رانما:مازرونی‌نویسی: نسخه‌ئون ِفرق

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
بند ۱:
{{ambox
|type=
|image=[[پرونده:Emblem-special-characters.svg|50px]]
|text='''مازرونی''': این صفحه جه اتا فارسی وَردِگاردِسته هم وجود دانّه که بتونّی '''این لینک دله''' وه ره هارشین.{{خس}}'''فارسی''': ترجمه‌ای از این راهنما به زبان فارسی وجود دارد که می‌توانید آن را '''در این پیوند''' ببینید.}}
 
رسما تا اسا هیچ دستوری مازرونی زوون سر تدوین نیه. قواعدی که اینجه مازرونی زوون بنویشتن سر تدوین بیه فقط توسط مازرونی ویکی پدیای کارورون تدوین بیه و اینجه کاربرد دارنه.
 
سطر ۸ ⟵ ۱۳:
 
اَمّا حل مشکلات وسّه چنتا قانون استثناء بساته بَیی‌یه که ونه رعایت بَواشِن تا مخاطبون راحِت‌ته بتونِن بنویشته‌ئون ره بَخوندِن. مهم‌ترین قانون اینه که همه ونه سعی هاکنن ات‌تی بَنویسِن که تا حدالامکان راحِت بخوندسته بَواشه و فقط جایی که اتا کلمه دِتا شکل جه بخوندسته وونه یا کلمه دله چنتا [[شوا]]<ref>بعضی لهجه‌ئون دله، آملی واری، این مشکل وجود دانّه.</ref> دانّه، بنشنه این کارون ره هاکردِن. با این‌حال چون خامبی تا جایی که بنشنه، بخوندستن ره راحِت هاکنیم، ات‌سری قواعد رسم‌الخطی بساتمی که دمبال‌ته وشون ره شمه وسّه گامبی.
 
== لهجه ==
{{دله راه|وپ:لهجه}}
مازرونی لهجه معیار یا جایی که رسماً و عملاً زوون ره تحت کنترل داره، ندانّه و مازرونی زوون هم ۱۳تا لهجه دانّه. همینسه بنویشتن سَره هرکی خانه که شه لهجه جه بنویسه و بقیه‌ی لهجه ره دوست ندانّه. ممکنه ات‌نفر بخائه که همه‌ی مقالات حتماً ونه زوون جه بائه یا اتا لهجه ره ضعیف‌ته، کم‌جمعیت‌ته یا کلاً بدته بدونه. ولی هر مقاله یا جمله فقط بتونده اتا لهجه جه بنویشته بواشه. همینسه ونه قوانینی وجود دارِن که همه ره مساوی داره و نی‌یله هچکی ویکی‌پدیا جه دِلبزه (مأیوس) بواشِه و اگه دِ نفر دعوا دَکِتنه که فلان مقاله چتی ونه بنویشته بائه، وشون ِدعوا ره مسالمت‌آمیز تموم هاکنه و هر دِ نفر ره راضی داره. فقط اینتی هسته که مدیرون بتونّه دِ نفر ِدعوا ره تموم هاکنن و متخلّف ره میِّن هاکنن.
 
قانونی که عمل وانه اینه که هرکی بتونده شه لهجه جه بنویسه و مجبور نی‌یه بقیه‌ی کارورون جه حتماً ات‌جور بنویسه ولی هچکی هم نَوِِنه بقیه‌ی لهجه‌ئون ره عوض هاکنه و وشون ِمقاله ره شه لهجه جه وَردِگاردِنه. اگه شِما شه لهجه جه اتا مقاله بساتی، همه‌ی سَرِ ِبالا جا دانّه و هچکی نتونده وه ره حذف یا عوض-بدل هاکنه.<ref>مگر اینکه اشکالات دیگه‌یی داره. مثلاً [[وپ:قواعد]] اجرا نَیی‌بائه یا [[وپ:منبع|منبع]] نداره و...</ref>
 
