تیرما سیزده شو
تیرمای سیزده یا تيرماسينزه اتا گتِ جشن هسته که تيرمای سيزدهمين روز گادِر هسته. این روز دله، خانواده‌ی اعضا هرکامین اتا چی، انگشتر و... سون ره دِمدنّه اتا ظرف دله و بی اون که بَوینن چچی ره دَرنه دریارنه، اتچی ره بریم یارنه؛ بعد اینکه اون وسیله ره دربیاردنه ات‌نفر امیری خوندنه و این شعری که بخوندسته، اون نفر ِفال هسته.
«تبری واژه‌نومه» دله، صادق کيا گانه: «باستانی جشنون جه... که مازرونی-گيلونی تقويم ِ دله بموندسته، نوروز په، همه جه معروف‌تر، تيرماسيزده شو هسته و این همون تيرگان يا آبريزگان جشنه که تير ما، تير روز گادِر، ايران دله بَییته بی‌یه.» [۱]
ابولقاسم اسماعيل‌پور، راجع به تير گانه: «تيرما سيزده جشن، تيشتر ِنيايش وسّه بی‌یه کی اتا ايزده و خشکی ديو جه جنگنه و پيروز وانه و باعث وانه وارش بئه. تيشتر اتا روز نومه که مصر باستون دله، تابستون اولین روز اتفاق کَته... اين که چرا گيلون و مازرون دله، تيرما پاییز دله دکته، اين وسّه هسته که ايران شمالی مناطق دله، این روز، پاييز خاصیتون ره دانّه و پاییز دله هسته که اینجاهان وارش سرکانده.» [۲]