ مِزار آستانه اشرفیه، حشمت‌رود پَلی ملیت ایرانی مدرسه تهرون دانشگاه گپ‌بزن زوون فارسی پیشه فرهنگ‌نویسی همسر امیر جاهد رشتی ِدتر دیگر معلومات کارفرما تهرون دانشگاه مهمترین کارون (۱۹۷۲) فرهنگ معین (fa)

زندگینامه

وچگی

محمد معین در روز ۹ اردیبهشت ۱۲۹۷ در حوالی رشت به دنیا بیئموئه. ونه پِر شیخ ابوالقاسم از روحانیان شهر بیه. بر طبق اول صفحهٔ دستخطی که وی دربارهٔ شه زندگی بنویشته، تاریخ تولد وی ۱۷ رجب سال ۱۳۳۲ (قمری) برابر با ۲۱ جوزای سال ۱۲۹۳ هسه. در متن دانشنامهٔ دکتری سال تولَد وی ۱۲۹۱ ذکر بیه. ولی در نوشتهٔ قاب‌ بئی که در ونه سره و در ونه اتاق کار به دیوار آویزون هسه تاریخ تولد وه دوشنبه ۹ اردیبهشت ۱۲۹۷ بنویشته هسه.

وه که اول وچه بیه در سن شش سالگی شه مار ره از دست هدا و پنج روز بعد از فوت شه مار، ونه پِر نیز فوت هکرده. ونه جد پری شیخ محمدتقی معین‌العلما که در سلک علمای روحانی بیه، به تربیت وه همت بشته. محمد معین شه ترقیات علمی و معنوی ره مدیون وه دونسه. جد مادری وه شیخ محمد سعیر نیز از علما و مدرسان علوم قدیمه بیه.

تحصیلات

محمد معین تحصیلات دبستانی ره در دبستان اسلامی انجام هداد، و دوره شش ساله ابتدایی ره ظرف دِ سال به پایان برسنیه.

درگذشت

محمد معین در ۹ آذر ۱۳۴۵ پس از بردگرسن از ترکیه، در دفتر گروه زوون و ادبیات فارسی دچار بیهوشی موقت بیه. بلافاصله به بیمارستان آریا در تهران منتقل بیه و بستری بیه. بئوته بونه که در اثر اشتباه اتا پزشک به حالت اغما بورده. وه ره جهت معالجه ویشتر در تاریخ ۱۴ مرداد ۱۳۴۶ به کشور کانادا منتقل هکردنه. ولی چون بهبودی در وضعیت وه موشاهده نیه، در ۱۵ آبان ۱۳۴۶ به ایران بردگردینه و در بیمارستان فیروزگر بستری بیه. دکتر محمد معین در روز ۱۳ تیرماه ۱۳۵۰ در همون بیمارستون فوت هکرده.

محمد معین ره در ونه محل آستانه اشرفیه، دفن هکردنه. در سال ۱۳۸۰، عده‌ای به آرامگاه وه یورش بوردنه و به «اتهام» همکاری معین با رژیم پیشین اون ره ویرون هکردنه.

مسافرت‌ها

در تابستان سال ۱۳۳۳ به دعوت دانشگاه هاروارد به آمریکا بورده و از موسسات فرهنگی و فنی و هندی شرق آمریکا دیدار هکرده. پس از اون در کتابخونه‌ها و موزه‌های لندن و پاریس نیز مطالعاتی بعمل بیارده.

امتیازات فرهنگی

پرونده:Dr mohamad Moin (scan).jpg

دکتر معین در سالهای ۱۳۳۱ تا ۱۳۳۳ عضو شورای عالی فرهنگ بیه. در آذرماه ۱۳۳۸ از نیما یوشیج، پیشوای شعر نو در ایران وصیت نامه‌ای بدست بیئموئه که در اون دکتر معین ره بدون اینکه بدیه باشه به عنوان وصی تعیین هکرده تا اشعار وی ره بررسی هکنه و قسمت لازم ره انتشار هده و انتخاب و طبع اشعار نیز تحت نظر وی باشه.

تصنیفات و تألیفات

تالیف:

۱ |کتاب= فرهنگ فارسی معروف به فرهنگ معین؛ دوره کامل فرهنگ فارسی، شامل لغات فارسی، لغات و ترکیبات عربی متداول در فارسی، لغات اروپایی که به تدریج در فارسی وارد بیه و اعلام اشخاص، اعلام جغرافیایی، در هفت هزار و نهصد صفحه و در شش مجلد |نویسنده = |مترجم = |ناشر = انتشارات امیر کبیر |شهر= تهران |سال= |شابک= }}

۲. جلد اول حافظ شیرین سخن.. تهران: ۱۳۱۹.

۳. یک قطعه شعر در پارسی باستان. تهران: ۱۳۲۲.

۴. یوشت فریان و مرزبان نامه. تهران: ۱۳۲۲.

۵. «علامه محمد قزوینی» در سالنامه پارس و نیز مجله فرهنگستان چاپ شد.. تهران: ۱۳۲۴.

۶. «شاهان کیانی و هخامنشی در آثار الباقیه». تهران: ۱۳۲۴.

۷. ارداویرافنامه. تهران: ۱۳۲۵.

۸. «روزشماری در ایران باستان و آثار آن در ادبیات پارسی». تهران: ۱۳۲۵.

۹. پورداوود. تهران: ۱۳۲۵.

۱۰. «مزدیسنا و تأثیر آن در ادبیات پارسی». تهران: انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۲۶.

۱۱. شماره هفت و هفت پیکر نظامی. تهران: انتشارات مجله پشوتن، ۱۳۲۷.

۱۲. حکمت اشراق و فرهنگ ایران. تهران: ۱۳۲۹.

