مازرون: نسخه‌ئون ِفرق

'''مازروناستان اوستانمازندران''' شومال [[ایران]] دله دره در کرانه‌ئون جنوب [[مازرون دریو]] هسته. مازرون اوستانون [[گلستون اوستان|گلستون]] ، [[سمنون اوستان|سمنون]]، [[تهران|تهرون]] (که باهم گتِ مازرون ره درست کاردنهکِردنه ئو هرکدوم در سنهسال ئونهای ۱۳۷۶، ۱۳۵۵، ۱۳۴۹ از مازرون جوداجِدا بینه) جا هم سامونه. ههمینتی در غرب وه اوستانون [[قزوین اوستان|قزوین]] ئو [[گیلون اوستان|گیلون]] جا بیتنه. این اوستان اتا از پرجمعیت ترین مناطق از لحاظ تراکوم جمعیت ئوو اتا از غنی ترین وشون از لحاظ منابع گوناگون زیرزمینی(زیربنه ای) هسته. 4 شهرستون موهم ئو پرجمعیت وه عبارتنه از: [[بابل]] ، [[ساری]] ، [[آمل]] ئوو [[قائمشهر]] (که ههههمه شون در ناحیه میونه-شرقی جا دارنه)ئوو تونکابن که درقسمت غرب اوستان دره.

مازرون به خاطر جوغرافیای سراسر موتنوع خادشخِدِش که شامل جلگه‌ئون، علفزار‌ون، بیشه‌ئون ئوو [[هیرکانی]]جنگلون با صدها گونه گیائیگیاهی مونحصر به فرد در جهون هسته ئوو [[او]] ئو هوائون گوناگون از سواحل شنی با پست‌ترین نوقطه, تا کوئستونای ناهموار ئو برف دپوشنیه [[البرز]] با داشتن اتا از هفت آتشفشون مئروف دونیا، کوه [[دماوند]] ، بشناسیه بیه.

مازرون اقتصاد یکسره ونه پرنعمت طبیعت ره وابسته‌ هسته، که از رائراه کشاورزی ئو مواد غذایی با داشتن بالاترین تولید فرآورده‌ئون غذایی دریوئی در میون همه مناطق [[ایران]] ئو کشورون همسایه از جومله [[خاویار]] که در دونیا از لحاظ کیفیت بی نظیر هسته، مورد بهره برداری واقع وانه،بونه، همینتی صنعت توریسم، که هر سنهسال بیش از 12میلیون موسافر از مازرون هارشادیدِن کانهکِنِّه.

مردمون مازرون به زوون مازرونی گپ زننهزنّه ؛همینتی پارسی ره هم بلد هسنه.

مازرون ره نیشته گا [[ساری]] هه سه. ونه جمعیت 267000 نفر ره بالغ وونه.ایتااینتا شهرشهر، آغا محمد خان روزگار دله نیشته گا بیه ونه قبل جا [[بابل]] مرکز بیه و دلیل این عوض هکردنهاکردن ایتااینتا بیه کاکه بابل قاجاریه جا خار نیهنَینه. امروزه با گذشت 200 سال هلا ساری، بابل جا رقابت داره.

نوم مازرون جاگزین نوم [[تبرستون]] بیه که پیش از اون زمون هم اتا کم به کار شیه. ولی در قرن 7هـ.ق. [[موغولئون]] حمله ی جا تبرستون نوم مازرون جا کلأ عوض بیه. برای نوم مازرون معنیای خله زیادی حدس بزو وانهبزونه ولی اصلی‌ترین وشون بون ایندرائه که دین [[زرتشت]] دله دره وه نوم اتا از پنجتا گت خدائون زرتشتیون بیه ئو ماز + ایندرا به مئنی دژِ ایندرا هسته ئو از اونجه که ایندرا از خدائون جنگ و قدرت بیه اینتا سرزمین ره اسطورئون پر رمز ئو راز دونسنه ئو قدرت مردمون وه ره چون زور دیوون خیال کاردنه ئو اینتا شاهنومه ی فردوسی دله مئلومه. بر پایه همین موضوع ملک الشوعراء بهار بیت زیر ره بائوتهبَته:

مازندرون ره ِخَله وقت پیش [[تبرستون]] گِتِنه،تبر در ز ِوونزوون مازرونی کوه معنی دِنه ئو تبرستون هِم کوهستون.پیش از ورود آریاییون به [[ایران]] دِله مردمونی در این منطقه ساکن بینه که و ِشونهشونه تاپور ئو و ِشونه سرزمین ره ِ تاپورستون گِتِنه که به مرور تبرستون بَی یه.

