کومش، کومس یا قومس اتا قدیمی سرزمین نوم بی‌یه که ایران فلات دله دیّه، اسا سمنان ِمنطقه ویشته قومس ِدله دره.

اتا نقشه که ونه دله قومس ره تبرستون سامون دله دکشینه.

قومس سامون خوار ِری تا سبزوار جه بی‌یه و ونه بِن ایران کویر دیّه و ونه شمالی‌وَر هم تبرستون قرار داشته. قومس گت شهرون اتا جاده دله دَیینه که خارسان جه شی‌یه.[۱] ونه شائون بعضی گادِر مستقل بینه و بعضی وقتون هم تبرستون یا خراسان ِشائون اونجه ره گیتنه

قاجاریه و پهلوی دچی‌ین

زمون قاجارون، سمنان قومس نیشتنگا بی‌یه. جندق و خور و بیابانک سال ۱۲۴۰ق کومس (سمنان و دامغان) دله دَیینه و سال ۱۳۳۷ق ونجه سِوا بیینه.[۲]

سال ۱۳۴۰ شمسی دکتر علی امینی نخست وزیری گادِر، کومس (که سمنان، دامغان، شاهرود، بسطام و سرخه ونه دله دَیینه) و تبرستون ِجنوبی شهرون یعنی سنگسر، شهمیرزاد و وشون روستائون ره سمنان استان اسم بییشتنه و هنتا ونه وضع همینتی بموندسته.[۳]

بن بنویشت دچی‌ین

  1. لسترنج. جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی. مترجم: محمود عرفان. چاپ سوّم. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۶۷. ۳۸۹. 
  2. هنر یغمایی(معتمد دیوان)، اسماعیل - تصحیح و توضیخ از عبدالکریم حکمت یغمایی. جندق و قومس در اواخر دوره قاجار. چاپ اوّل. تهران: نشر تاریخ ایران، زمستون ۱۳۶۳. ۱۱۷. 
  3. قومس، چاپ اول، ص ۴.

منابع دچی‌ین

  • میرباقری، محمدرضا. قومس: گذری بر تاریخ و اقلیم و ویژگی‌های فرهنگی استان سمنان. چاپ اول. تهران: هم‌پا، ۱۳۸۷. شابک ‎۹۷۸-۶۰۰-۵۲۱۰-۰۹-۵. 
  • فرهنگنامه کومش
  • حقیقت(رفیع)، عبدالرّفیع. تاریخ قومس. چاپ سوّم. تهران: کومش، ۱۳۷۰.