این قانون اتا تبصره هم دانّه. کارورون دیگه (که وشونِ لهجه شمه بنویشته بَیی مقاله جه فرق کانده) بتونّه مقاله‌ی دله جدید جملات ره شه لهجه جه بنویسِن یا اتا پرانتز دله کلمات مترادف (هم‌معنی) ره یادداشت هاکنِن. دومبی که مقاله‌ی موضوع ویکی‌پدیا دله ونه عنوان هم هسته ولی ننشنه عنوان دله پرانتز بی‌یشتن و مترادفون ره بنویشتن. همینسه عناوین تبصره جه په‌روی نکانّه و فقط اولین کسی که مقاله ره نویسنه عنوان ره میِّن کانده ولی بنشنه اولین خطِّ مقاله دله متردافون ره بدون پرانتز اصلی عنوان ِپَلی بنویشتن. اینجه اتا مثال بنویشتمی که مقاله‌ی [http://mzn.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AA%D8%AA%D9%88%DA%A9&oldid=123285 تتوک] دله بتونّی هارشین:
* '''تتوک'''، '''مارجان تتو'''، '''سیم سیم کا''' یا '''باج خاله''' ات‌تی حشروئه که پر زنده و پرواز کانده. این حیوون [[البئو]] (تسوک) خانواده دله حیساب وانه.
 
ویکی‌پدیای تموم نسخه‌ئون دله لهجه‌ئون ِاختلاف وسّه قانون ات‌جوری (=یکسانی) وجود دانّه. این قانون فقط این ویکی دله بساته نیّه و تموم زوونون ِویکی‌پدیا دله کاربرد دانّه.<ref>همونتی که دونّی ویکی‌پدیا اتا جهونی سایت هسته و دویست-سیصد تا زوون جه ترجمه بیّه. خله زوونون مازرونی واری لهجه‌ی معیار ندارنه و این مشکل ره دارنه. حتی این مشکل بعضی گتِ زوونون دله هم دَره. مثلاً انگلیسی ویکی دله اَمریکن و بریتیش لهجه‌ی گنشکرون، همین مسئله جه دیم به دیم وانّه یا اگه ات‌نفر [[:fa:ویکی‌پدیا|فارسی ویکی‌پدیا]] دله افغانی لهجه جه بنویسه هچکی نتونده وه ره ایراد بَییره. چون وه هم ایرانیون ِقایده حق دانّه که شه لهجه جه ویکی‌پدیا دله کار بکانه.</ref>
 
ضمناً ممکنه ات‌نفر اصلاً دوست نداره اتا لهجه‌ی خاص جه بَنویسه. اینان آدم‌ها بتونّه لهجه‌ئون ِمختلف ره پشو-پشو بزنن (ادغام هاکنن) و بنویسِن که تا زمونی که «[[وپ:زوون‌سازی]]» پیش نئه، اشکال نکانده.
 
==قواعد==
{{دله‌راه|وپ:قواعد}}
دتا دستوری نکته هسه که شما ونه مازرونی نویسی دله وشون ره رعایت هکنین:
*'''مضاف و مضاف الیه''' دله و '''صفت و موصوف''' ِمیون مازرونی دله بر عکس فارسی و خله از دیگه زوونا هسته. مثلأ '''کار ِمن''' که اتا فارسی واژه هسه، مازرونی دله بونه '''مه کار'''.
 
'''اضافی کسره'''
*واژه یه انتها، صامت ره ختم بوّه: '''واژه+فاصله+ِ+فاصله+واژه'''
:مثال: حسن ِ جمه (پیراهنِ حسن)
*واژه یه انتها، مصوت ره ختم بوّه: '''واژه+فاصله+یه+فاصله+واژه'''
:مثال: علی‌یه سره/علی ِسره (خانه‌یِ علی)
:مثال: رضایِ کتاب (کتاب ِرضا)
 
== کتابی و کتاری ِفرق ==
بعضی کلمات گپ بَزوئِن گادِر هِدی جه قاطی وانّه و ادغام باعث وانه که چنتا کلمه اتا کلمه دله خلاصه بَواشِن. فی‌المثل وقتی مردمون گپ زنّه، گانّه: «تِرِم دعوت هاکردنه؟» <ref>Te rem da'vat hākārdne?</ref> ولی این جمله ره ونه بنویسیم: «ته ره هم دعوت هاکردنه؟». ونه مـُخبر بائیم که مستقل ِکلمات ره بنویشتن گادِر ادغام نَکانیم و وشون ره سیوا-سیوا بَنویسیم.
 
