یکتاپرستی کیش زرتشت دله
پیش از ظهور زرتشت، ایرانیان و هَم تی مازندرونیها عوامل طبیعت و فرشتگان تاثیر دَی نه و چند گانه پرستی و ِشون ِ بین رواج داشته. زرتشت که ظهور و تعالیم ِ و ِ گسترش پیدا هاکِرده، ایرانیان از چندگانه پرستی دست بَکشینه و به یکتاپرستی روی بی یارد ِنه. گاتها نخستین کتاب مقدسی هَسه که چندین هزار سال پیش بشر ر ِ به شاهراه توحید راهنمایی هاکِرده. اینتا کتاب با خِدایان ِ آریایی مخالفت هاکِرده و پرستش اهورامزدا هستی بخش دانای گَت(گ َت =Gat = بزرگ)ر ِ سفارش هاکِرده. خِداوند در کل اوستا، اهورامزدا بِئوت بونه و همه چیز ر ِ دونّه. بعضی زرتشتیان ر ِ نسبت ِ تَش پرستی د ِنِنه، زرتشت ِ کیش، آیین یکتاپرستی هَسّه و از پرستش خِدایان و عناصِر بیزار ِنه.