ارمنیون نسل‌کوشی: نسخه‌ئون ِفرق

== به رسمیت شناختنبشناختن نسل کشیکوشی ==

دولت [[ترکیه]] وجود چنین کشتاری راره منکر نمی‌شودنبونه اما وجود سیاست سیستماتیک برای نابودی ارامنه را قبول ندارد. ترکیه معتقد است که در آن سالها علاوه بر ارمنی‌ها ترکهای بی دفاع نیز قربانی آشفتگی‌ها شده‌اند.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/6045182.stm BBC News - Q&A: Armenian genocide dispute<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref> ترکیه به جای نسل کشی از تراژدی بزرگ برای نامیدن آن استفاده می‌کند برخی نهادهای واقع در ترکیه از جملهجومله شاخه استانبول جمعیت دفاع از حقوق بشر ایناینتا واقعه راره نسل کشی می‌داننددوننه.<ref>[http://www.armenian-genocide.org/Affirmation.362/current_category.5/affirmation_detail.html Human Rights Association of Turkey, Istanbul Branch<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref> تا کنون بیست کشور ایناینتا واقعواقعه راره به عنوانعونوان نسل کشیکوشی به رسمیت شناختندبشناینه که از آناون جملهجومله می‌توانتومی به [[فرانسه]]، [[سوئد]] و کمیته روابط خارجی سنای [[آمریکا]]<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/6045182.stm BBC News - Q&A: Armenian genocide dispute<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref> اشاره کردهکردن.<ref>[http://zamaaneh.com/news/2010/03/post_12476.html سوئد نسل کشیکوشی ارامنهارمنیان راره به رسمیت شناختبشناسیه]</ref> در آوریل ۲۰۱۴ [[رجب طیب اردوغان]]، نخست‌وزیر [[ترکیه]] در آستانه نود و نهمین سالگرد کشتار ارامنه در بیانیه‌ای مکتوب که به ۹ زبان منتشر شد، اعلام کرد: ما برای ارامنه‌ای که جان خود را در دوران اوایل قرن ۲۰ از دست دادند طلب آمرزش و با نوادگان آن‌ها ابراز همدردی می‌کنیم. اردوغان، نخستین نخست‌وزیر ترکیه است که درخصوص کشتار ارامنه به ابراز همدردی پرداخت.<ref>[http://www.entekhab.ir/fa/news/158099 همدردی بی‌سابقه اردوغان برای کشتار ارامنه] خبرگزاری انتخاب</ref> [[باراک اوباما]] در بیانیه‌ای به مناسبت نود و نهمین سالگرد کشتار ارامنهارمنیان در دوره امپراتوری عثمانی که [[کاخ سفید]] آناون راره منتشر کرد،هکرده، نوشتبنویشته: «به رسمیت شناختنبشنا سین کامل، شفافیت و درستدرس ایناینتا رخدادها در راستای منافع همه استهسه». اوباما از عبارت «نسل کشی» استفاده نکرد و ترجیح داد واژه «کشتار» را به کار ببرد.<ref>[http://www.entekhab.ir/fa/news/158214 اوباما: کشتار ارامنه به رسمیت شناخته شود] خبرگزاری انتخاب</ref> [[سرژ سرکیسیان]]، رئیس جمهور ارمنستان اعلام کردهکرده ایناینتا نسل کشیکوشی «تا زمانیزمونی که جانشینان امپراتوری عثمانی بر سیاست انکار کامل آن تاکید دارند،دارننه، ادامه خواهد داشتدارنه». سرکیسیان از [[آنکارا]] خواستبخاسسه نسل کشیکوشی ارامنهارمنیان راره به رسمیت بشناسدبشناسه و محکوم کندهکنه.<ref>[http://www.entekhab.ir/fa/news/158214 اوباما: کشتار ارامنه به رسمیت شناخته شود] خبرگزاری انتخاب</ref>

