خاویار
خاویار ماهیون خاویاری تیم و از گرون‌ترین غذائون جهون هسته مازرون دریو به عونوان گت‌‌ترین منبع اینان ماهی‌ئون جهون دله ویشته از ۹۰٪ خاویار جهون ره تأمین کانده. فیل‌ماهی ، تاس‌ماهی روسی ، قره‌برون، ماهی شیب و ماهی اوزون‌برون ، گونه‌ئون اصلی ماهیون خاویاری مازرون دریو هسنه. ئیران ِکرانه‌ئون شرقی مازرون دریوی دله بویژه سواحل بندر ترکمون (از خلیج حسنقولی تا میونکاله جزیره مونا) موهم‌ترین محل ماهی خاویاری بیتنه که سِوا از بقیه نصف خاویار ئیران اینجه بییت وانه.
| خاویار | |
|---|---|
 | |
| رجه | fish dish، اشپل |
| نام | ꠇꠦꠜꠤꠀꠞ |
| مواد سازنده | اشپل، سدیم کلرید |
| Natural product of taxon | ماهیان خاویاری |
| شناسه واژگنج NCI | C72058 |
خاویار نوم
دچیینبعضی گننه که خاویار ِنوم ِریشه ونه خاگ‌آور یعنن «تیم‌یار» هسته. دهخدا شه کتاب دله گنه که: خاویار کلمه که ویشته زوونای اوروپایی - باستثنای روسی دله اتائه - ظاهراً ونه تورکی یا تاتاری ریشه جه بییتبائه ولی تورکون شه اسا وه ره خاویاه گننه که کاویالا ایتالیائی جه بیته بیّه).
انواع خاویار
دچیینماهیون خاویاری یا استورژون، از خانوادهئون تاس‌ماهیون، از جومله گونه‌ئون او‌زی«فارسی:آبزی» کم نظیری هسنه که از تاریخی چن‌صد میلیون ساله که به عصر ژوراسیک باز گردنه برخِردارنه و از این رو ماهیون خاویار ره نمرده فسیل‌ئون جهون گنّه که همراء با تکامولی فیلوژنی تا به امروز بموندسته. اینان ماهیون به ۲۷ گونه و زیرگونه جهون دله تخسیم وانّه که از این تیعداد ۶ گونه مازرون دریو دله زندگی کانّه. ارزش ماهیون خاویاری نه به جهت ایستیفاده‌ی وشون ِگوشت بلکه برای بَیتن وشون تیم هسته که به خاویار یا سیو مروارید مشهوره. خاویار انوائ گوناگونی دانـّه چون طلایی خاویار و سِرخ و سیو که البته وشون میون سیو خاویار گرون قیمت تهره. مازرون دریو سِوا از بقیه ۹۳ در صد از خاویارئون و ماهیون خاویاری جهون رها شه دله جا هدائه. همینتی ۵ گونه از ماهیون خاویاری مومتاز جهون هم این دریو دله دَرنه که به ترتیب کیفیت عبارتنه از «فیل ماهی»، «قره برون – ئیران دله»، «ماهی خاویاری گلد – روس دله»، «ماهی شیپ»، «ماهی ازون برون».
چـِتی بخِردِن
دچیینخاویار شه سِوا از بقیه اشرافیشائی‌‌ترین ناشتایی جهون حیساب وانه. خله از مردمون وه ره به شیکل خام یا همراه با زرده‌ی مرغِنه یا خورده پیاز خارنّه و گروئی هم به اندازه نوک قاشوقی از وه ره همراه با سبزی خِشبو یا ات تیکه نون و کـَره خارنه. بعضی علاقمندون خاویار، وه ره سرد و اتاخورد قاشق و بدون نون جه خارنه. بعضیا بوی تند ماهی مثل وه و ونه شوری ره خله دوست دارنه هرچن طعم و بوی خاویار مومکنه برای خله اصلاً خِش نَبوه.
کم بَروتِن
دچیینبا توجه به سِرخِ خط اینقیراض اینتا ماهی روز به روز ارزش خاویار و قیمت وه ویشته وانه، با اینکه خله از کشورون به پرورش مصنوئی وه ایقدام هکردنه ولی کماکان، گونه‌ئون آزاد وه ارزش ویشتری دارنه. تیجارت خاویار خله پرسوده اما با این همه صید قاچاق و آلوده هکردن مازرون دریو از جانب کشورون حوزه دریو و بی توجهی به نشونه‌گوذاری و سرپیچی از کنوانسیون سایتیس کم بیّن گونه‌ئون ماهیون خاویاری خله تأثیر گوذار بییه. به طور میثال آذربایجون وِنه گونه‌ئون نشونه‌گوذاری بیی ره ریها هکنه اما نه تنها این کار ره انجام نکانده بلکه با شیوه‌ئون ایبتیدایی فقط ونه گوشت ره گنّه بقیه ره دِم‌دنه.
