گورکانی امپراتوری
گورکانیون اتا امپراتوری نوم هسته که هندستون دله حکومت داشتنه. گورکانیون شه تیمور زک‌زا بینه و چون شه تیر-تبار ره چنگیزخان جا وصل کردنه، وشون ره مغول امپراتوری هم گننه و خصوصاً غربی کشورون دله اینتا نوم جه وشون ره إشناسنّه.
گورکانی امپراتوری گورکانیان    
|
گورکانیون شه توم، دنیایِ غنی‌ترین و گت‌ترین امپراتوری بوینه. وشون گردِ هندِ ممالک ره ات-پشت هاکردنه و بجز جنوب ِاتی شَر، هندِ باقیِ مناطق ره باش بئینه. گورکانیونِ ثروت تجارت و پارچه بوئفتن جا خله بهی بی‌یه و دنیا درون نظیر ناشتنه.
گورکانیونِ امپراتوری اسلام و تسنن په‌روو بینه ولی وشون مردمون ویشته هندو دین ره په‌رووی کردنه و خله مختلف دین و آیین داشتنه. وشون درباری زوون هم فارسی بی‌یه ولی عادی مردم زوون جور-وا-جور بی‌یه و اکثراً فارسی نندستنه.
شاهون
دچیینبابر اولین شاهی بی‌یه که تیمور زک‌زا جه بورده هند وَری. وه اوائل میونی آسیا دله دوی‌یه و إسایِ اوزبکستون وَری شه‌سه تاج-تخت داشته.
ولی ونه ریکا همایون شاه همه چی ره باد هدا و فرار هاکرده-بورده صفویون پلی پناه بیته و وشونِ کومِک جه دَگرسته و هند ره سوری امپراتوری جه پس بیته.
سومین شاه نوم اکبر شاه هسه که گورکانیون امپراتوری ره ولار هدا و ونه دوره گورکانیون شکوه و رفاه مثال‌بزه بی‌یه. اکبر شاه خله علوم، هنر و فلسفه ره خِش داشته و اینان عالمون ره شه دور جمع داشته. اکبر اتی دین بساته که وه ره دین الهی گننه و خاسته هندو مردمون و محلی ادیان ره مسلمونی حکومت جه نزدیک‌ته هاکنه و وشون ره یارده دربار دله مقوم دا. حتا ونه زنا راجپوت شازده بی‌یه.
اکبر په، ونه ریکا که شه نوم ره بشته جهانگیر شاه، حکومت بیته. جهانگیر دوره هم هند خله خار وضع داشته و دنیایِ بتترین نقاشون، معمارون، شاعرون، دانشمندون، پیشه‌ورون، ملائون و عالمون سر هند دله جمع بی‌یه.
شاه‌جهان آخرین شاهی بی‌یه که اوج شکوه ره هند دله داشته. وه تاج محل ره شه زنایِ قَور سر بساته و اتا کتاب ره هدا بنویشتنه که ونه هر اتا ولگه إسا ات‌کاجه دنیایِ بتترین موزه‌ئون دله کته. شاه جهان سه تا ریکا داشته که هئی جا رقابت داشتنه. ونه ولیعهد که دارا شکوه بی‌یه، اواخر که شاه‌جهان مریض بیه و دس‌هکت بی‌یه، ونه پلی دیه و وه ره سرور گیته. ولی ملائون که امپراتور جه راضی نئینه، ونه خوردته برار ره راقاضی دمبدانه که شورش هاکنه و حکومت ره هاپه.
اورنگ زیب شاهی بی‌یه که ملائون گپ ره بیته و شه برارون ره بکوشته و سیک دین ایمامون جه جنگ دکته. ونه دوره جه گورکانیون کم‌کم سرجیر دکتنه. ونه په‌یِ شاهون انده قدرت نداشتنه و محمد شاه گورکانی گدر بی‌یه که نادر شاه بمو و هند ره بیته. کم‌کم اروپایی کشورون لینگ هم این وری وا بیّه و بریتانیای راج آخرسر گورکانیون ره شه میس دله بیته و وشون ره حکومت جا کنار دینگو.
منابع
دچی‌ین- بریتانیکا دانشنومه