== [[اسماعیل رائین]] در کتاب قتل‌عام ارمنیان دله==

«جنایت بطرزی بسیار اصولی انجام گرفت،بیته، زیرا از بیش از پنجاه محل، مدارک و شواهد اقداماتی یکسانیکسون در دستدسته است... نقشه بسیار هوشمندانه و زیرکانه تدوین شدهبئی بود،بییه، زیرا تردیدی نیستدنیه که اجرای چنین طرحی، قطعاًقطعن با عکس‌العمل و مقاومت متشکلمنسجم یا پراکنده ارمنیان مواجه می‌شدبیئه. بدین جهت بایدونه ترتیبی داده می‌شد،هدابووه، که نخست احتمال هرگونه مقاومتیموقاومتی از میانمیون برود،بوره، یعنی همه نیروهای مقاوم فلج شوند،بون، و ایناینتا نیرو طبعاًطبعن مردانمردم – و مخصوصا جوانان – هستندهسسنه. وقتی در نخستین فرمان،فرمون، عنوانعونوان «کلیه مردهای ارمنی که دارای قدرت جسمانی هستندهسسنه» راره می‌بینیم،ویممی، بیشتر بر ایناینتا واقعیت آگاه می‌شویمبوممی. عثمانیها برای اینکه با هیچگونه اعتراض و عکس‌العمل خطرناکی روبرو نشوند،نوون، در درجه اول مردانمردن و جوانان راره به بهانه «خدمت نظام» از گردونه خارج می‌کنند،هکردنه، تا پس از آناون با خیال راحت، حساب میلیونها زنزنان و کودکوچون و پیرزنپیرزنان و پیرمردپیرمردن راره تسویه کنند،هکنن، بدون اینکه کوچکترینکچیکترین خطری از ناحیه مردانمردن – نیروهای مقاوم – تهدیدشانتهدیدشون کندهکنه... در روز معین ۲۴ آوریل۱۹۱۵ خیابانهای شهر... توسط ژاندارمری محل در حالی که ژاندارم‌ها سرنیزه‌ها راره بر سر تفنگ‌هایشان نصب کردههکردنه بودندبینه – اشغال می‌شد،بیئه، و حاکم کلیه مردهای ارمنی راره که دارای قدرت جسمانی بودهبینه و از خدمت نظام معاف شدهبَئینه بودند،بینه، احضار می‌کندکنه... آناناونا پس از بازداشت، از خبر شه "تبعید" خود آگاه می‌شدندبینه. تبعید به منظور (عمران و آبادانی و ایجاد یکاتا منطقه مستقلموستقل ارمنی نشین). حال آنکه درستدرس در همانهمون پشت دروازه‌ها، مرگی هراس انگیز در انتظارشان نشستهانتظارشون استدییه... ژاندارم‌ها، کردها و راهزنان که به دستور دولت، در تپه‌ها و دره‌های اطراف به انتظار نشستهنیشته بودند،بینه، مردانمردن ارمنی راره قتل‌عام می‌کردندکردنه.»

در بین دستگیر شدگان،شدگون، اگر به تشخیص حاکم و یا مقامات دیگر دولتی، فردی «خطرناک» و یا «مشکوک» و یا به هر دلیل مورد نفرت عثمانیان، وجود داشت،داشته، که کم نبودند،هم نئینه، از صف «تبعیدشدگانتبعیدشدگون» جدا شدهبینه و برای شکنجه‌های قرون وسطائی در زندانزندون نگه می‌داشتندداشتنه. در سپاه عثمانی افسران عالی مقام و همچنین در مشاغل سیاسی و دولتی نیز ارامنهارمنیان صاحب نامی خدمت می‌کردندکردنه که جملگیجوملگی به عنوانعونوان «جاسوس» دشمن دستگیر و پس از شکنجه به طرز وحشیانه‌ای اعدامدار می‌شدندزوونه. از جملهجومله شیوه اعدامداربزوئن در ایناینتا موارد آویزانآویزون کردنهکردن وارونه به وسیله طناب،رسن، از پالینگ بودبیئه که قربانیقربونی در عرض چند روز به مرگی دردناک جان می‌دادنددائه. هم‌زمانهم‌زمون با آغاز کشتار مردان،مردن، سربازانسربازون ارمنی و دیگر مسیحیانی که خلع سلاح شدهبئینه و به کارهائی نظیر جاده‌سازی، مشغول بودند،بینه، تیربارانتیربارون می‌گردندبینه.

