ايران ارمنیون: نسخه‌ئون ِفرق

{{Sidebar with collapsible lists

| name = ارمنی‌های ایران

در مدرسه ارمنیان بوشهر در سال ۱۹۰۷م زبانهای فارسی، انگلیسی، ارمنی تدریس می‌شد.

 

 

[[پرونده:Նոր Ջուղայի տարազ.jpg|بندانگشتی|200px|لباس سنتی زنان ارمنی در جلفای نو]]

 

 

[[پرونده:Չահարմահալի տարազ.jpg|بندانگشتی|200px|لباس سنتی زنان ارمنی در چهارمحال]]

 

در نخستین سالهای سلطنت قاجار، ارمنیان تهران در دو ناحیه از شهر مستقر شده بودند، یک گروه در [[دروازه‌های تهران|دروازه شاه عبدالعظیم]] و گروه دیگر در محله دروازه قزوین (حوالی میدان وحدت اسلامی کنونی) ظاهرا" [[آقامحمدخان قاجار]] هشت خانوار از ارمنیانی را که در قره باغ اسیر کرده بود به تهران آورده و در محله دروازه قزوین سکونت داد. این چند خانواده با اجازه شاه، در سال ۱۹۷۰ تا ۱۹۷۵م کلیسایی به نام گئورک مقدس در آن محله برای خود ساختند.<ref>آلمار هوسپیان، نگاهی به زندگی ارمنیان تهران در گذشته نزدیک، سالنامه رافی، جلد اول،1969م، ص 267</ref>

شمار ارمنیان تهران در دوره قاجار به شرح زیر است:

* ۱۸۴۹م ۳۱۰نفر

 

== نقش سیاسی ارمنیان – برخی چهره‌های سیاسی – نظامی و اجتماعی ارمنیان ==

* [[میرزا ملکم‌خان]] ناظم الدوله

* [[هوهانس خان ماسحیان]] (آوانس خان مساعد السلطنه)

 

امیرکبیر در شوال ۱۲۶۶ه. ق اختیارنامه‌ای به جان داودخان داد که در قسمتی از اختیارنامه چنین نوشته است:

«عالی جاه فطانت و ذکاوت همراه زیده المسیحین مسیوجان داود مترجم اول دولت علّیه ایران را مرقوم می‌شود که چون برای مکتبخانه پادشاهی که در مقر خلافت باهره بنیان شده است، شش معلم که کمال مهارت و وقوف داشته باشند و از قرار بتفصیل؛ معلم نظام پیاده یک نفر، معلم حکمت و جراحی و تشریح یک نفر، معلم هندسه یک نفر، معلم علم معدن یک نفر، معلم توپخانه یک نفر، معلم سواره نظام یک نفر ضرور و در کار است، لهذا آن عالیجناب از جانب شرافت جوانب اولیای دولت علّیه مأمور و مرخص است که به مملکت شما (اتریش) و پروس رفته، معلمهای مزبور را از قرار تفصیل فوق تا مدت پنج تا شش سال اجیر کرده با مخارج آمدن و رفتن نوشته به آنها داده هر قراری که عالی جاه به آنها بدهد در نزد اولیا دولت ابدمدت مقبول و ممضی است.

 

== ورزش ==

در تهران ورزشهای جدید از مدارس شروع شده‌اند که در این امر مرحوم ''بابکن مگردچیان'' در کالج سابق آمریکایی و [[دبیرستان البرز]] سهم به سزایی داشته است. رشته‌های نوین بسیار سریع در مدارس متداول شد و مسابقات بین مدارس ترتیب داده شد. در این مسابقات مدارس ارامنه تهران نیز فعال بودند با مربیان و معلمین مانند ''سروژ صفریان'' و ''بابکن یغیازاریان''.

ارامنه تهران باشگاه (دورک آنگق) را بنیان نهادند و سپس چند باشگاه فرهنگی و ورزشی نیز تاسیس شدند. از ادغام پنج باشگاه فرهنگی در سال ۱۹۴۴م ''باشگاه فرهنگی نوجوانان ارمنی'' تاسیس شد. این باشگاه به ''باشگاه جوانان ارمنی'' تغییر نام داد که بعدا" به ''باشگاه فرهنگی ورزشی آرارات'' تبدیل شد.

 

 

'''هنر نقاشی و گرافیست'''

''سرژ آواکیان'' (ولادت۱۳۱۷ش) گرافیست، نقاش و پایه‌گذار زیر مجموعه‌های جدید رشتهٔ گرافیک در ایران مانند طراحی حروف [[گرافیک]] تلویزیونی و چاپ گرافیک، در تبریز به دنیا آمد.

 

 

[[امانوئل ملیک اصلانیان]] و [[لوریس چکناوریان]] و [[روبن گریگوریان]] و ''ژورا میناسیان'' و غیره قابل ذکرند.

'''هنر تئاتر'''

 

از دیگر مهندس معمار می‌توان به ''اوژن آفتاندلیانس''(۱۲۹۲-۱۳۷۶ش) نام برد.

«که در تبریز متولد شد و تحصیلات عالی در رشته معماری از مدرسه هنرهای زیبای [[پاریس]] داشت.»

و آثار او:

 

* گغاسر (هنر دوست) ۱۹۱۹م ماهنامه ادبی و هنری دانش آموزان مدارس ارمنیان تبریز سردبیر موشق هوهانسیان

 

[[کلیسا]] در زندگی ارمنیان نقش بسیار مهمی دارد. همه مراسم مذهبی ارمنیان، از روز تولد تا مرگ، در کلیسا برگزار می‌شود. در همه ادوار پس از اینکه ارمنیان در محلی استقرار می‌یافتند، نخست کلیسایی می‌ساختند و به دنبال آن برای آموزش دانش آموزان کلاس درس دایر می‌کردند.

 

* [[ارمنی‌ها در جنگ ایران و عراق]]

* [[جماعت ارمنیان پراکنده]]

* [[پیشینه صنعت چاپ در ایران]]

 

* دیپلمات‌های ارمنی در دوران قاجار، نویسنده: دکتر عبدالرضا هوشنگ مهدوی، فصلنامه فرهنگی پیمان - شماره ۳۹ - سال دهم - بهار 1386 [http://www.paymanonline.com/article.aspx?id=D23482FA-2F5F-4B84-AD29-6D8422D6D3B5]

* دائرةالمعارف بزرگ ارمنی، ایروان ۱۹۷۸

* مهاجرنشین‌های ارمنی امروز، س. گاسپاریان، ایروان ۱۹۶۲

* تاریخ مختصر مهاجرنشین‌های ارمنی، دو جلد آ. آبراهامیان، ایروان ۱۹۶۴-۶۷