هشتر
هشتر یا ایژدیها یا ثعبان اتا از حیوون‌ئون افسانه‌ئی در فرنگ‌ئون جهون هسته. ایژدیها اساطیر جهون دله جایگاه ویژه‌ئی دانّه.
اساطیر و ادبیات جهون دله
دچیینایژدیها جونوری هسته که کوهن‌ترین فرنگ‌ئون دله هم نشونه ویرانکاری و هم خِشی و عومران بی‌یه.
رابطه میون اصل و شروء جهون و ایژدیها در کیهون‌شیناسی بابـِـل مئلومه. این کیهون‌شیناسی دله، تیامات یا ایژدیهائی که نیماد ظلمت آغازین هسته غالباً بصورت ات مَر خشمگین دکشیه بیّه و مردوک یا قهرمون خارشیدی به وه چیره وانه. بدینگونه جهون روشن پدرسالاری جهون آغازین مارشائی ره تسخیر کانده.
در اساطیر و ادبیات ئیران
دچی‌ین
شاهنومه دله مازرون راه دله اتا ایژدیها ره ویمبی که روستم وه ره کاشنه اینتا ایژدیها داهون جه تَش درنه. در ضیمن هرکی ره خانّه بائوئن وه قوی هسته گانِه ایژدیها ره موندنه. بقیه شاعرون ئیران هم درباره ایژدیها گپ زنّه میثل نیظامی.
په‌ئى نوشت‌ئون:
۱- محمدحسین، خلف تبریزى، برهان قاطع. به کوشش دکتر معین، تهران، ۱۳۳۰. ۲- محمدپادشاه، آنندراج. به کوشش دکتر دبیرسیاقى، تهران، ۱۳۳۵. ۳- به مناسبت نقش اژدها بر رایت و درفش: گشاده دهان اژدهاى علم / که شیر فلک را درآرد به دم ۴- پورداوود، یسنا. جلد اول، برگ ۱۶۳. ۵- جى.سى. کویاجى، آیین‌ها و افسانه‌هاى ایران و چین باستان. ترجمهٔ جلیل دوستخواه، تهران، ۱۳۵۳، برگ ۷۷. همچنین ر.ک مهرداد بهار، استوره‌های ایران. برگ ۵۰. ۶- کرسیتن سن، کارنامه شاهان. برگ ۹. همچنین مهرداد بهار، پژوهشى در استوره‌های ایران، که حکایتى مانند این را از یشت ۱۹نقل مى‌کند. ۷- بهار، مهرداد، پژوهشى در اسطوره‌های ایران. برگ ۱۵۳، تهران، ۱۳۶۲. ۸- گریمال، پیر، فرهنگ اسطوره‌های ایران و روم. ترجمه‌ى بهمنش، جلد اول، برگ‌های ۱۵۱و ۲۶۹، انتشارات امیرکبیر، تهران، ۱۳۵۶. ۹- پروفسور هلمهارت کانوس کرده، مقاله «فردوسى و اسکندر، استوره و تاریخ در حماسه ملى ایران، فردوسى و ادبیات حماسى»، برگ ۱۵۸، تهران، ۱۳۵۵. ۱۰- Dictionary of Mythology, Folklore and Jobes Symboles, ۱۹۶۲, New york, p.p ۴۶۷
دکتر منصور رستگار فسایى از: مقالهٔ «نگاهى به اسطوره‌های ایران» از کتاب «اژدها در اسطوره ها»، نوشته شده در روزنامهٔ اطلاعات، ۲۴تیر ماه ۱۳۸۳، برگ ۶ تنظیم : بخش ادبیات تبیان بالای صفحه
خون ایژدیها
دچییندر نزدیکی شهر دهلران ِاوستان ایلام چشمه قیری دره که به پایه گفته‌ئون مردمون اونجه، این چشمه، خون ایژدیهایی بی‌یه که جنگ با پهلوونی اساطیری دله، اسفندیار رویین‌تن، بمرده.
در نزدیکی شهر قروه در استان کوردستون هم چشمه او معدنی سِرخ رنگ کینار صخره‌ئی ایژدیها شیکل، به ایسم باباگورگور وجود دانه که به گفته مردمون این چشمه خون این ایژدیها هسته.
منابع
دچی‌ین- ستّاری، جلال، رموز قصّه از دیدگاه روانشناسی اژدها و مار و شاخ.
- رستگار فسایی، منصور، اژدها در اساطیر ایران، تهران ۱۳۷۹، انتشارات توس.
- رضی، هاشم، دانشنامه ایران باستان: عصر اوستایی تا پایان دوران ساسانیان، تهران ۱۳۸۱، انتشارات سخن.
| ویکی تلمبار دله بتونّی پرونده‌ئونی که هشتر خَوری دَره ره پیدا هاکنین. |