از این رو بَتومّیتومبی بَوّیم که مازرون بخشی از ایران‌زمین بی یه که شِه سِه شائیشاهی داشته.

برخی از نویسندگون ماز ره ِ به‌معنی دربندها ئو دژون موستحکمی دونّنه که به‌دستور ایسپهبد[[مازیار]]،قارنِ ریکا در گِذِرگائون ئو نوقاط سوق الجیشی کوهستون مازرون بِساتِنه ئو واژه‌ی مازرون ره ِ به‌معنی رشته‌ی مازون دِله دونّنهدونِّه.

بعضی هِم گِنِنهگِنّه کلمه‌ی مازرون ره ِ از واژه‌ی مارد که اَتّا از قبایل مئروف نوم هَسه که اونجه ساکن بی نه، بَی تِنه.اتّی جور هِم، یعنی سرزمین [[آمردون]] ئو جایی که آمردون اون‌جه سکونت داشتنه.

به‌هر حال تبرستون به تموم نواحی کوهستونی ئو زمینای پست ساحلی بَئوتهبَته بونه، ولی واژه‌ی آمردون نواحی پست ساحلی که از دلتای [[سفیدرود]] تا جنوب شرقی مازرون دریو امتداد دارنه ره ِ گِتِنه،گِنه، تا اینکه به تموم نواحی کوهستونی ئو ساحلی مازرون بَو تِنهبَوِن.

مازرون الآنی در درازی [[تاریخ]] ، شاهد وقایع ئو ایتیفاقات فراوون [[سیاست|سیاسی]]، ایجتیمائی ئو [[فرنگ]]ی بیه. در اهمیت سرگوذشت وقایع تاریخی این اوستان، کافی هسته که بائوتهبته وانهبونه هیچ اتا از مناطق ایران به اندازه این خطّه، شاهد رویدادون تاریخی نینه.

به همین سبب هسته که نویسندگون ئو مورخون ایرانی ئو خارجی، فراز ئو نشیبون تاریخی این سرزمین ره در کتابونی بنویشنه. از آثار نویسندگون [[روسیه|روس]]ی درباره مازرون، <font color="#ff0000">تاریخ مازرون ئو استرآباد</font> تالیف '''رابینو''' ، ئو از آثار نویسندگون [[مازرونی]] ، <font color="#ff0000">تاریخ طبرستون ئو رویان ئو مازندران تالیف [[میر ظهیرالدین مرعشی]]</font> ئو <font color="#ff0000">تاریخ تبرستون بنویشته [[ابن اسفندیار]]</font> ، ئو از آثار نویسندگون ایرانی، <font color="#ff0000">تاریخ تبرستون</font> به کوشش [[اردشیر برزگر]] ([[تورک]] اصل موقیم مازرون) ئو <font color="#ff0000">مازرون از قدیمل ایوم تا به امروز</font>، نوشته [[دوکتور ممّد مشکور]] ره بتومبی ایسماسم بوریمبَوِریم. اما این که ایسماسم مازرون از چه زمونی در این خطّه گپ دله دکته سر ایختیلاف هارشا وجود دانهدارنه. بعضی از مورخون موعتقدنه از زمون [[ابن اسفندیار]] ، بجای [[تبرستون]] کلمه مازرون بکار بورده بیه عده‌ای هم تاریخ استیعمال کلمه مازرون ره از قرن چاروم هجری قمری به بعد دونه.