== اتّا شِکلی کلمات ==
سطر ۴۲ ⟵ ۷۵:
همینسه اَمه پیشنهاد این هسته که همیشه این افعال جه بصورت مثبت استفاده هاکنیم و وشون منفی ره ''ن‍'' جه باوّیم. مثلاً «بتومبی ← نتومبی» یا «بنشنه ← ننشنه».<ref>البته ممکنه بعضی باوّن جایی که بَنشِنه منفی معنی دِنه، ننشنه جه ونه معنی و بار معنایی فرق دانّه و فی‌المثل ننشنه قاطع‌تر هسته و بَنشنه (شه منفی حالت دله) نَیِّن ِحدس ره موندِنه. با این حال فعلاً روش دیگری وجود ندانّه که اینان ره سیوا نشون هادیم تا تشخیص هادیم که کاجه چه معنی دِنّه.</ref>
 
== لهجهواژه‌ئون ==
{{دله راه|وپ:لهجه}}
مازرونی لهجه معیار یا جایی که رسماً و عملاً زوون ره تحت کنترل داره، ندانّه و مازرونی زوون هم ۱۳تا لهجه دانّه. همینسه بنویشتن سَره هرکی خانه که شه لهجه جه بنویسه و بقیه‌ی لهجه ره دوست ندانّه. ممکنه ات‌نفر بخائه که همه‌ی مقالات حتماً ونه زوون جه بائه یا اتا لهجه ره ضعیف‌ته، کم‌جمعیت‌ته یا کلاً بدته بدونه. ولی هر مقاله یا جمله فقط بتونده اتا لهجه جه بنویشته بواشه. همینسه ونه قوانینی وجود دارِن که همه ره مساوی داره و نی‌یله هچکی ویکی‌پدیا جه دِلبزه (مأیوس) بواشِه و اگه دِ نفر دعوا دَکِتنه که فلان مقاله چتی ونه بنویشته بائه، وشون ِدعوا ره مسالمت‌آمیز تموم هاکنه و هر دِ نفر ره راضی داره. فقط اینتی هسته که مدیرون بتونّه دِ نفر ِدعوا ره تموم هاکنن و متخلّف ره میِّن هاکنن.
 
قانونی که عمل وانه اینه که هرکی بتونده شه لهجه جه بنویسه و مجبور نی‌یه بقیه‌ی کارورون جه حتماً ات‌جور بنویسه ولی هچکی هم نَوِِنه بقیه‌ی لهجه‌ئون ره عوض هاکنه و وشون ِمقاله ره شه لهجه جه وَردِگاردِنه. اگه شِما شه لهجه جه اتا مقاله بساتی، همه‌ی سَرِ ِبالا جا دانّه و هچکی نتونده وه ره حذف یا عوض-بدل هاکنه.<ref>مگر اینکه اشکالات دیگه‌یی داره. مثلاً [[وپ:قواعد]] اجرا نَیی‌بائه یا [[وپ:منبع|منبع]] نداره و...</ref>
 
