عاج ساحل: نسخه‌ئون ِفرق
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
TapuriaBot (گپ | کایری‌ئون) جز روبوت: تغيير رج:کشور آفریخية إلى رج:آفریقایی کشورون |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
بند ۱:
{{coord|6|51|N|5|18|W|type:country|display=title}}
{{جعبه اطلاعات کشور|
نام اصلی = République de Côte d'Ivoire |
نام فارسی رسمی = عاج ِساحل ِجمهوری |
نام عادی = عاج ِساحل |
تصویر پرچم = Flag of Côte d'Ivoire.svg |
تصویر نشان ملی =Coat of arms of Ivory Coast.svg |
شعار ملی = اتحاد، انضباط، کار |
سرود ملی = آبیجانی |
نقشه = Location Côte d'Ivoire AU Africa.svg|thumb|200px |
پایتخت = [[یاموسوکرو]] |latd=۶|latm=۵۱|latNS=N|longd=۵|longm=۱۸|longEW=W|
بزرگ‌ترین شهر = [[آبیجان]] |
زبان رسمی = [[فرانسوی]] |
نوع حکومت = [[جمهوری]] |
نوع حاکمان = • [[رئیس جمهور]]{{سخ}}• [[نخست‌وزیر]] |
نام حاکمان = [[آلاسان واتارا]]{{سخ}}دنیل کالان دونکان|
نحوه تشکیل = استقلال |
موارد منجر به تشکیل = [[فرانسه]] جه|
تاریخ تشکیل = [[۷ اوت]] [[۱۹۶۰ (میلادی)|۱۹۶۰]] |
مساحت = ۳۲۲٬۴۶۰ |
رتبه مساحت = ۶۸ام |
درصد آبها = ۱٫۴ |
سال برآورد جمعیت = [[۲۰۰۸ (میلادی)|۲۰۰۸]] |
جمعیت = ۱۸٬۳۷۳٬۰۶۰ |
رتبه جمعیت = نامعلوم |
تراکم جمعیت = ۴۲ |
رتبه تراکم جمعیت = ۱۴۱ام |
سال تولید ناخالص داخلی = |
تولید ناخالص داخلی = |
رتبه تولید ناخالص داخلی = |
سرانه تولید ناخالص داخلی = |
رتبه سرانه تولید ناخالص داخلی = |
سال شاخص توسعه انسانی = |
شاخص توسعه انسانی = |
رتبه شاخص توسعه انسانی = |
وضع شاخص توسعه انسانی = |
واحد پول = غربی آفریقای ِ[[فرانک]] |
کد واحد پول = XOF |
منطقه زمانی = GMT |
منطقه زمانی تابستانی = DST |
utc = +۰ |
dst = +۰|
کد بین‌المللی خودرو = |
دامنه اینترنتی = [[.ci]] |
پیش‌شماره تلفنی = ۲۲۵ |
}}
'''عاج ِساحل''' یا '''کوته د ایویره''' (Côte d'Ivoire) اتا کشور غربی[[آفریقا]] دله هسته. ونه [[نیشتنگا]] ''(=پایتخت)'' [[یاموسوکرو]] هسته؛ البته قبلاً [[آبیجان]] ونه نیشتنگا بی‌یه. این کشور [[غنا]]، [[گینه]]، [[لیبریا]]، [[مالی]] و [[بورکینا فاسو]] جه هم‌سامون هسته و جنوب‌وَری [[اطلس اوقیانوس]] جه وَر خانّه. اینتا کشور گتی ۳۲۲۴۶۳ کیلومترمترموربع هسه و ۵/۱۴ میلیون نفر جمعیت دارنه.
== تاریخ و سیاست ==
قرن ۱۵ میلادی عاج ِساحل دله فرانسوی و پرتغالی تاجرون دَکلِستنه تا [[فیل عاج]] و برده پیدا هاکِنِن. پرتغال و فرانسه میون اتا استعماری رقابت ایجاد بیّه که [[فرانسه]] آخرسر سال ۱۸۴۲ موفق بیّه وه ره بَیره و سال ۱۸۹۳ عاج ِساحل اتا رسمی کولونی بیّه. عاج ِساحل [[جهونی جنگ دوم]] په شه‌گردون (=خودمختار) بیّه و ۷ آگوست ۱۹۶۰ فرانسه جه اعلام استقلال هاکرده و سیوا بیّه.
سال ۱۹۵۹ عاج ساحل سه‌تا کشور دیگه، [[داهومی]] (= [[بنین]])، [[نیجر]] و [[بورکینا فاسو]] جه اتا اقتصادی اتحادیه بساتنه که بعداً دیگه کشورون هم وشون دله ایضافه بَیینه. استقلال زمون جه تا سال ۱۹۹۳، [[فلیکس هوفوئه]]<ref>Felix Houphouet</ref> عاج ِساحل ِرئیس جمهور بی‌یه و سال ۱۹۹۳ هوفوئه بمرده. سپتامبر ۱۹۹۸ [[هنری کنان بدیه]]<ref>Henry Konan Bedie</ref> که رییس‌جمهور بی‌یه، تصمیم بَییته شه ریاست ِدوره ره ویشته هاکنه که شـَر راس بیّه.