در آن زمانزمون در قسطنطنیه (استانبول) و در بسیاریخله از شهرهای بزرگ ارمنستان غربی مسیون‌های مذهبی و کالج‌های امریکائی دارای سابقه خدمت طولانی بودندبینه و زنان و مردانمردن ارمنی بسیاری در ایناینتا مراکز تحصیل کردهکردنه و با فرهنگ و تمدن غربی تربیت شده بودندنه. علاوه بر ایناینتا در بین ارامنه تحصیل کرده دانشگاه‌های غربی نیز کم نبودنینه. ایناینتا قشر از ارامنه که از نزدیک ترین تماس با تمدن غربی برخوردار بودند،بینه، درستدرس در نقطهنوقطه مقابلموقابل جامعه عقب ماندهٔ عثمانی و رهبرانرهبرون و عمال نژادپرست حاکم بودبیئه. علی‌رغم تلاش رهبرانرهبرون پان ترکیست، قتل‌عام‌ها از چشم خارجی‌ها که در قلمرو عثمانی، مشغول کار و خدمات بودند،بینه، مخفی نماندنمونسسه. به همین دلیل دولت عثمانی در توجیه شِه جنایات خود مدعی بودیئه که ارامنه با روس‌ها و دیگر کشورهای درگیر جنگ با عثمانی تبانی کردههکردنه و با آنهااونا همکاری می‌کنندکننه. ولی بنا به شهادت ناظران بی طرف، ارامنه علی‌رغم همدلی با نیروهای درگیر جنگ با عثمانی، هرگز امکان همکاری با آناناونا راره نداشتندنداشتنه.

از جمله گزارشگوزارش موثق، گزارش '''کمیته امریکائی تحقیق''' بودبیئه. گزارشگوزارش دوم، کتاب ''انهدام یکاتا ملت یا شرارت‌هائی نسبت به ارامنه'' نتیجه تحقیقات [[آرنولد توینبی]]، می‌باشدهسسه. هر دو منبع معتبر از طرف محقق ایرانی اسماعیل رائین مورد تائید و بررسی قرار گرفته،بییه، و در کتاب ''قتل‌عام ارمنیان'' مطالب زیادی از این دو منبع نقل شده استبییه.

== شاهدانشاهدون عینی ==

روزی طلعت درخواستی از من کردهکرده که عجیب ترین درخواستی بودبییه که تاکنون شنیده بودمبشدوسسمه.

شرکت بیمه[[:en:New York Life Insurance Company.]] دیگر شرکت‌های بیمه آمریکا سال‌ها از میانمیون ارمنیان مشتریان زیادی داشته و بیمه­ گذار ایناینتا شرکت­ها بوده‌اندبینه. میزانیمیزونی که ایناینتا مردم زندگیشانزندگیشون راره بیمه کرده‌اندهکرده‌نه گواه دیگری بر عادت­های مقتصدانه­ی آنهاستاونائه.

طلعت گفتبتته: " خواهش می‌کنمکممه از شرکت‌های بیمه آمریکا درخواست کنیدهکنین لیست کلیه بیمه گذارانگذارون ارمنی خودخد راره برایمان بفرستندراهی هکنن. عملاًعملن همه آن‌هااونا مرده­ اندبمردنه و هیچ وارثی برای دریافتبیتن پولشانوشون ازپولاز خودخد باقی نگذاشته ­اندنشتنه. پول آنهااونا مطمئناًمطمئنن به دولت واگذار شده استبییه. اکنون دولت بهره ­ور آناناونا می‌باشدهسسه. آیا ایناینتا در خواست راره انجام می‌دهید؟دننی؟ "

ایناینتا درخواست زیادی بودبیئه و من عصبانی شدمبیمه.

گفتمبتتمه: " چنین لیستی از من نخواهید گرفتنیرننی "، بلند شدمیمه و اووه ره را ترک کردمهکردمه.

