گالِش یا قوم گالش یتا گروه مردمون هسنه که نواحی کوهسونی البرز سفیدرود جا تا شرق مازرون زندگی کننه و شه ره گالش نومنه و شه زوونه گالشی نومنه.[۱] گالشون شره از مازرونی و گیلک و تات جدا دوننه و وشون شیوه زندگی با مازرونی و گیلک و تات متفاوت هسه و ویشتر کوهسون دله دامداری کننه و مالدار هسنه یعنی گو و بعضا گوسفن دارننه و برخی از وشون هم کشاورزی کننه و کوهسون دله جو و گندم ویجنه. مازرونیشون مازرونه دله اکثرا کشاورزی کننه و گیلکشون اکثرا گیلانه دله کشاورزی کننه ولی گالشون اکثرا دامداری کننه. محققین گالشون مازرون ره بخشی از قوم طبری دوننه و گالشون گیلانه بخشی از قوم دیلم دوننه. گالشون گلستان شه ره طبری دوننه و مازرونی، گلک، تات و کتول واری از قوم طبری هسنه.[۲] محققین قوم طبری ره به گروه های مازرونی، کوهی، گالش، گلک و تات تقسیم کننه.[۳][۴][۵][۶][۷] گالش ، زوون سانسکریت دله ریشه دارنه. زوون سانسکریت دله به پاسبونی از گو ، گئورکش بوته وونه.

گالش

نیشتگاه

دچی‌ین

گالشون مازرون در نواحی کوهسون مازرون درنه و وشون ریشه طبری هسه. نواحی دودانگه و چهاردانگه ساری و نواحی سه هزار و دو هزار تنکابن و نواحی سوادکوه و بندپی بابل گالش نشین هسنه ولی نواحی کوهسونی بهشهر و گلوگاه اکثرا تات نشین هسه که یتا گروه طبری دیگه هسنه که گالشون جا جدا هسنه. برخی گالشون کوهسون مازرون که به جلگه مهاجرت هاکردنه در محلاتی چون گالش کلا، گالش محله، گالش خیل زندگی کننه و برخی وشون هم شهر دله ساکن بوینه. گالشون گیلون کوهسون شرقی گیلون یعنی سیاهکل و اشکورات و ارتفاعات رودسر و املش درنه و وشونه ریشه دیلمی هسنه ولی گیلکون جلگه گیلون درنه و وشون ریشه گیل هسه. گالشون گلستون غرب گلستون درنه و وشون ریشه طبری هسه.

لباس گالشون

دچی‌ین

لباسی که گالشون هنوز هم از وه ایستیفاده کاندنه عبارته از ، شلوار پشمی ، جلیقه پشمی ، کلا ئو شولا که همه پشمی هسند ئو برای زندگی در شرایط او ئو هوایی سرد کوئون مناسب هسنه.

  1. یوسفی، سعیدرضا. «نقد و بررسی فصل پنجم از کتاب جامع زبان‌ها و زبان‌شناسی آسیای غربی: رویکردی منطقه‌ای با عنوان «منطقهٔ کاسپین و جنوب آذربایجان: کاسپین و تاتی»». پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی ۲۱، ش. ۱ (۱۴۰۰): ۳۹۷. 
  2. عامریان، فاطمه. «نقد و بررسی کتاب گالش‌ها در گذر زمان، پنج گفتگو از روستای گالش نشین زیارت». مجله زبان و زبانشناسی ۱۱، ش. ۲۲ (۱۴۰۰): ۱۱۹-۱۳۰. 
  3. عمادی، اسدالله. بازخوانی تاریخ مازندران. نشر فرهنگ خانه مازندران، ۱۳۷۲. ۷۲. 
  4. مارکوارت، یوزف. ایرانشهر بر مبنای جغرافیای موسی خورنی. ترجمهٔ مریم میر احمدی. تهران انتشارات اطلاعات، ۱۳۷۳. ۲۴۵. 
  5. BORJIAN, HABIB. “Mazandaran: Language and People (The State of Research)”. Yerevan State University, 2004, 289. doi:10.1163/1573384043076045. 
  6. نصری اشرفی، جهانگیر. جعفر شجاع کیوانی. دانشنامهٔ تبرستان و مازندران جلد دوم. نشرنی = ۲۳۵، ۱۳۹۹. 
  7. محمدپور، صفرعلی. چالوس در آیینه تاریخ. انتشارات کلام مسعود، ۱۳۸۶. ۳۷۰.