مازرون سلسله ئون زیاد ئو گت خادش وسـّه تا الآن خله دژ ئو کاخ داش بوئه ولی بخاطر رطوبت هوائ مازرون هسته که خله کم از این یادگارون بموندسه که اونایی که الآن درنه هم ویشته البرز کوهون طرف درنه. بعضی از موهمون وشون ره پائین رج هاکردمههاکردمی تا شما بخوندین:

این منطقه از جائون مسکونی قرون ابّـِلاوِّل ئو دیّـِم ایسلامی بیه ئو آثار باستونی فراوونی در دل تپه‌ئون وه جای بیتنه که موتأسفونه بخش قابل توجوهی، توسوط حفارون غیرموجاز، از دل خاک خارج بیه ئو از موزه‌ئون خارجی، سر در بیارده که نیازمند استقرار یگون حفاظت میراث فرنگی هسته.زمینون وه موتعلق به ساکنون کوپچی مله گلوگاه بیه ئو در فاصله کمی از ساحل دریو قرار بیته ئو مکونی سرسبز ئو بیسیار بدینی هسته که نیازمند سرمایه گوذاری ئو توجوه ویشتری هسته.

در حاشیه شومالی ورودی شرقی شهر [[ساری]] واقع بیه ئو از نظر شیوه معماری، گونبد هرمی شکل و صندوق چوبی نفیس، اتا از بنائون معروف اوستان مازرون هسته. تاریخ بساته بینبَیِن وه ۸۹۷ هجری قمری هسته ئو سه امامزاده بنامئون عباس ؤ محمد ئو حسن ون دله قبر بیتنه.این بنا در منطقه‌ای به نوم آزادگله دره.

این بنا موتعلق به دوره [[صفویه]]‌هسته که در 2 طبقه ایحداث بیه ئو در حال حاضر طبقه همکف ئو جزری از طبقه د&#یُـّمدَهُم باقی بموندسه در وسط عیمارتِ همکف شروء چشمه قرار دانه که [[او]] ونه جا 4طرف جه شونه ئو کم کم ه کل شهر رسنه.

این مکون مدفن ابولقاسم"ابولحسن رویانی ریکا هسته که در سده ششم ه ق وفات یافته‌است، در طی قرون هشتوم ئو نوهم هجری قمری سه تن از سادات ئو عورفا در این محل مدفون بینه که اتا از وشون علامه [[میر حیدر آملی]] هسته که از موتفکرون ئو مشاهیر [[تشیع|شیعه]] بیهبیه، بانی این مکون سید عزالدین بن سید بهاالدین آملی هسته.

سرزمین خوارزم ئو کرانه‌ی شرقی [[مازرون دریو]] ، ابلین منطقه‌ای بی یه که دسته‌ای از آریاییون ایرانی از خاک ورگانا «[[گرگان]]» بِگذِشتِنه ئو به‌سرزمین آمردون بَر ِسینه. طبیعت سرسبز، دار، جویبارون روان، پرندگون ئو حیوونائ گوناگون این سرزمین مورد پسند وِشون قرار بَی ته ئو اینتا منطقه دِله سِکونت اختیار هاکِردِنه. آریاییون که تازه دشت‌ِ دِله جا بَی تِنه، با بومیان نِساتِنه ئو بین و ِشون نبرد سَر بَیی ته، وِشون بَتونِستِنه بومیان رهِ به کوهستان‌ون شومالی ئو مغرب بَوِرِن. آریایون، آمردون رهِ بربر «گریزون» ئو تور «زمخت ئو خشن» ئو دوا «پیر ئو اهریمن» خونِّسِنه. چندی نِگذِشته که هوایِ رِطوبت خَله بَی یه ئو بیماریون بومی هِم از سوی دیگر به آریاییون روآور بَی یه ئو تنبلی ئو بَمِردَن بر وِشون چیره بَی یه ئو اَی نَتونِسِنه بدون همکاری ئو کایر بومیان در و ِشونه سرزمین بَمونِن. اِتی بَی یه که نیاز به مَردِمونِ بومی خَله بَی یه، دست از درگیری با وِشون برداشتِنه ئو در جریان زندگی هاکِردَن،هاکِردِن، نوعی هم‌سازی ئو سازگاری فرنگ بومیون ئو آریاییون پدید بِمو ئو‌ یِواش یِواش با بِگذِشتَنه زمون ئو آمیزش نژادی ئو بستگی خونی ئو خویشاوندی سرانجوم نژاد نوین آریا ـ آمردی پدید بِمو.