ماتر

ماتر (matər) یا ماتور (انگلیسی جا: Engine) اتا دسگاه ره گننه که انرجیِ جا میکانیکی حرکت تولید کنّه. الکتریکی ماترون، الکتریکی انرجی جا حرکت تولید کنّنه، پنوماتیک ماترون فشورده هوای جا، مولکولی ماترون (میوزینِ واری) عضولاتِ دله‌ی انرجیِ جا حرکت درس کنّنه.گرمائی ماترون دو نوع تقسیم بوننه ، دله سوج ماترون(فارسی: درون سوز) دیزل ماترِ جور یا دیا سوج ماترون ( فارسی: برون سوز) بوخار ماترِ واری که سوخت ره سوزنن تا ونه جا حرارت بئیرن و بعدن إینتا حرارتِ جا حرکت تولید هاکنن.

اتا دله سوج ماتر مودل 6 سیلندر که مرسدس ماشینون سر بسات بئی‌یه.

تاریخچه

باستون روزگار دله

قدیمونِ دورونِ دله ، ماترِ نیرو ره ، آدم ، حیوونون ، ئو ، واء و بوخار تأمین کردنه . آدمونِ نیروی جا أتی ساده ماترونِ دله ( چرخ لنگر یا عصاری چرخ واری ) استفاده بییه ، این سیستمونِ اصول اینتی بییه که کم هاکردنِ سیستمِ سورعتِ جا نیرو ره چند بیروبیر کردنه . إتی سیستمون ،یونانِ باستونِ دله ،کشتی ئونِ جرثقیلِ وسّه کار شییه و رومِ باستونِ دله ئوءِ پومپ و قلعه ئونِ لوشِ ( گت دروازه ) وسّه کار زونه . کم کم پیش بوردنِ جوامعِ جا، ماترونِ نیروی منابع دَگِرسّه و دیگر منبعون (اسب و احشام دسّوری ) آدمون جا ره بَئیتنه. دِرِس اولین قرنِ مسیحِ بموئنِ جا بییه که احشام و اسب جا أسّیو و تراشکاری دسگاهونِ سِر کار بییته بَینه.

موسلمونِ طلائی دؤرون

الجزریِ زنجیری پومپ

موسلمونِ مندسون بمونه سدّ و ئوبندون ره به عونوان أتا جدید منبعِ انرجی مؤرفی هاکردنه و أسّیو و ئو پومپِ سِر إیان منبعون ره کار بَییتنه وهمینتی چرخ دنده ره شه أسّیو و ئو پومپِ طراحیِ دله کار بَوردنه . إتی نوبیاردی ایده‌ئون، موسلمونِ صنعتی سیستمِ دله خله کار بورده و خله صنعتی موشکلات ره که قبل‌تر موتعارف واری نشنسه حل بووشه ره قابل اجراء هاکرده.
1200 میلادی سالِ دله بدیع الزمانِ جزری بیمو اتا میل لنگ - شاتونِ سیستم ره اولین کَش جهانِ دله طراحی هاکرده و أتا ئوِپومپ ، اینتاءِ جا بساته. 1551 میلادی سال دله هم تقی الدین شامی أتا اولیه بوخارِ توربین ره مؤرفی هاکرده و ونه طرح ره شه کتابِ دله بیارده که جیوانّی برانسا هم اینتا طرح ره 1629 دله بساته.

قرن سیزدهومِ میلادیِ دله ، چینی ئون اولین کَش جامدِسوخت ره شه موشکای دله کار بَوِردنه. اینتا سوخت اسلحه ئونِ باروت جا دِرِس بئی بییه و إیان ماترون هم أتا جور دله سوج ماتر به حساب إمونه . اینتا ماترِ موشکل این بیه که نتونسّه شه تولیدی توان ره حفظ هاکنه و أتی که ونه روشن بئیین بگذشته بیبو ، شه ماکزیموم توان ره از دس دائو به اصطلاح خِته ولی بومب ره بتونسه خله سریع، دوشمنونِ سنگرونِ دله بنشونّه و اینِ وسّه جنگونِ دله خله کار إمو. بعد اینکه اینتا وسیله چین دله بسات بئییه أنّه نگذشته که تا اروپاءِ دله هم بوره.