۱۳. «مفرد و جمع». تهران: ۱۳۴۰.

۱۴. اسم مصدر- حاصل مصدر. تهران: امیر کبیر، ۱۳۳۱.

۱۵. امیر خسرو دهلوی. تهران: مجله مهر، ۱۳۳۱.

۱۶. «برگزیده نثر فارسی» شماره اول (دوره‌های سامانیان، آل بویه). تهران: ۱۳۳۲.

۱۷. آیینه سکندر. تهران: مجله دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، ۱۳۳۲.

۱۸. هورقلیا. تهران: مجله دانشکده ادبیات دانشگاه تهران،

۱۹. لغات فارسی ابن سینا. تهران: مجله دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، ۱۳۳۳.

۲۰. «برگزیده شعر فارسی»، شماره اول (دوره‌های طاهریان، صفاریان، سامانیان و آل بویه). تهران: مجله دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، ۱۳۳۱.

۲۱. «نصرالدین طوسی: زبان ادبیات پارسی». تهران: مجله دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، ۱۳۲۵.

۲۲. «ستاره ناهید یا داستان خرداد و امرداد(نثر و نظم)». تهران: ۱۳۱۶.

تصحیح کتب:

۱. علم برین. دانشنامه علائی تألیف ابن‌سینا. تهران: انجمن آثار ملی، ۱۳۳۱.

۲. چهار مقاله تألیف نظامی عروضی سمرقندی، با شرح لغات و توضیح عبارات مشکل و نسخه بدلها.. تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۳۱.

۳. «مجموعه اشعار دهخدا» با مقرمه مشروح در ترجمه احوال و آثار وی.. تهران: ۱۳۳۴.

۴. ناصر خسرو. جامع الحکمتین. تهران: انیستیتوی ایران و فرانسه، ۱۳۳۲.

۵. شرح قصیده ابوالهیثم. تهران: انیستیتوی ایران و فرانسه، ۱۳۳۴.

۶. محمد حسین بن خلف تبریزی. برهان قاطع. تهران: ۱۳۳۰ تا ۱۳۳۵.

۷. سدید الدین محمد عوفی. جوامع الحکایات. تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۳۵.

۸. روزبهان بقلی شیرازی. عبهر العاشقین. تهران: انیستیتو ایران و فرانسه، ۱۳۳۷.

ترجمه‌ها:

۱. علی الجارم و مصطفی امین. روانشناسی تربیتی ترجمه از «علم النفس و آثاره فی التربیه و التعلیم». اهواز: انتشارات ادره فرهنگ خوزستان، ۱۳۱۶.

۲. و.ب.هنینگ (W.B.Hening). کتیبه‌های پهلوی. تهران: مجله یغما، ۱۳۲۹.

۳. «خسرو کواتان و ریدک وی» ترجمه از پهلوی. تهران: مجله آموزش و پرورش، ۱۳۲۳.

۴. دکتر ر. گیرشمن. ایران. تهران: انتشارات بنگاه ترجمه و نشر کتب، ۱۳۳۶.

مقالات:

مقالات وی در موضوعات ادب، تاریخ ادیان، ایران دوره قبل از اسلام و عهد اسلامی، تاریخ ادبیات، آثار باستانی، علوم تربیتی و…؛ در مجله‌های: ایران، مهر، سخن، آموزش و پرورش، یغما، یادگار، دانش (تهران)، اطلاعات ماهانه، اطلاعات هفتگی، فرهنگ (مشهد)، ایران لیگ (بمبئی)، روزگار نو (لندن)، اشتار (پایس)، آهنگ (دهلی)، آریانا (کابل) و نیز در سالنامه‌های پاریس، ایران، جاوید، کارون(تهران) و یادنامه بیروتی (کلکته) به طبع برسیه و تعداد اونا بالغ بر۲۰۴ هسه.

آثار منتشر نئی:

۱. فرهنگ بزرگ فارسی شامل کلیه لغات متداول در فارسی، تاریخ استعمال کلمه در زبان فارسی، معانی حقیقی و مجازی، شواهد معانی.

۲. فرهنگ دستور زبان فارسی شامل مباحث دستوری.

۳. جلد دوم حافظ شیرین سخن.

نشون‌ها و افتخارات:

• نشان درجه سوم علمی در سال۱۳۱۶.
• نشان درجه دوم علمی در سال۱۳۲۱
• نشان درجه دوم سپاس در سال۱۳۲۷.
• جایزه Tamhour از طرف Icademie des Inscriptions در سال۱۳۲۱.

همچنین در سال۱۳۴۰ از طرف دولت فرانسه نشان عالی «هنر و ادب» به ایشان اهدا شد.

پانویس

1. ^  رژدام، ص. ۸۲
2. ^  همان، ص. ۸۱
3. ^  همان، ص. ۷۹

منابع

• عزیزاللّه علیزاده. فرهنگ فارسیدکتر محمد معین. تهران: انتشارات راه رشد، ۱۳۸۲، ISBN 3-82-6018-964. ‏
• علی اکبر رژدام. «کتابخانهٔ خانهٔ استاد». گزارشی از وضعیت کنونی خانهٔ زنده‌یاد استاد معین. فصلنامهٔ نشر دانش. ۱۳۸۴.بیست و یکم (چهارم)، چهارم،

• فصلنامهٔ ره آورد. بهار ۸۱. ۵۹،
• {{ویکی پدیای فارسی http://fa.wikipedia.org%7C،بازدید23/7/1390]

پیوند به بیرون

• واژه‌ها ره اتم واری بشکنه
• فرهنگ فارسی معین(آنلاین)
• یادبود دکتر محمد معین، نویسنده لغتنومه معین
• برگزاری سالگرد دکتر معین آستانه اشرفیه دله
• محمد معین؛ کاوشگر واژه‌ها