[[پرونده:Չահարմահալի տարազ.jpg|بندانگشتی|200px|لباس سنتی زنان ارمنی در چهارمحال]]
از زمانزمون ورود ارمنیانارمنیون به شهر قزوین آگاهی دقیقی در دست نیستنیه. بر پایه پژوهش‌های ایرانیان و علاقه مندان ارمنی، با بهره‌گیری از پاره‌ای تألیفات و اسناد و مدارک بایگانی‌های مختلف، دستاوردهای اندکی فراهم شده استبییه.
نخستین آگاهی از کوچ ارمنیان به قزوین راره در سال۱۶۰۵ م(۱۰۱۴ق) نوشته‌اندبنویشته.<ref>گلریز، سیدمحمدعلی، مینودر یا باب الجنهٔ قزوین، قزوین، انتشارات طه،1368، چ1، دانشگاه تهران،1337، ص512</ref>
در سفرنامهٔ ''برادران شرلی'' دله نیز آمده استبیموءه که در ۲۳ ژوئیهٔ ۱۶۳۸ م (ربیع الاول۱۰۴۸ ق) سفیر یا فرستادهٔ دولت انگلیس به نامنوم سِر دِر مرکتن<ref>Sir Der Merketin</ref> در قزوین دله فوت کردههکرده و اووه راره درگورستانگورستون ارمنیانارمنیون شهر بهدله خاک سپرده‌اندهکردنه و (ارامنه با کشیششه خودکشیش در این امر هیئت انگلیسی راره معاونت کرده‌اندهکرده‌نه).<ref>سفرنامهٔ برادران شرلی در زمان شاه عباس کبیر، ترجمهٔ آوانس با مقدمه و توضیحات دکتر محبت آیین، تهران، منوچهری،1357، ص191</ref>
شاردن فرانسوی در سال۱۶۷۴ م (۱۰۸۵ق) در دوره پادشاهی [[شاه سلیمان]] صفوی دله از قزوین دیدن کردههکرده و ارمنیان شهر راره چهل خانواده نوشتهبنویشته است.<ref>Voyage de Chevalier Chardin en Perse, ed, L.Langels. Paris p. 400</ref>
جهانگرد دیگر اروپایی به نامنوم کرنی لوبروئن<ref>Coruelle le Bruyn</ref> در سفرنامهٔشه خودسفرنامه آوردهبیارده است:۱۷۰۷م
(ارمنیانارمنیون درایناینتا شهر دله زندگی می‌کنندکننه و دارای یکاتتا نمازخانهنمازخنه (شاپل) هستندهسنه که از دور شبیه کبوتردان [کبوترخانه] استهسه.)<ref>سیمای تاریخ و فرهنگ قزوین، دفتر دوم، ص1151</ref>
بدین سان روشن است که از سال ۱۶۰۵ م (۱۰۱۴ق) از زمان کوچ ارمنیان به قزوین تا سال۱۷۰۷ م(۱۱۱۹ق)، شهر قزوین یک قرن پذیرای مهاجران ارمنی بوده است و این مهاجران مسیحی در شهر شیعی ـ اسلامی قزوین، به گونهٔ یک اقلیت دینی دارای محله و اماکن زندگی و کلیسا و گورستان ویژه بوده و با داشتن مشاغل و حرفه‌هایی چند، در آرامش زندگی کرده و فرزندانشان نیز از آموزش‌های قومی، دینی و زبانی برخوردار شده‌اند.