صنعتی إنقلاب

واتِ بوخارِ ماتر، اولین نوعِ بوخارِ ماتر بیه که ونه دله ، بوخارِ کوسِ (فشار) جا (که أت کمه أتموسفر کوسِ تون ویشته بیه) أتا پیستون ره حرکت داننه . 1712 میلادیِ دله نیوکامن اینتا ماتر ره ارتقاء هدائه و اولین عملیاتی وسیله ره که ونه جا بشنسه کارِ مکانیکی بَییتن ره بساته.

گرمائی ماتر

أتا أنیمیشن که « 4 زمانه دله سوج ماترونِ » بسوتنِ چرخه ره سراق دنه :
1.دَشنّی‌یَن - Induction
سوختِ دله بموئن
2.دَکوسی‌یَن - Compression
فشورده بئی‌ین
3.بَسوجی‌یَن - Ignition
سوخت ره تَش بَکشی‌یَن
4.دَییشتَن - Emission
دی ره دَر هکردن

احتراقی ماتر

اتا سری گرمایی ماترون ره گننه که تش بئیتنِ جا گرمایی که ماترِ راه دمبدائنِ وسّه ضرورت داینه تأمین بونه.

دله سوج ماتر

دله سوج ماتر، أتا واری گرمایی ماترون ره گننه که سوخت ره أتا اوکسید گرِ جا أتا در دَوِس محفظه ی دله سوزننه ،همینِ وِسّه وه ره گننه دله سوج ماتر. اینتی ماترون دله گرما و کوسی(فشاری) که گازِ بسوتنِ جاایجاد وونه پیستون ره پس زنّه . اینتا نیرو ره موستقیمن پیستونِ جا گیننه و دَوسّه به ماتر کاربورد مونتقل بونه و اینتی،انرجی ره به مکانیکی کار بدل کننه .

دیا سوج ماترون

دیا سوج ماترون (انگلیسی جا:EC engine) هم أتا واری گرمایی ماترون ره گننه که إیان دله ی ماده ی کار، حرارت ره ماترِ دیاورِ جا ، ماترِ بدنه تون گینه . أینتی ماترونِ دله یِ ماده یِ کارِ جا ، گرمایی انرجی ره از طریق فرایندایی که ماتر دله پیش وینی بئییه به مکانیکی حرکت تبدیل کننه.

الکتریکی ماتر

أتا الکتریکی ماتر ، الکتریکی انرجی جا استفاده کنّه تا ونه جا مکانیکی انرجی تولید هاکنه. معمولن إیانِ دله یِ مغناطیسی میدان و رسنّه ئونِ حامل الکتریکی روش (جریان الکتریکی) برهم کونش جا فعالیت کننه . ونه معکوس بئی روندِ جا بَشِنه مکانیکی انرجیِ جا برق دِرِس هاکنن که این فرآیند ره دینام دله کار وَرِنّه . کششی ماترون (Traction Motors) هم بتوننه هم دینام واری عمل هاکنن و همین وِسّه جاهایی که إیان دله هر دو منظور تولید برق و تولید مکانیکی انرجی وجود داینه کار شونه . الکتریکی ماترون ، خله جادَکِت هسّنه و وشون ره بَشنه خله کاربورد های دله مثل صنعتی فن ، پومپ ، لوکَش ( بالابر) ، ماشین بجار (ماشین ابزار) ، خنه ی لوازم برقی ، برقی دَس بجارون ( ابزار های مبتنی بر نیروی برق ) ، کامپیوتر نوری درایو دله و خله دیگر جائون بدیََن.

منبعون

• انگلیسی ویکی پدیا