ارسطو: نسخه‌ئون ِفرق

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
فیروز (گپ | کایری‌ئون)
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بند ۱:
[[Image:Aristoteles_Louvre.jpg|250px|left|thumb|موجستمه کلّه‌ی ارسطو بساته بیّه از مرمر]]
'''أرسطو''' أتا از گت ترین فیلسوفون ئو اندیشمندون [[کوهنه یونان]] دله بیه.حتی أمروزه هم ونه سودار ئو برجەسته کارون ره دەنیا دله قبول دارەننه.ارسطو خله از موضوئات ره مونەند:سیاسەت،دانش،زیست،جامئه اشناسی،آموجش ئو غیره ره ئلاقه داشته.وه این زمینەئون دله کار کرده.خله از فیلسوفونی که بد وه دینه ونه اندیشەئون ره قبول داشتەنه.
اَرَسطو (به یونانی: Αριστοτέλης، تلفوظ: آریستوتِلِس) (کنارهکتن 384 ق م. بمردن 322 ق م از [[فلسفه|فیلسوفون]] [[یونان]] باستون بی‌یه. وهکه اتا از گت‌ترین فیلسوفون به حیساب انه شاگرد [[افلاطون]] و موعلّم [[ایسکندر مقدونی]] بی‌یه. کیتاب‌ئون وه زمینه‌ئون و رشته‌ئون موختلف دله از جومله فیزیک، میتافیزیک، شعر، زیست شیناسی، منطق، علم بئوتن، سیاست، دولت و اخلاق بینه. ارسطو همراه سقراط و افلاطون از تأثیر گوذارترین فیلسوفون یونان باستون بینه. اینان فلسفه غربی ره به اساس فلسفه ماقبل سقراط یونان بساتنه. ارسطو فلسفه ره به‌عونوان «دانش بی‌ین‌» تعریف کارده.
==جوونی==
== زندگی‌نومه ==
ارسطو 384 سال قبل میلاد مسیح [[آستاگیرا]] شهر دله که [[یونان]] دله دیه دەنیا بەمو.اینتا شهر [[مقدونیه]] شا دس جا گردوندنه بیه.ارسطو پر شائی خانواده پزشک بیه.ارسطو شه 17 سالگی دله بورده [[آتن]] ئو،[[افلاتون]] شاگرد بیه ئو ونه آکادمی دله درس بخونسن ره سر بیته.وه 20 سال آتن دله دیه. وه بعدن شه أتا موئللم بونه.بد از اون أرسطو آکادمی ره ول کەننه ئو شه پزوهشون دمبال هکردن سر شونه لس بوس جزیره دله.وه اینتا جزیره دله تبیئت ئو آدم شخسیت رو موتالئه کەننه.وه اینتا نتیجه هر رسەنه که آدم همون اندازه که أتا ایجنمائی موجود هسه أتا سیاسی موجود هم هسه.آدمون گوروهی دسوری زندگی کەنەنه ئو همدیگه سر أتا خاس شیوه جا حوکومت کەنەنه.وه بدن شه اندیشەئون ره شه بەشناسی کیتاب دله یعنی "سیاست" دله جا دنه.
ارسطو سنه ۳۸۴ (قبل از میلاد) ات خِنِواده‌ی پولدار از اهالی استاگیرا دله، کنارهکته. ۱۷ ساله که بی‌یه بورده اتا فرنگستونی دله که ونه نوم آکادمی افلاطون بی‌یه اینتا فرنگستون آتن دله دیّه وه ۲۰ سال اونجه درس بخوندسته و درس هدائه.
==مقئوینه دربار بوردن==
بعد ِبمردن افلاطون سال ۳۴۷، ارسطو نتونسته اونجه رئیس بواشه همینسه بورده اسوس پچیک آسیای دله و با پایتیاس خواخِربزائ فرمونریوای وخت جه ایزدیواج هکرده. ۳۴۳دله با دعوت فیلیپ مقدون ،اسکندر مقدونی ره درس هدائه. بعد از بردگرستن به آتن در ۳۳۵، شه آموزشگا ره به نوم لایسیوم بنه هکرده.
ارسطو 343 سال قبل مسیح میلاد انه مقدوینه ئو [[فیلیپ]] دربار شونه.وه اونجه فیلیپ ریکا [[ایسکندر]] موئللم، بونه.چن سال بد وه شونه آتن ئو اونجه أتا مدرسه که ونه نوم لوکیون هسه درس کەننه.وه دتا خله کیتاب بنویشته.ونه هارەشائون [[سؤقرات]] ئو [[افلاتون]] جا فرخ کرده.