رئیس کمیسیون رسیدگی به امور پناهندگانپناهندگون یونانی که در سال ۱۹۲۳ دله توسط اتحادیه ملل تشکیل شدبییه.

هنگامی که در باشگاه آلمانی در "[[حلب]] " بودم،دَیمه، کنسولکونسول آلمان که از شهر [[موصل]] می‌آمد،ایئمو، تعریف می‌کردکرده در جاده موصل تا حلب دست‌هایدسهای قطع شدهبئی کودکانوچون راره دیده استبدیئه و تعداد آنهااونا به قدری زیاد بودبیئه که می‌توانستندتونسسنه جاده راره با آنهااونا فرش کنندهکنن.

از کتاب " وحشت‌های حلب "، بر اساس مشاهدات یکاتا شاهد آلمانی

ترجمه شدهبئی توسط مجله انتشارات نیویورک تایمز

همزمان با قتل‌عام و اخراج ارمنیان از شِه سرزمین آبا و اجدادی خود در منطقهٔ شرق ترکیهٔ فعلی در دله سال های۱۹۱۵ و۱۹۱۶ م،م دله، نه تنها اموال قربانیان به تاراج رفت،بورده، بلکه کلیهٔ کلیساها و دیرها، که غیر از بناهای مذهبی، مراکز علمی و فرهنگی ارمنیان به شمار می‌آمدندشمارئیئموئه و در آنها آثار فرهنگی ارزشمندی وجود داشت،داشته، غارت شدندبینه و بیش از بیست هزار نسخه کتاب‌های دست‌نویس که قدمتی چندین صدساله و گاهی بیش از هزار سال داشتندداشتنه نیز از میانمیون رفتندبوردنه.<ref>http://en.wikipedia.org/wiki/Armenian_cultural_heritage_in_Turkey</ref>

بعد از وقایع آناون سال‌ها بناهای تاریخی، همچون خانه‌های متروکهٔ ارمنیان برای یافتنپیدا هکردن گنج‌های پنهان کندوکاو شدند،بینه، زیرا روستاییان ترک و کرد منطقه این باور راره داشتندداشتنه که ارمنیان با هدف بازگشت بهبهشِه خانهٔ خودخنه کلیهٔ اموال قیمتی راره در خانه هایشانهایشون پنهانپنهون کرده‌اندهکرده‌نه. لذا تخریب‌های انجام شدهبئی در ایناینتا دورهٔ زمانی چندان گسترده و سازمان یافته نبودنییه که باعث محو بناها شودبووه.<ref>http://en.wikipedia.org/wiki/Armenian_Genocide</ref>

ارمنیان ساکن ارمنستان شرقی با هدف جلوگیری از این نابودسازی فرهنگی به دفتر یونسکو در مسکو شکایت کردند،هکردنه، اما نمایندهٔ یونسکو درشوروی سابق شکایت راره نپذیرفتقبول نکرده و خواستار طرح شکایت از طرف دولت ارمنستان گردیدبییه که آن نیز از طرف حاکمان مسکو منع شد،بییه، لذا ارمنیان ساکن در کشورهای مختلفموختلف موضوع راره پیگیری کردندهکردنه و مراجعات مکرر به دفاتر یونسکو در سراسر دنیا آغاز گردیدبییه که در نتیجه یونسکو به ایناینتا مسئله توجه نشاننشون دادهدا و به بررسی ادعاهای مطرح شدهبئی دس پرداختبزوو.