دسامبر ۱۹۹۹ کنان بدیه‌ی ِحکومِت ره اتا نظامی کودتا جه [[روبر گوی]]<ref>Gen. Robert Guei</ref> رقِدبدا. وه ره خارج و داخل جه مِزراب بی‌یشتنه و گوی قبول هاکرده سال ۲۰۰۰ اتا آزاد و دموکراتیک رفراندوم بی‌یله. ۲۶ اکتبر سال ۲۰۰۰، [[لورن گباگبو]]<ref>Laurent Gbagbo</ref> نزدیک ۶۰ ٪ آرا جه رئیس جمهور بیه و روبرت گوی فقط ۳۲ ٪ رای بیارده.
این انتخابات دله اتا اپوزیسیون ِحزب، [[آلاسان اوتارا]] نوم<ref>Alassane Ouattara</ref>، ره اجازه نِدانه شرکِت هاکنه و این مسئله دله‌یی جنگ پیش بیارده. [[روبرت گوی]] خاسته کشور ِوزیر کومِک جه دِباره کودتا هاکنه که موفق نیّه. اتا صلح‌نومه ۲۵ ژانویهٔ ۲۰۰۳ فرانسه‌ی ِوساطت جه امضا بیه که دولت متعهد بیّه شورشیون ره قدرت دله سهیم هاکنه ولی رییس‌جمهور ِطرفدارون این نتیجه ره قبول نکاردنه و تظاهرات راه دِمبدانه. ژوئیه ۲۰۰۳ رسماً اعلام بیه که جنگ تموم بیه ولی سال ۲۰۰۴ [[اسلام]]ی شورشیون شمالی مناطق ره شه وسّه بَییتنه.
نوامبر ۲۰۰۴ دله‌یی جنگ دِباره شروع بیّه و مه ۲۰۰۵ مذاکرات شروع بیینه و [[امنیت شورا]] گباگبو جه بخاسته قدرت سَر باقی بمونده و رأی‌گیری نی‌یله. مارس ۲۰۰۷ درگیری‌ها تموم بَیینه و دولت شورشیون جه توافق هاکرده. ۴ آوریل ۲۰۰۷ شورشیون ِرهبر، [[گیوم سورو]]<ref>Guillaume Soro</ref> نخست‌وزیر بیه و کشور آروم بیّه ولی هنتا شمال شورشیون دَس په کَته.
== مردمون ==
این کشور جمعیت ۱۸٬۳۷۳٬۰۶۰ نفر هسته که ۳۵ تا ۴۰ درصد [[اسلام|مسلمون]] و ۲۰ تا ۳۰ درصد [[مسیحیت]] په‌روو هستنه و بقیه بومی دین دارنه. این کشور رسمی زوون [[فرانسوی]] هسته و [[فرانسه‌زوونی]] دله دره.
== تقسیمات ==
عاج ِساحل ۱۹ استان دانه:
[[پرونده:Cote d'Ivoire.png|بندانگشتی|چپ|300px]]
#آگنبی (Agneby)
#بافینگ (Bafing)
#ساساندرای سفلی (Bas-Sassandra)
#دنگوئله (Denguele)
#دیکس هویت مونتانس (Dix-Huit Montagnes)
#فروماگر (Fromager)
#شمالی ساساندرای (Haut-Sassandra)
#لاکز (Lacs)
#لاگونز (Lagunes)
#ماراهوئه (Marahoue)
#شمالی کاوالی (Moyen-Cavally)
#شمالی کوموئه (Moyen-Comoe)
#انزی کوموئه (N'zi-Comoe)
#ساوانز (Savanes)
#جنوبی بانداما (Sud-Bandama)
#جنوبی کوموئه (Sud-Comoe)
#واله دو بانداما (Vallee du Bandama)
#وورودوگو (Worodougou)
#زانزان (Zanzan)
== پانویس ==
{{پانویس|۲}}
== منابع ==
{{ویکی‌انبار-رده|Côte d'Ivoire}}
* [http://www.hamshahrionline.ir/News/?id=51428 همشری آنلاین]
* [//en.wikipedia.org/w/index.php?title=Côte_d'Ivoire&oldid=236427835 - Wikipedia contributors، «Côte d'Ivoire،» Wikipedia, The Free Encyclopedia،]
{{آفریقا اتحادیه}}
[[رج:عاج ساحل| ]]
[[رج:آفریقایی کشورون]]
[[رج:آفریقا اتحادیه]]
[[رج:اسلامی کشورون]]
[[رج:فرانسه‌زوون کشورون]]
[[رج:فرانسه قدیمی مستعمرات]]
[[رج:پرتغال قدیمی مستعمرات]]
| |||