تیرمای سیزده یا تيرماسينزه اتا گتِ جشن هسته که تيرمای سيزدهمين روز گادِر هسته. این روز دله، خانواده‌ی اعضا هرکامین اتا چی، انگشتر و... سون ره دِمدنّه اتا ظرف دله و بی اون که بَوینن چچی ره دَرنه دریارنه، اتچی ره بریم یارنه؛ بعد اینکه اون وسیله ره دربیاردنه ات‌نفر امیری خوندنه و این شعری که بخوندسته، اون نفر ِفال هسته.

«تبری واژه‌نومه» دله، صادق کيا گانه: «باستانی جشنون جه... که مازرونی-گيلونی تقويم ِ دله بموندسته، نوروز په، همه جه معروف‌تر، تيرماسيزده شو هسته و این همون تيرگان يا آبريزگان جشنه که تير ما، تير روز گادِر، ايران دله بَییته بی‌یه.» [۱]

ابولقاسم اسماعيل‌پور، راجع به تير گانه: «تيرما سيزده جشن، تيشتر ِنيايش وسّه بی‌یه کی اتا ايزده و خشکی ديو جه جنگنه و پيروز وانه و باعث وانه وارش بئه. تيشتر اتا روز نومه که مصر باستون دله، تابستون اولین روز اتفاق کَته... اين که چرا گيلون و مازرون دله، تيرما پاییز دله دکته، اين وسّه هسته که ايران شمالی مناطق دله، این روز، پاييز خاصیتون ره دانّه و پاییز دله هسته که اینجاهان وارش سرکانده.» [۲]

بن‌بنویشت دچی‌ین

  1. کيا: 1326، ص248
  2. اسماعيل‌پور: 1382، ص149

بِریمْ بگردستن دچی‌ین