در همین حین توجه محققان و [[باستان شناس|باستان شناسان]] اروپایی به این منطقه جلب شدبییه. آنان سفرهای تحقیقاتی به شرق ترکیه راره آغاز کردندهکردنه و گزارش‌هایی در خصوص تخریب بناهای ارمنیان و ممانعت مسئولان منطقه از بازدید آنها به چاپ رساندندبرسنینه که باعث افزایش فشارهای افکار عمومی بر [[سازمان یونسکو]]بییه شد و نهایتاًًنهایتن در سال۱۹۷۴ م این سازمان بر مبنای مطالعات انجام دادهبئی در منطقه بیانیه‌ای صادر کردهکرده و طیدر آن اعلام داشتداشته که طیدر سال های۱۹۱۵ تا۱۹۷۴م از ۹۱۳ کلیسا و دیر فعال ارمنیان در منطقهٔ شرق ترکیه، تعداد ۴۶۴ مورد کاملاًکاملن نابود گردیدهبییه و اثری از آنها نمانده استنمونسسه. به علاوه ۲۵۲ بنا کاملاً تخریب شده‌اندبینه و ۱۹۷ بنا نیز در وضعیت نامساعدی قرار دارنددارننه که می‌بایستیونه سریعاًسریعن مرمت شوند،بوون، ولی با مقایسهٔ این گزارشگوزارش با آمار موجود در خلیفه گری ارامنه در استانبول (که در سال۱۹۱۲ م تهیه و در آن تعداد کلیساها و دیرهای فعال در منطقه با ذکر عناوین و مکان‌ها بیش از ۲۲۰۰ بنا ذکر شده بودبییه) عمق فاجعه مشخصموشخص می‌گردد،بونه، زیرا طبق ایناینتا آمارها تعداد بناهای تاریخی نابود شدهبئی طی سال‌های یاد شدهبئی بیش از دو هزار مورد بوده استبییه.

در اوایل دههٔ ۱۹۸۰ میلادی، در پی اعتراضات ارمنیان و جلب توجه اذهان عمومی، روند تخریب کند تر شد،بییه، ولی کار در ابعاد کوچک تر، و به بهانه‌های مختلفموختلف از قبیل جاده‌سازی، حفر کانال، بستندوستن سد و غیره ادامه یافتپیدا هکرده که با شعله‌ور شدنبیین جنگ‌های داخلی با کردها و اعلام منطقهٔ نظامی در تمامی استان‌های شرق ترکیه در سال۱۹۸۷ م و بستهدوس شدنبیین این منطقه به روی مسافران به بهانهٔ نبود امنیت، ابعاد گسترده تری به خود گرفتبیته.<ref>http://www.paymanonline.com/article.aspx?id=C980D9BE-CAC1-49DC-995A-8F016E64AB40</ref>

'''کلیسای بارتقیموس مقدس'''<ref>http://en.wikipedia.org/wiki/Saint_Bartholomew_Monastery</ref> واقع در نزدیکی شهر [[باش قلعه]] در شرق ترکیه دله برای ارمنیان، همچون [[قرهسیاه کلیسا]] در ایران، اهمیت مذهبی بسیار زیادی دارددارنه. در محراب کلیسا قبر بارتقیموس قدیس، از حواریون حضرت مسیح، واقع استهسسه که از قرن اول میلادی تا سال۱۹۱۵ م زیارتگاه مسیحیان، به خصوص ارمنیان، بوده استبییه و بعد از قتل‌عام ارمنیان و [[آشوریان]] منطقه، متروکه و قسمتی از آن تخریب شدبییه. از آنجا که این مکان برای مسیحیان اهمیت بسزایی دارد،دارنه، برای جلوگیری از مرمت و زیارت آن توسط مسیحیان، به خصوص ارمنیان، درگیری با کردهای منطقه راره بهانه قرار دادندهدانه و با احداث پادگان در اطراف آن،اون، منطقه راره نظامی اعلام کردندهکردنه.<ref>http://www.paymanonline.com/article.aspx?id=C980D9BE-CAC1-49DC-995A-8F016E64AB40</ref>

