زیکا
زیکا اتا ویروسی مریضی نوم هسته که آمریکا قاره دله شیوع پیدا هاکرده. این مریضی ِعامِل اتا لل هسته که وقتی آدِم ره نیش بَزنه، اتی مریضی گیرنه. ات‌چاروم (=ربع) کسونی که زیکا بَییتنه علائمی داشتنه که اینان هستنه: آدِم ره تو گیرنه و ونه تن کورک دَرکانده و ونه چش پـِت وانه و مفاصل درد گیرنه. وَچونی که این مریضی جه دِنیا بـِئِن، وشون ِسَر و مغز پچیک وانه و اصطلاحاً «میکروسفالی» گیرنه.
اواخر سال ۲۰۱۵ جه زیکا خله جنوبی آمریکا و کاراییب دله شایع بیّه. اینتی که برزیل ِبهداشتِ وزیر گاته، حدود ۳۸۹۳ مورد چلیک دَرنه که احتمال دانّه وشون ِمار زیکا داشت بائه و وشون میکروسفالی دارِن. جهونی بهداشت سازمان گانه سال ۲۰۱۶ دله شاید تا سه-چار میلیون آدِم این قاره دله زیکا بَییرِن.
تاریخچه دچی‌ین
این مریضی ره اولین بار اوگاندا دله، که آفریقا شِنه، بدینه که سال ۱۹۴۷ ثبت بیّه. اون گادِر تاسا آمریکا دله اینتی چی ندی بینه.
حدود یک ماه دله کشورونی که این مریضی وشون دله پیدا بیّه تعداد ۲۳ کشور جه بَرِسینه. برزیل بالاترین آمار ره دانّه و کلمبیا، اکوادور، السالوادور، گواتمالا، هائیتی، هندوراس، مکزیک، پاناما، پاراگوئه، پورتوریکو، سورینام و ونزوئلا دله هم این مریضی پیدا بیّه. جهونی بهداشت سازمان گانه بجز شیلی و کانادا بقیه کشورونی که آمریکا قاره دله دَرنه، این ویروس ره پیدا کانّه.
اسا بعضی کشورون کلمبیا و جاماییکا واری، شه مردمون جه بخاستنه که فعلاً بارداری و وَچه بِزائِن دمبال نشوئِن تا وضعیت اسپه بَوو.
منبع دچی‌ین
- «زیکا چیست؟» (فارسی). یورونیوز. هارشی‌یه بیی ۲۰۱۶/۰۱/۲۶ گادِر.