۳۲۳ دله و بعد از بمردن اسکندر، که آتن ونه دست دیّه، تـَش ایحساسات ضدمقدونی‌ئون اوج بیته و دامن‌گیر ارسطو بیّه. وه ناچار بیّه به چالسیس پناه بوره و سال بعد (۳۲۲)۶۲ سالگی دله بمرده.
==هارەشائون==
بعضیا هم گانّه که ارسطو 72 سالگی دله بمرده.
ارستو هارەشائون ئاددی منی ئون ئو مفهمومون جا قابل بفهمسن بیه.وه نه فقت أتا فیلسوف ئو اندیشمند بیه بلکه دانشمند ئو منتق دون هم بیه.ونه بنویشتەئون زوون ئو ادبیات ره هم شامل بیه.ونه ادبی کیتابون میون جا بونه "خطابه فن" کیتاب ره نوم بوردن. که ونه موزو شامل ایستفاده زوون جا گپ بزوئن سر بیه.ارستو "شر فن" کیتاب اوولی کیتابی بیه که ادبی نقد زمینه دله مرجع هسه ئو حللا پایەئی منی ئونم تریف هکردن سر،تراجدی ئو کؤمدی سر وه ره رجوع کەنەنه.
==کیتاب‌ئون ارسطو==
===بمردن==
ارسطو ره تومبی از ابلین فیلسوفون تحلیلی بدونیم وه با در نظر بیتن زمین که وسط هستی دله و قرار هدائن فلک‌ئون موختلف برای اجرام آسمانی (مثلاً خارشید، ثوابت و...) شابلونی جهون جه برای همروزگارون خادش بکشی‌یه. ارسطو چهارعونصر بونیادی کیهون ره ئو، تش، خاک و هوا دونسته به‌علاوهٔ عونصر پنجومی به ایسم اثیر که معتقد بی‌یه اجرام آسمونی وه بساته بَینه. آثار ارسطو خله موتنوع و شامل همه معارف و علوم یونانی (جز ریاضی) هسته و اصولا شامل منطقیات طبیعیات الهیات و خلقیات هسته که از اون جومله از (فن شعر) (فن خطابه) (کیتاب اخلاق) (سیاست) (ما بعد الطبیعه) ونه نوم بوردن.
ارستو یک سال پیش از اینکه بمیره ناچار بیه که آتن جا بوره.اینتاسر که ونه دشمنون وه ره توهمت بزونه که خدا ره قبول نارنه.وه 322 سال پیش از مسیح میلاد سال دله وختی که 62 ساله بیه بمرده.
منطقیات: مقولات ,جدلیات ,آنالوطیقای اول و دوم ,قضایا ,ابطال مغالات که کل ِکیتاب دله ارغنون(ارگانون به معنی وسیله) جمع بَینه.
[[رده:فیلسوفون]]
کتب علمی:طبیعیات،درباره آسمون، کون و فساد دله، علم کائنات جو،تاریخ طبیعی،درباره نفس، اجزاء حیوونا، حرکات حیوونا، کنارهکتن حیوونا.
کتب فلسفی:اخلاق، سیاست، مابعدالطبیعه
== [[فلسفه]] ==
ارسطو با اینتیقاد از فرضیه میثل شه فلسفه شروء کانده. حقایق قابل درک وجود ندانّه اونچی وجود دانّه مثال نی‌یه بلکه خرد هسته.
وه بائوته «علم جز به کولیات تعلق نی‌ینه». اِما زمونی تومبی درباره وسیله‌ئون قیضاوت هکنیم که نوع و جنس ره بهته بشناسیم. تعیین قواعدی که حافظ روابط صحیح قیضایای کولّی با قضایای جزئی و شخصی بائه خاص منطقی هسته که هیچکه بهته از ارسطو درباره وه تحقیق نکارده همین منطق هسته که اتا از هدایای با ارزش این فیلسوف به مردمون امروز به شومار انه.
== منابع ==
#بیوگرافی گت مردمون جهون. ناصر خلیلی. کتابخِنه مرکزی. 1355
#آی کیتاب
#ویکی پدیا اینگیلیسی و پارسی
 
[[ردهرج:فیلسوفون]]
[[رج:گت مردمون یونان]]
 
[[Fa:ارسطو]]