'''دیر واراگا'''<ref>http://en.wikipedia.org/wiki/Varagavank</ref>واقع در شرق شهر [[وان]]، از قرن دهم میلادی مرکز مهم مذهبی و علمی ارمنیان جنوب شرق ترکیهٔ فعلی محسوب می‌شدبییه و تا سال ۱۹۱۵ م فعالیتش ادامه داشتداشته. در این سال بعد از کشتار راهبان آن متروکه گردیدبییه و سپس تخریب کلیساهای آن آغاز و با سنگ‌های تراشیدهبتراشی شده خانه‌هایخنه‌های روستایی بنابساته شدبییه. بعد از سال ۱۹۸۷ م روند تخریب سرعت بیشتری به خود گرفتبییته تا جایی که در حال حاضر از هفت بنای اصلی این دیر، سه بنا کاملاً محو شده‌اندبیینه و بقیه نیز نیمه ویران اند. یکیاتا از دلایل مهم تخریب نشدننیین این کلیسا تا سال‌های اخیر، کاربرد جدید آن بوده است،بییه، چرا که آن راره به آغل احشام روستا تبدیل کردندکردنه. خوشبختانه در سال‌های اخیر روستاییان سعی در حفظ وضعیت فعلی آن کرده‌اند،هکردنه، زیرا گردشگرانگردشگرون بسیاری برای بازدید از نقاشی‌های دیواری بسیار زیبای آن (متعلق به قرن دهم میلادی) به آن منطقه مسافرت می‌کنندکننه و ویرانه‌های این دیر قدیمی موجب کسب درآمد شده استبییه.<ref>http://www.paymanonline.com/article.aspx?id=C980D9BE-CAC1-49DC-995A-8F016E64AB40</ref>

[[پرونده:4 - front view of st cross monastery of varak in van.jpg|بندانگشتی|250px|چپ|دیر واراگا در ۱۹۱۳م دله]]

[[پرونده:Varakavank1.JPG|بندانگشتی|250px|راست|وضعیت دیر واراگا در ۲۰۰۱م دله]]

== محاکمه مسببانمسببون قتل‌عام ==

دولت مغلوب عثمانی، که در اکتبر ۱۹۱۸ تسلیم [[متفقین]] شد،بییه، از یک سو از ترس اینکه مبادا شرایط سهمگین تر و سنگین تری از سوی دول فاتح بر امپراتوری تحمیل شودبووه و از سوی دیگر برای فرونشاندن خشم متفقین و ایجاد وجهی مطلوبتر در دنیا اقدام به برپایی '' محاکمهٔ عاملان تُرک جنایات جنگی '' کردهکرده.

از طراحان اصلی قتل‌عام ارمنیان، رهبر حزب اتحاد و ترقیو وزیر کشور(۱۹۱۳ ـ ۱۹۱۷م). او طبق رأی دادگاه نظامی عثمانی به اعدام محکوم شدبییه. وی در ۱۹۲۱ به دست سوقومون تهلیریان به ضرب گلوله از پایدرآمدپایی دربیئمو.<ref>http://en.wikipedia.org/wiki/Soghomon_Tehlirian</ref>

از دیگر طراحان اصلی قتل‌عام ارمنیان، عضو کمیتهٔ مرکزی حزب اتحاد و ترقی و وزیر جنگ در ۱۹۱۴م. طبق رأی دادگاه نظامی عثمانی انورپاشا در ۱۹۱۹م به اعدام محکوم شدبییه. او همچنین در ۱۹۲۱م در آسیای مرکزی محکوم به اعدام شناخته شدبییه.

از طراحان اصلی قتل‌عام ارمنیان، عضو کمیتهٔ مرکزی حزب اتحاد و ترقی و وزیر [[دریادار|دریاداری]] و فرماندهٔ ارتش چهارم عثمانی در سوریه در ۱۹۱۴م. وی طبق رأی دادگاه نظامی عثمانی در ۱۹۱۹م به اعدام محکوم شدبییه. وی در ژوئیهٔ ۱۹۲۲م به دست آرداشس گورکیان<ref>Ardashes Gevorgian</ref> و پطرس تربوغوسیان،<ref>Petros Ter Poghosian</ref> به ضرب گلوله از پا درآمددربیئمو.

عضو تشکیلات مخصوص، عضو کمیتهٔ مرکزی حزب اتحاد و ترقی و وزیر آموزش و پرورش عمومی در ۱۹۱۸م. او طبق رأی دادگاه نظامی عثمانی در ۱۹۱۹م به اعدام محکوم و در ۱۹۲۶م به دار آویختهآویزون شدبییه.

== مسببانمسببون قتل‌عام ==

== جستارهای وابسته جستارون==