این قانون اتا تبصره هم دانّه. کارورون دیگه (که وشونِ لهجه شمه بنویشته بَیی مقاله جه فرق کانده) بتونّه مقاله‌ی دله جدید جملات ره شه لهجه جه بنویسِن یا اتا پرانتز دله کلمات مترادف (هم‌معنی) ره یادداشت هاکنِن. دومبی که مقاله‌ی موضوع ویکی‌پدیا دله ونه عنوان هم هسته ولی ننشنه عنوان دله پرانتز بی‌یشتن و مترادفون ره بنویشتن. همینسه عناوین تبصره جه په‌روی نکانّه و فقط اولین کسی که مقاله ره نویسنه عنوان ره میِّن کانده ولی بنشنه اولین خطِّ مقاله دله متردافون ره بدون پرانتز اصلی عنوان ِپَلی بنویشتن. اینجه اتا مثال بنویشتمی که مقاله‌ی [http://mzn.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AA%D8%AA%D9%88%DA%A9&oldid=123285 تتوک] دله بتونّی هارشین:
* '''تتوک'''، '''مارجان تتو'''، '''سیم سیم کا''' یا '''باج خاله''' ات‌تی حشروئه که پر زنده و پرواز کانده. این حیوون [[البئو]] (تسوک) خانواده دله حیساب وانه.
 
ویکی‌پدیای تموم نسخه‌ئون دله لهجه‌ئون ِاختلاف وسّه قانون ات‌جوری (=یکسانی) وجود دانّه. این قانون فقط این ویکی دله بساته نیّه و تموم زوونون ِویکی‌پدیا دله کاربرد دانّه.<ref>همونتی که دونّی ویکی‌پدیا اتا جهونی سایت هسته و دویست-سیصد تا زوون جه ترجمه بیّه. خله زوونون مازرونی واری لهجه‌ی معیار ندارنه و این مشکل ره دارنه. حتی این مشکل بعضی گتِ زوونون دله هم دَره. مثلاً انگلیسی ویکی دله اَمریکن و بریتیش لهجه‌ی گنشکرون، همین مسئله جه دیم به دیم وانّه یا اگه ات‌نفر [[:fa:ویکی‌پدیا|فارسی ویکی‌پدیا]] دله افغانی لهجه جه بنویسه هچکی نتونده وه ره ایراد بَییره. چون وه هم ایرانیون ِقایده حق دانّه که شه لهجه جه ویکی‌پدیا دله کار بکانه.</ref>
 
ضمناً ممکنه ات‌نفر اصلاً دوست نداره اتا لهجه‌ی خاص جه بَنویسه. اینان آدم‌ها بتونّه لهجه‌ئون ِمختلف ره پشو-پشو بزنن (ادغام هاکنن) و بنویسِن که تا زمونی که «[[وپ:زوون‌سازی]]» پیش نئه، اشکال نکانده.
 
==قواعد==
{{دله‌راه|وپ:قواعد}}
دتا دستوری نکته هسه که شما ونه مازرونی نویسی دله وشون ره رعایت هکنین:
*'''مضاف و مضاف الیه''' دله و '''صفت و موصوف''' ِمیون مازرونی دله بر عکس فارسی و خله از دیگه زوونا هسته. مثلأ '''کار ِمن''' که اتا فارسی واژه هسه، مازرونی دله بونه '''مه کار'''.
 
'''اضافی کسره'''
*واژه یه انتها، صامت ره ختم بوّه: '''واژه+فاصله+ِ+فاصله+واژه'''
:مثال: حسن ِ جمه (پیراهنِ حسن)
*واژه یه انتها، مصوت ره ختم بوّه: '''واژه+فاصله+یه+فاصله+واژه'''
:مثال: علی‌یه سره/علی ِسره (خانه‌یِ علی)
:مثال: رضایِ کتاب (کتاب ِرضا)
 
==واژه‌ئون==
شِما ونه این ویکی دله مازرونی کلمه‌ئون جه بنویسین و فقط زمونی بتونّی فارسی کلمات جه استفاده هاکنین که اون کلمات دخیل بائن یا مازرونی مُعادل نِدارن یا اینکه وشون ِمازرونی برابر فقط اتا لهجه دله استفاده بواشه و شِما حدس زنّی که بقیه لهجه‌ئون وه ره شه دله ندارن.