سایکس-پیکو پیمون
سایکس-پیکو (انگلیسی جه: Sykes–Picot Agreement) اتا سیاسی پیمون‌نومه بی‌یه که فرانسه و انگلیس میونه ۱۶ مه ۱۹۱۶ مۏهر-انگوس بیّه.
زمونی که عثمانی رقد دپاته، عربون هرستانه و شه رهایی وسّه رِمبِش راه دمبدانه. این گدر فرانسه و بریتانیا بستایی اتا نقشه دکشینه و قرار هاکردنه که چتی خاورمیونه و عربی ممالک ره شه میون رَسد هاکنن.
اینتی بیّه که جهونی جنگ اول تموم بیّه په، فرانسه بورده شامات یعنن سوریه و لبنان ره بیته و انگلیسی‌ها هم عربستون جزیره‌مونا و فلسطین و عراق ره چنتا شیخ و قبیله میونه رَسِد هاکردنه.
این قرارداد ره دِ نفر بنویشتنه که وشون نوم مارک سایکس و فرانسوا جورج پیکو بی‌یه که اتا انگلیس و اتی دیگر فرانسه نمایندگی ره داشتنه. وه ره اون گدر علنی اعلام نکردنه و ونه سر ره لب‌هاکرد داشتنه تا زمونی که شوروی کشور بساته بیّه په، لنین ونه خَوِری اطلاعرسانی هاکرده.
بریتانیا و فرانسه این نقشه ره که کشینه، شه منافع ره اِشانه؛ مثلاً بریتانیا شه پلی فکر کرده که چتی هندستون جه اتا مستقیم راه داره که مصر یا مدیترانه وَر برسه و ونه میونه اَی بعداً بتونه راه آهن بساجه. البته پیمون‌نومه‌ئون دیگری هم همین گدر بنویشت بینه که روسیه و ایتالیا وضعیت چه وونه یا ترکیه‌یِ جمهوری‌خاهون و یونان ِاستقلال‌خاهون ونه چتی بوون ولی سامونی که اسا خاورمیونه دله وجود دارنه و عربی کشورون ره بساته، این سایکس-پیکو قرار جه وَرگردنه.
ات‌چی دیگه که این پیمون په شکل بیته، فلسطین وضعیت بی‌یه که این پیمون دله اونجه ره بین‌المللی منطقه اعلام هاکردنه تا نا انگلیس و نا فرانسه ونه سر چش نینگنن ولی دمبال‌ته صهیونیسم طرفدارون انگلیسی‌ها ره مزراب دینگونه که دارفور بیانیه دله وشونِ کشور بساتن جه این منطقه دله پشتی هاکنه.
منابع دچی‌ین
- Sykes–Picot Agreement مقاله، بریتانیکا دله.